ΙΤΕΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Ιτέα είναι παραλιακή κωμόπολη του νομού Φωκίδας και επίνειο της Άμφισσας, με πληθυσμό 4.666 κατοίκους (απογραφή 2001). Βρίσκεται στον Κρισαίο κόλπο (ή κόλπο της Ιτέας), στον Κορινθιακό. Πίσω από την πόλη απλώνεται ο Ελαιώνας της Άμφισσας, με φόντο την Γκιώνα και τον Παρνασσό πάνω στον οποίο διακρίνονται οι Δελφοί και το Χρισσό. Από την παραλία της Ιτέας κοιτώντας προς τη θάλασσα μπορεί κανείς να διακρίνει το Γαλαξίδι, ακόμα και την Πελοπόννησο. Η Ιτέα βρίσκεται νότια της Άμφισσας, βορειοανατολικά του Γαλαξιδίου και νοτιοδυτικά των Δελφών, πόλεις με τις οποίες συνδέεται οδικά.
Η Ιτέα αποτελεί έδρα του Δήμου Ιτέας, ο οποίος περιλαμβάνει εκτός από την πόλη της Ιτέας, την γειτονική Κίρρα και την Τριταία. Η Ιτέα και η Κίρρα έχουν πλέον ενωθεί και αποτελούν ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα.
Παραθαλάσσια μεταξύ των δύο αρχαίων ελληνικών πόλεων, της Κίρρας και του Χαλαίου, στην περιοχή της σύγχρονης Ιτέας, υψωνόταν μια θαλερή ιτιά, δίπλα στην οποία ανάβρυζε πηγή με δροσερό και γλυκό νερό και ήταν η μοναδική στην περιοχή. Το όνομά της η πόλη το πήρε από το δέντρο και μάλιστα ακόμα και σήμερα οι κάτοικοι της περιοχής την αποκαλούν Ιτιά και όχι Ιτέα.
Αρχαίοι Χρόνοι
Ερείπια Υστεροελλαδικής Περιόδου και κυρίως θαλαμωτοί τάφοι, μιλούν για την ύπαρξη αρχαίας πόλης δυτικά της σημερινής θέσης της Ιτέας, χωρίς όμως να καθορίζουν ποιας, αλλά ίσως να πρόκειται για το Χάλαιον. Η ύπαρξη πολυάριθμης πόλης στο σημείο αυτό βεβαιώνεται και από λιθόστρωτο δρόμο προς την Άμφισσα, τμήματα του οποίου σώζονταν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

 Τουρκοκρατία

Στην περιοχή της σημερινής Ιτέας, όπου υπήρχε η περίφημη ιτιά με τη μοναδική πηγή της περιοχής, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας φτιαχνόντουσαν στάνες και κεραμοποιεία. Αργότερα εκεί δημιουργήθηκε ο οικισμός Σκάλα Σαλώνων, με μια υποτυπώση ξύλινη αποβάθρα, ένα τελωνείο, καλύβες και αποθήκες. Αυτός ο οικισμός μετεξελίχθηκε στην Ιτέα.
Η περιοχή πέρασε διαδοχικά από πολλά χέρια, τα τελευταία δε χρόνια της Τουρκοκρατίας, ανήκε στη χήρα του Ομέρ Αγά των Σαλώνων - την Ομεραγού - η οποία την παραχώρησε σε κάποιο Γαλαξειδιώτη για να καταλήξει τελικά ως προίκα της κόρης του σε ένα δικηγόρο από το Λιδωρίκι.

 Ελληνική Επανάσταση

Από το εθνικό προσκλητήριο του απελευθερωτικού αγώνα δεν ήταν δυνατό να απουσιάσει η Σκάλα Σαλώνων και αρκετά ήταν τα πολεμικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περιοχή της. Κορυφαίο θεωρείται η "Ναυμαχία της Σκάλας Σαλώνων" ή "Ναυμαχία της Αγκάλης", όπου στις 17 Σεπτεμβρίου 1827, ο φιλέλληνας Άγγλος πλοίαρχος Φραγκίσκος Άμπνευ Άστιγξ, κυβερνήτης του πρώτου ατμοκίνητου πλοίου, με την ονομασία «Καρτερία» και επικεφαλής μικρής ελληνικής ναυτικής δύναμης, αγκυροβόλησε προ του τουρκικού στόλου, που ήταν αγκυροβολημένος στον όρμο της «Αγκάλης» στην δυτική πλευρά του κόλπου της Ιτέας, υποστηριζόμενος και από ξηράς με εκλεκτό σώμα 500 ανδρών και πυροβόλα που χειρίζονταν Ευρωπαίοι πυροβολητές. Μέσα σε μισή ώρα, ο ΄Αστιγξ, με κατάλληλες βολές από την «Καρτερία», ανατίναξε την τουρκική ναυαρχίδα και κατέστρεψε άλλα 6 πολεμικά καθώς και 3 Αυστριακά πλοία εφοδιασμού, ενώ αχρήστευσε τα πυροβολεία της ξηράς. Η νίκη αυτή αποκατέστησε την κυριαρχία των Ελλήνων στον Κορινθιακό κόλπο και εξασφάλισε την επικοινωνία με την Πελοπόννησο, αποτελώντας κύρια αφορμή της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου στις 20 Οκτωβρίου 1827 σηματοδοτώντας την αρχή της ανεξαρτησίας της Ελλάδος.

Νεότερη Εποχή

Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπόγραψε στις 13 Αυγούστου 1830 ψήφισμα - έγκριση για ίδρυση οικισμού στη Σκάλα Σαλώνων και αυτό αποτελεί την ληξιαρχική πράξη γένεσης της Ιτέας. Χρειάστηκε όμως να περάσουν 40 ολόκληρα χρόνια μέχρις ότου η πόλη αρχίσει να παίρνει σταθερά πια το δρόμο της προόδου. Στον Πρώτο Παγκόμιο Πόλεμο, η Ιτέα γίνεται βάση της Αντάντ.

ΠΗΓΗ:http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%84%CE%AD%CE%B1_%CE%A6%CF%89%CE%BA%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82