Ιστορικές ημερομηνίες από την Μικρασιατική καταστροφή

Επιμέλεια : Ηλίας Καϊσιμος

Έτος	Γεγονότα
27/10/1918-24/4/1919	Εκστρατεία της Κριμαίας
31/10/18	Συνθήκη του Μούδρου
16/5/19	Αποβίβαση Ελληνικού Στρατού στην Μικρά Ασία για την εφαρμογή της Συνθήκης του Μούδρου
10/8/20	Συνθήκη Σεβρών
1/11/20	Εκλογές στην Ελλάδα. Ήττα του Βενιζέλου και εγκαταλείπει την χώρα μεταβαίνοντας στην Γαλλία. Η Ελλάδα χάνει την εύνοια των συμμάχων. Γίνονται αλλαγές στο στράτευμα, ρουσφέτια στο μέτωπο του πολέμου
15/11/20	Επιστροφή του Βασιλιά Κωνσταντίνου μετά από δημοψήφισμα (γαμπρός του Κάιζερ της Γερμανίας και κόκκινο πανί για τους Συμμάχους της Αντάτ που κράτησε την Ελλάδα ουδέτερη φιλογερμανική στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο 1913-1017, 1920-1922)
26/3/21	Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης (ανιψιός του ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος μετέπειτα Πρωθυπουργός)
Ιούνιος 1921	Προώθηση Ελληνικών δυνάμεων στην γραμμή Εσκι Σεχίρ Αφιον Καραχισάρ μέσω Κιουτάχειας
15/7/21	Πολεμικό Συμβούλιο στην Κιουτάχεια με τη συμμετοχή του Βασιλιά Κωνσταντίνου, Δημητρίου Γούναρη (πρωθυπουργού), Αναστάσιου Παπούλα (στρατάρχης), Νικόλαος Θεοτόκης (υπουργός  Στρατιωτικών), Σοφοκλής Δουσμάνης (ναύαρχος), Πάλλη και μερικών ακόμη ανώτατων πολιτικών και στρατιωτικών παραγόντων αποφασίστηκε η προέλαση στην Άγκυρα παρά την διαφωνία των Αλέξανδρου Κοντούλη Διοικητή Α' Σώματος Στρατού, Πρίγκηπα Ανδρέας Διοικητή Β' Σώματος Στρατού, Γεώργιος Πολυμενάκου Διοικητή Γ' Σώματος Στρατού (Στην δίκη των 6 ο Παπούλας ανέφερε ότι του είπε ο Γούναρης ότι υπερβάλλει για τις δυσχέρειες ενώ ο Θεοτόκης είπε ότι θα πάρει το τσάι του στην Άγκυρα)
23/8/1921-13/9/1921	Μάχη στον ποταμό Σαγγάριο. Επίθεση των Τούρκων. Δεν έγινε μάχη αλλά υποχώρηση των Ελλήνων. Χιλιάδες αιχμαλωτίστηκαν κατά την υποχώρηση. Άτακτη φυγή του Α' Σώματος και εν μέρει του Β' Σώματος. Παρέμειναν τρία συντάγματα συντεταγμένα των στρατηγών Ζήρα, Γονατά, Πλαστήρα. Παραιτείται η κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη. Οι Τούρκοι διέθεταν 90.000 άνδρες. ΟΙ Έλληνες διέθεταν τρία σώματα στρατού με 120,000 άνδρες. Διοικητής Α' Σώματος Στρατού Αλέξανδρος Κοντούλης,  Διοικητής Β' Σώματος Στρατού Πρίγκηπας Ανδρέας, Διοικητής Γ' Σώματος Στρατού Γεώργιος Πολυμενάκος. Απώλειες για τις ελληνικές δυνάμεις ανήλθαν σε 4.000 νεκρούς και 19.000 τραυματίες, ενώ για την τουρκική πλευρά οι απώλειες ανήλθαν σε νεκρούς και τραυματίες γύρω στις 15.000
2/3/22	Παραίτηση Πρωθυπουργού  Δημητρίου Γούναρη
2/3/22	Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης
25/3/22	Αναγκαστικό δάνειο με Υπουργό Οικονομικών Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης και Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης
3/5/22	Παραίτηση Πρωθυπουργού Δημητρίου Πρωτοπαπαδάκη
3/5/22	Πρωθυπουργός Νικόλαος Στράτος
9/5/22	Παραίτηση Πρωθυπουργού Νικόλαος Στράτος
Μάιος 1922-21/8/1922	Αντικατάσταση του Αρχιστράτηγου Μικράς Ασίας Αναστάσιου Παπούλα (παραιτήθηκε και υπέδειξε σαν αντικαταστάτη του τον Γεώργιο Χατζηανέστη πρώην διοικητή της 5ης Μεραρχίας κατά την επιστράτευση του 1915 από όπου αναγκάστηκε να παραιτηθεί  απο το στράτευμα λόγω αυστηρότητας που οδηγούσε σε διάλυση την μεραρχία. Ο θάνατος της γυναίκας του Χαζτηανέστη  πέθανε απροσδόκητα και πέρασε μιά φάση κατάθλιψης.  Η αδελφή του Χατζηανέστη ήταν Λαίδη Λο έχει παντρευτεί τον Εδουάρδο Λο Υπουργό Οικονομικών της Αγγλίας και αντιβασιλέα Ινδιών και ξαδέλφου του μετέπειτα πρωθυπουργού της Αγγλίας Άντριου Μπόναρ Λο. Ο ίδιος ο Χατζηανέστης ήταν απόστρατος με ψυχολογικά προβλήματα και δεν πίστευε στην νίκη)
13/8/22	Άτακτη υποχώρηση
24/8/22	Παραίτηση Αρχιστράτηγου Γεώργιου Χατζηανέστη
28/8/22	Παραίτηση Πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη
28/8/22	Πρωθυπουργός Νικόλαος Τριανταφυλλάκος
31/8/22	Πυρπόληση της Σμύρνης. Απολογισμός 600.000 νεκροί και 1.500.000 πρόσφυγες
6/9/22	Αποχώρηση του τελευταίου τμήματος του Ελληνικού Στρατού από την Σμύρνη
7/9/22	Έλληνες και Αρμένιοι κατέκλυσαν την παραλία της Σμύρνης που μάταια περίμεναν τα επιταγμένα ελληνικά πλοία να τους μεταφέρουν στο κοντινά ελληνικά νησιά. Με πρωτοβουλία του George Horton (Αμερικανός πρόξενος στην Σμύρνη 1911-1917, 1917-1922, το 1926 εξέδωσε το βιβλίο  «Η Μάστιγα της Ασίας» (The Blight of Asia) που αναφέρεται στην αποτρόπαιη συμπεριφορά των Τούρκων, και κατ' επέκταση, ολόκληρου του Ισλάμ) στάλθηκαν δύο αντιτορπιλικά για την εξυπηρέτηση των προσφύγων. Το 1909 παντρεύτηκε την Ελληνοαμερικανίδα Αικατερίνη Σακοπούλου (Catherine Sacopoulo).
8/9/22	Αναχώρηση Ελληνικών Αρχών από την Σμύρνη (ο μέχρι τότε Έλληνας Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης, Αρ. Στεργιάδης, επιβιβάστηκε σε αγγλικό πολεμικό πλοίο που του διατέθηκε με προορισμό την Κωνσταντινούπολη.)
9/9/22	Είσοδος των Τούρκων στην Σμύρνη
11/9/22	Στρατιωτικό Κίνημα από τους Στυλιανό Γονατά Συνταγματάρχης (Μυτιλήνη), Νικόλαο Πλαστήρα (Χίος)  και τον Αντιπλοίαρχο Δημήτριο Φωκά (Ο Ζήρας επάστρεψε μέσω Θράκης)
13/9/22	Άφιξη στο Λαύριο των Πλαστήρα Γονατά οι οποίοι έθεσαν άμεσα τρία αιτήματα:  α. ανασυκγρότηση στρατού, β. παραίτηση Βασιλιά, γ τιμωρία υπευθύνων
14/9/22	Ο Βασιλιά Κωνσταντίνος Α' παραιτήθηκε και αναχώρησε για την Ιταλία (ως κόμης Αχαρνέων από τον Ωρωπό με 10.000 λίρες που του έδωσε ο Πλαστήρας μετά από οδηγίες των συμμάχων) και Βασιλιάς ανακηρύχθηκε ο γιος του Γεώργιος  Β'. Το κίνημα μπήκε στην Αθήνα και εξουδετέρωσε τον απόστρατο υποστράτηγο Θεόδωρο Πάγκαλο που προσπάθησε να επωφεληθεί για να αναλάβει την αρχηγία στην νέα κατάσταση αφού εξουδετέρωσε τον Ιωάννη Μεταξά
27/9/12	Νέος Βασιλιάς ο Γεώργιος Β'
16/9/22	Παραίτηση Πρωθυπουργού Νικόλαου Τριανταφυλλάκου
16/9/22	Πρωθυπουργός Σωτήριος Κροκιδάς. Την εξουσία όμως είχε ουσιαστικά η Επαναστατική Επιτροπή (αρχηγός της ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας), που ανέθεσε τη διεθνή εκπροσώπηση της Χώρας στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
	Η επαναστατική επιτροπή συναντήθηκε με τους πρέσβεις των συμμάχων και διαβεβαίωνε ότι θα παραμείνει πιστή στους συμμάχους και επίσης ζήτησε από τους πρέσβεις να τους πει ποιους θέλει να διορίσουν σαν υπουργούς (σύμφωνα με τον πρέσβη Lindley). Αρχικό πλάνο ήταν ότι ύστερα από εκλογές να παραπεφθούν οι πολιτικοί κρατούμενοι σε ειδικό δικαστήριο και να δικαστούν με τον νόμο περί Ευθύνης Υπουργών.
9/10/22	Διαδήλωση στο Σύνταγμα 100.000 διαδηλωτών που απαιτούσε την καταδίκη των Υπευθύνων
	Μετά την διαδήλωση της 9/10/1922 και την συνάντηση των Πλαστήρα Γονατά Πάγκαλου αποφασίστηκε να μην πάνε σε νέα Εθνοσυνέλευση αλλά σε έκτακτο στρατοδικείο για εσχάτη προδοσία.  Πιέσεις Βρετανού πρεσβευτή Lindley να μην καταδικαστούν οι κατηγορούμενοι. O Γεώργιος Κονδύλης μετέπειτα πρωθυπουργός προσπάθησε να μην γίνουν εκτελέσεις, όπως και ο πολιτικός σύμβουλος της επαναστατικής επιτροπή Γεώργιος Παπανδρέου. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Λόρδος Κόρζον συνηδειτοποιεί ότι θα γίνει η εκτέλεση. Ο πλοίαρχος Τάλμποτ (πρώην ναυτικός ακόλουθος της Αγγλίας στην Ελληνική πρεσβεία) ξεκίνησε με αντιτορπιλικό να φθάσει στην Αθήνα να προλάβει την καταδίκη των έξι σε θάνατο
13/10/22	Διάταγμα περί συστάσεως και λειτουργίας εκτάκτου στρατοδικείου προς εκδίκασιν των κατά των υπαιτίων της εθνικής καταστροφής κατηγοριών. Πρόεδροι της ανακριτικής επιτροπής υποστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος και του έκτακτου στρατοδικείου υποστράτηγος Αλέξανδρος Οθωναίος (ο μικρός του αδελφός Πύρρος σκοτώθηκε στην Μικρά Ασία ενώ ο ίδιος τραυματίστηκε στην Μικρά Ασία) αντίστοιχα αφού είχαν λάβει σαφείς διαβεβαιώσεις απ‘ τον Πλαστήρα ότι θα εκτελεστεί οιαδήποτε απόφαση του στρατοδικείου. Κατήγοροι Ζουρίδης, Γρηγοριάδης (συνταγματάρχες), Γεωργιάδης (Εισαγγελέας Αρείου Πάγου, Γραμματέας Ιωάννης Πεπονής.  Βοηθοί του Πάγκαλου ορίστηκαν οι συνταγματάρχες Ι. Καλογεράς και Χ. Λούφας. Για τους σκοπούς της ανακρίσεως οι κατηγορούμενοι μεταφέρθηκαν από την Αστυνομική διεύθυνση Αθηνών στις φυλακές Αβέρωφ.
26/10/22	Έκθεση Ανακριτικής Επιτροπής για παραπομπή σε δίκη των : Δημήτριος Γούναρης Πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκη Πρωθυπουργός, Νικόλαος Στράτος πρώην Πρωθυπουργός, Γεώργιος Μπαλτατζής Υπουργό Εξωτερικών (από 26/03/1921-03/05/1922 στην κυβέρνηση Δ.Γούναρη και από 09/05/1922-28/08/1922 στη κυβέρνηση Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη), Νικόλαος Θεοτόκης Υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιος Χατζηανέστης Αρχιστράτηγος, Ξενοφών Στρατηγός Υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Γούναρη, Μιχαήλ Γούδας Υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Γούναρη. (το κατηγορητήριο, παρατηρεί ο ιστορικός, Τάσος Βουρνάς, είχε το χαρακτήρα επαναστατικού εγγράφου και πιθανότατα συντάχθηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου, πολιτικό σύμβουλο της Επανάστασης)
	Πιέσεις Βρετανού πρεσβευτή Lindley να μην καταδικαστούν οι κατηγορούμενοι. O Γεώργιος Κονδύλης μετέπειτα πρωθυπουργός προσπάθησε να μην γίνουν εκτελέσεις, όπως και ο πολιτικός σύμβουλος της επαναστατικής επιτροπή Γεώργιος Παπανδρέου. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Λόρδος Κόρζον συνηδειτοποιεί ότι θα γίνει η εκτέλεση. Ο πλοίαρχος Τάλμποτ (πρώην ναυτικός ακόλουθος της Αγγλίας στην Ελληνική πρεσβεία) ξεκίνησε με αντιτορπιλικό να φθάσει στην Αθήνα να προλάβει την καταδίκη των έξι σε θάνατο
31/10/22	Συνήλθε το έκτακτο στρατοδικείο στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής. Πρόεδρος του στρατοδικείου ορίστηκε ο Αλέξανδρος Οθωναίος, αναπληρωτής πρόεδρος ο υποναύαρχος Κωνσταντίνος Βούλγαρης και μέλη του οι συνταγματάρχες Δημοσθένης Φλωριάς, Θεόδωρος Χαβίνης, Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, ο πλοίαρχος Ιωάννης Γιαννηκώστας, ο αντισυνταγματάρχης Κωνσταντίνος Μαμούρης, ο στρατιωτικός δικαστικός σύμβουλος β΄τάξεως Κωνσταντίνος Τσερούλης, ο αντιπλοίαρχος Κωνσταντίνος Φραγκόπουλος, οι ταγματάρχες Ν. Βαμβακόπουλος και Χ. Γραβάνης και ο λοχαγός Ανδρέας Κατσαράκης. Αναπληρωματικά μέλη ορίστηκαν οι Μιχαήλ Ζωγράφος, Λεωνίδας Κανάρης, Γεώργιος Σκανδάλης, Βασίλης Τζιότζιος, Αθανάσιος Ζάγκας, Θεόδωρος Βουτσαράς, Πλούτ. Χαλόφτης και Βύρων Καραπαναγιώτης.Επαναστατικοί επίτροποι διορίστηκαν ο αρεοπαγίτης Κωνσταντίνος Γεωργιάδης, οι συνταγματάρχες Νικόλαος Ζουρίδης και Νεόκοσμος Γρηγοριάδης και γραμματέας του δικαστηρίου ο Ιωάννης Πεπονής. Συνήγοροι υπεράσπισης ήταν οι Αναστάσιος Παπαληγούρας για τους Πρωτοπαπαδάκη και Μπαλτατζή, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς για τους Γούναρη, Στράτο και Χατζανέστη, Σ. Σωτηριάδης για τον Γούδα, Οικονομίδης για τον Στρατηγό, Αριστοτέλης Ρωμανός για τον Θεοτόκη, Δουκάκης για τον Χατζανέστη ενώ οι Νοταράς και Πολίτης συμμετείχαν στην υπερασπιστική ομάδα. Επίσημος σκιτσογράφος της δίκης ήταν ο Περικλής Βυζάντιος.
14/11/22	Παραίτηση Κυβέρνησης Σωτήριου Κροκιδά (Ο Κροκιδάς διέβλεπε την καταδίκη που όμως δεν ήθελαν οι Άγγλοι και είπε εγώ με τους Εγγλέζους δεν τα βάζω)
14/1/1922-11/1/1924	Νέα Στρατιωτική Κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Συνταγματάρχη Στυλιανό Γονατά
15/11/22	Ενοχή των έξι για εσχάτη προδοσία ομόφωνα ώρα 06:30
15/11/22	Εκτέλεση των έξι στο Γουδί ώρα 11:30
15/11/22	Ο πλοίαρχος Τάλμποτ έφτασε 3 λεπτά μετά την εκτέλεση. Ο Πλαστήρας  σχολιάζοντας στην στάση της Αγγλίας που είχε ευνοήσει του Τούρκους είπε τόσους μπάτσους έχουν φάει οι Άγγλοι από τους Τούρκους ας φάνε άλλη μία από εμένα
Οκτώβριος 1922	Συλλαμβάνεται ο πρίγκηπας Ανδρέας (γιός του Βασιλιά Γεωργίου Α', έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους,  αρχηγός Β' Σώματος)πατέρας του Φίλιππου συζύγου της βασίλισσας Ελισάβετ και παππούς του διαδόχου Καρόλου στην Κέρκυρα και μεταφέρεται στην Αθήνα για να δικαστεί
20/11/22	Ο πρίγκηπας Ανδρέας δικάζεται αρχικά σε θάνατο αλλά η απόφαση δεν εκτελέστηκε από την επαναστατική επιτροπή. Με παρέμβαση του πλοιάρχου Τάλμποτ, του Πλαστήρα και του βασιλιά Γεωργίου Β' σώθηκε από καταδίκη σε θάνατο. Τελικά καταδικάστηκε σε Ισόβια εξορία μετά από συμβιβασμό. Με την γυναίκα του Αλίκη (πριγκίπισσα της Έσσης-Μπάττενμπερκ αδελφή του λόρδου Λουδοβίκου του Μαουντμπάτεν) και απέκτησε τέσσερις κόρες και έναν γιό.
2010	Μετά από αίτηση του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη (πρώην ευρωβουλευτή και υπουργού) το 2008 εγγονού του πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, με δικηγόρο τον Νικόλαο Βασιλάτο, παύθηκε οριστικά η δίωξή τους από τον Άρειο Πάγο