Σάββας Ρομπόλης : Μια συνέντευξη για το ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας. Τι μέλλον μπορεί να έχει μια χώρα συνταξιούχων;

Ο πρώην επιστημoνικός διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ και υποψήφιος ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Σάββας Ρομπόλης θεωρείται βαθύς γνώστης του ασφαλιστικού συστήματος.

Κρίνει ρεαλιστικές τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την αποκατάσταση των χαμηλών συντάξεων και θεωρεί τη λύση του προβλήματος συνάρτηση της αναπτυξιακής πολιτικής και του δημογραφικού.

Πιστεύει ότι «η σύγκρουση των γενεών θα επέλθει εφόσον δεν ανασυσταθεί το αποθεματικό κεφάλαιο της κοινωνικής ασφάλισης και έτσι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί πλήρως στο μέλλον στην καταβολή των συντάξεων και των λοιπών παροχών στις νέες γενεές».

Το ρεπορτάζ λέει ότι η κυβέρνηση «σπρώχνει» για το 2015 οποιαδήποτε παρέμβαση για το ασφαλιστικό. Από αναβολή σε αναβολή;

Για το 2015 φαίνεται ότι μετατοπίζονται η αύξηση του αριθμού των ημερών ασφάλισης για την κατώτατη σύνταξη, από 4.5ΟΟ (15 έτη) σε 6.ΟΟΟ (2Ο έτη),η κατάργηση του προνομιακού τμήματος της κατώτατης σύνταξης και η δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης μετά τα 62 έτη. Για το 2014 συζητείται η ψήφιση της διοικητικής ενοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων, με αναμενόμενη νέα μείωση των επικουρικών συντάξεων (αρχή μηδενικού ελλείμματος) και του εφάπαξ, και εάν η κρατική επιχορήγηση περιοριστεί στη χρηματοδότηση μόνο της βασικής σύνταξης (360 ευρώ), τότε, με τη σημαντική συρρίκνωση του αποθεματικού κεφαλαίου των ασφαλιστικών ταμείων που έχει συντελεστεί, θα πρέπει να αναμένονται μειώσεις του αναλογικού τμήματος της κύριας σύνταξης.

Η τρόικα πιέζει για κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων που στηρίζουν συγκεκριμένα ταμεία. ∆εν είναι δίκαιο να καταργηθούν;

Το πρόβλημα με τους φόρους υπέρ τρίτων είναι η αυθαίρετη και χωρίς κριτήρια κατάργησή τους, με αποτέλεσμα στα ταμεία όπου έχουν καταργηθεί να έχουν δημιουργηθεί σοβαρά προβλήματα στη θεσμική και οικονομική τους κατάσταση. Εξάλλου πρέπει να γνωρίζουμε ότι, σύμφωνα με τη νομολογία, ορισμένοι από αυτούς τους πόρους δεν αποτελούν φόρους υπέρ τρίτων αλλά κοι- νωνικούς πόρους ανταποδοτικού χαρακτήρα με ασφαλιστική λειτουργία. Με άλλα λόγια, αποτε- λούν ασφαλιστική εισφορά υπό ευρεία έννοια. Από την άποψη αυτή αναδεικνύεται ότι το θέμα αυτό δεν είναι απλό και δημοσιονομικά μονομερές. Είναι σύνθετο, με διαστάσεις ασφαλιστικές, νομολογιακές, θεσμικές, οικονομικές. Εκτός και αν οι ασκούμενες πολιτικές δεν σέβονται τους κανόνες λειτουργίας του ευρωπαϊκού κράτους δικαίου, του οποίου αποτελούμε οργανικό μέρος.

Είναι ρεαλιστικές οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ που προβλέπουν αυξήσεις στις χαμηλές συντάξεις χωρίς μειώσεις στις υψηλές;

Ο ΣΥΡΙΖΑ στο κυβερνητικό του πρόγραμμα (ομιλία Αλέξη Τσίπρα στη ∆ΕΘ στις 13/9/2Ο14) διατυπώνει τη ρεαλιστική πρόταση αποκατάστασης του δώρου Χριστουγέννων ως 13η σύνταξη

σε 1.262.92Ο συνταξιούχους που λαμβάνουν σύνταξη έως 7ΟΟ ευρώ.

∆εν είναι αριστερό να ζητά κανείς να γίνουν περικοπές στα «ρετιρέ» των συνταξιούχων; Στις διπλές και τριπλές συντάξεις;

Στην κοινωνική ασφάλιση είναι αριστερό να τηρούνται οι αρχές και οι κανόνες του κοινωνικο- ασφαλιστικού συστήματος σε συνδυασμό με το σεβασμό των κοινωνικών και των θεμελιωμένων δικαιωμάτων. Στην περίπτωση του ερωτήματός σας, απαιτείται, μεταξύ των άλλων, η αποκατά- σταση της υπονόμευσης των αρχών της αναδιανεμητικής και της ανταποδοτικής λειτουργίας του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος. Αν συμβεί αυτό, θα αποκατασταθούν, μεταξύ των άλλων, ορισμένες από τις στρεβλώσεις που παρατηρούνται στο κοινωνικο-ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας.

Είναι λογικό να δίνονται συντάξεις στα 52 και στα 55;

Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις αποτελούν ασφαλιστική συνιστώσα του κοινωνικο-ασφαλιστiκού συστήματος στη βάση κοινωνικών, εργασιακών, ασφαλιστικών, ηλικιακών, δημογραφικών και οικονομικών προϋποθέσεων. Αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας ανταποκρίνεται ως ένα βαθμό στις προαναφερθείσες προϋποθέσεις. Επομένως, απαιτείται αξιολόγηση της λειτουργίας τους και ρύθμισή τους με ασφαλιστικά και κοινωνικά κριτήρια, καθώς και με σεβασμό στα θεμελιωμένα δικαιώματα.

Με τέτοια επιδείνωση της αναλογίας ενεργού και μη ενεργού πληθυσμού, δεν είναι αναπόφευκτη η μείωση των συντάξεων;

Η μείωση (45% των κύριων, επικουρικών συντάξεων και του εφάπαξ κατά την περίοδο 2Ο1Ο-2Ο14) επιδείνωσε το βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων και ταυτόχρονα συρρικνώθηκε

σημαντικά το αποθεματικό κεφάλαιο της κοινωνικής ασφάλισης(4,5 δισ. ευρώ το 2Ο13) λόγω της αύξησης του αριθμού των συνταξιούχων κατά 6ΟΟ.ΟΟΟ την τελευταία πενταετία,

παράλληλα με τη μείωση των εσόδων λόγω του PSI (12,5 δισ. ευρώ), τη μείωση των μισθών (-4 δισ. ευρώ, -33%), τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης από 18,9 δισ. ευρώ το 201Ο σε 8,6 δισ.

το 2015, την υψηλή ανεργία (-6,5 δισ. ευρώ το 2014), την εισφοροδιαφυγή (-15 δισ. ευρώ το 2014),

τα ασφαλιστικά ταμεία (-17,4 δισ. ευρώ το 2014) κ.λπ. Επομένως, με τα δεδομένα αυτά, απαιτούνται άμεσα έκτατα μέτρα ανασύστασης του αποθεματικού κεφαλαίου της κοινωνικής ασφάλισης με νέους πόρους και την πραγματοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων για την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων, σταθερών θέσεων εργασίας, βασικών, εκτός των άλλων, χρηματοδοτών του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Πώς εξηγείται ότι γίνεται τόση φασαρία από το πολιτικό σύστημα για τις συντάξεις των 1.200 ευρώ και τις μειώσεις των εφάπαξ, ενώ οι μισθοί για τους νέους είναι 586 ευρώ μεικτά και βέβαια οι νεότεροι δεν πρόκειται ποτέ να πάρουν εφάπαξ;

Η «φασαρία» αυτή θα εκλείψει από τη στιγμή που στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας αποκατασταθεί η αρχή της αναδιανεμητικότητας και της ανταποδοτικότητας, παράλληλα με την πλήρη αποκατάσταση του θεσμικού πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ και τη δη- μιουργία σταθερών και όχι ευέλικτων και ανασφάλιστων θέσεων εργασίας.

Μήπως μαίνεται μια σύγκρουση γενεών που καθρεφτίζεται στο ασφαλιστικό;

Η σύγκρουση των γενεών θα επέλθει εφόσον δεν ανασυσταθεί το αποθεματικό κεφάλαιο της κοινωνικής ασφάλισης και έτσι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί πλήρως στο μέλλον στην καταβολή των συντάξεων και των λοιπών παροχών στις νέες γενεές.

Στην κοινωνική ασφάλιση τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης καθορίζονται με βάση τη φυσιολογική ικανότητα των εργαζομένων (ανδρών και γυναικών) να συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία και όχι με βάση το προσδόκιμο όριο ζωής. Σε περίπτωση συσχέτισής τους, το αναμενόμενο αποτέλεσμα θα είναι, εκτός των άλλων, η καταπόνηση των εργαζομένων και η απώλεια παραγόμενου πλούτου στην Ευρώπη και στα κράτη-μέλη.

Τι μέλλον μπορεί να έχει μια χώρα συνταξιούχων;

Το μέλλον μιας χώρας συνταξιούχων δεν είναι, από καμία πλευρά, αισιόδοξο. Γι’ αυτόν το λόγο επιβάλλεται η άμεση υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης δημογραφικής πολιτικής, δεδομένου ότι, σύμφωνα με την έρευνα, μετά το 2040 ανακόπτεται στη χώρα μας η φυσιολογική αύξηση του πληθυσμού, ο οποίος το 2060 θα είναι κατά 300.000 άτομα λιγότερος απ’ ό,τι είναι σήμερα.

Μπορεί να λυθεί το ασφαλιστικό χωρίς να λυθεί το δημογραφικό;

Οι άμεσης και μεσο-μακροπρόθεσμης απόδοσης παρεμβάσεις για την ουσιαστική επίλυση των προβλημάτων του ασφαλιστικού απαιτούν αντικειμενικά την υποστήριξη, εκτός των άλλων, της υλοποίησης μιας εναλλακτικής επενδυτικής και αναπτυξιακής πολιτικής, καθώς και μιας ο- λοκληρωμένης δημογραφικής πολιτικής.