ΣΤΟΝ ΠΡΟΘΑΛΑΜΟ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Λόγω των συνεχών προσπαθειών της κυβέρνησης να παρακάμψει την απόφαση του ΣτΕ που απαγορεύει την υπαγωγή των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο των ξένων, υπήρξαν αντιδράσεις εκ μέρους όλων των κομμάτων και των Πολιτών – με μεγάλες διαδηλώσεις, ειδικά στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Ως εκ τούτου και λόγω της προεκλογικής περιόδου, αναγκάσθηκε ο πρωθυπουργός να εξαγγείλει ότι, μετά τις εκλογές οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ θα μεταφερθούν από το Υπερταμείο στο δημόσιο – κάτι που ασφαλώς δεν έπεισε, επειδή θα μπορούσε να καταθέσει μία ανάλογη τροπολογία τώρα, αφού είναι ακόμη ανοιχτή η Βουλή. Εκτός αυτού, δεν διευκρίνισε εάν θα μεταφερθούν και οι μετοχές από το ΤΑΙΠΕΔ στο δημόσιο, σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ – κάτι που ασφαλώς οφείλει. Ακόμη χειρότερα, δήλωσε πως θα υπάρξει στρατηγικός επενδυτής στις δύο αυτές εταιρίες – κάτι που είναι συνώνυμο με την ιδιωτικοποίηση από την πίσω πόρτα.    

Άποψη

Εισαγωγικά στην ΕΥΔΑΠ μέτοχοι, εκτός από το Υπερταμείο με 50% συν μία μετοχή, είναι το ΤΑΙΠΕΔ με 11,33% – η θυγατρική του Υπερταμείου δηλαδή, στην οποία μεταφέρθηκε το παραπάνω ποσοστό το 2012 (εικόνα). Επίσης νομικά πρόσωπα με 30,72% και φυσικά πρόσωπα με 7,95% (πηγή) – ενώ η εταιρεία είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο.

Στην ΕΥΑΘ είναι επίσης μέτοχος το Υπερταμείο με 50% συν μία μετοχή – ενώ το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 24,02% από το 2012, η γαλλική SUEZ το 5,46% και σε ελεύθερη διασπορά (είναι επίσης εισηγμένη), ευρίσκεται το 20,52% (πηγή). Το Υπερταμείο ιδρύθηκε το 2016, ενώ ήταν προϋπόθεση του τρίτου μνημονίου που υπεγράφη το 2015 – από τη ΝΔ, το ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ (ανάλυση).

Για το νερό τώρα διεξάγονται πόλεμοι διεθνώς, σημειώνοντας πως μόλις το 3% των υδάτινων αποθεμάτων του πλανήτη είναι στη διάθεση των ανθρώπων και των ζώων ως πόσιμο νερό, εκ των οποίων όμως το 2% είναι παγωμένα – ενώ τα μεγαλύτερα αποθέματα υπάρχουν στη Βραζιλία και στη Ρωσία (ανάλυση). Εκτός αυτού, σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία που ιδιωτικοποιήθηκε το νερό, η ποιότητα του μειώθηκε και οι τιμές του εκτοξεύθηκαν – με αποτέλεσμα να επανακρατικοποιηθεί. Στη Βολιβία δε συνέβη το εξής:

«Η βολιβιανή κυβέρνηση ιδιωτικοποίησε το 2000 την παροχή νερού, δημόσιου αγαθού ως τότε, με προτροπή της Παγκόσμιας Τράπεζας. Οι πολυεθνικές εταιρίες που προσέλαβε να το διαχειρίζονται τριπλασίασαν την τιμή του, με αποτέλεσμα ο κόσμος να μην μπορεί να πληρώσει. Τα νότια προάστια της Κοτσαμπάμπα δεν είχαν καν εγκαταστάσεις ύδρευσης – οπότε οι κάτοικοι δημιούργησαν μόνοι τους δεξαμενές που μάζευαν το νερό της βροχής και το φίλτραραν.

Το βολιβιανό κράτος απαγόρευσε όμως την «αυθαίρετη» συλλογή της βροχής,  δημιουργώντας μια αστυνομία νερού, η οποία έλεγχε τα σπίτια και γκρέμιζε τις δεξαμενές – έως ότου οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν και κατέστρεψαν τα γραφεία της πολυεθνικής, καθώς επίσης της νομαρχίας, ακυρώνοντας την ιδιωτικοποίηση του νερού».

Συνεχίζοντας, ο πρωθυπουργός εξήγγειλε ότι, μετά τις εκλογές οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΘΑΘ θα αποδεσμευθούν από το Υπερταμείο και θα μεταφερθούν στο δημόσιο – σεβόμενος την απόφαση του ΣτΕ από το Φεβρουάριο του 2022. Εν προκειμένω το ΣτΕ, με δύο αποφάσεις (190 και 191/2022) έκρινε αντισυνταγματική τη μεταβίβαση της πλειοψηφίας των δύο εταιρειών στο Υπερταμείο – με το παρακάτω σκεπτικό:

«Είναι συνταγματικώς επιβεβλημένος ο έλεγχος από το Δημόσιο μιας υπηρεσίας κοινής ωφελείας, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας αλλά και διά του μετοχικού κεφαλαίου της. Μόνον εάν το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί κατ’ ουσία την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου της δημόσιας επιχείρησης, η οποία παρέχει υπηρεσίες κοινής ωφέλειας απολύτως ζωτικής σημασίας, εξασφαλίζονται τόσο τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου επί της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ όσο και η εκλογή της πλειοψηφίας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της επιχείρησης από το κατέχον την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου της Δημόσιο».

Οφείλουμε εδώ να σημειώσουμε ότι, ενώ το Υπερταμείο έχει βασικό μέτοχο το υπουργείο Οικονομικών, το διοικητικό του συμβούλιο που αποφασίζει για τις διοικήσεις των ΔΕΚΟ, επιλέγεται από το πανίσχυρο Εποπτικό Συμβούλιο – στο οποίο οι εκπρόσωποι των δανειστών έχουν δικαίωμα βέτο.

Περαιτέρω, τον Ιούλιο του 2022 η κυβέρνηση ψήφισε νόμο, σύμφωνα με τον οποίο το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ παραμένει στο Υπερταμείο – με την υποσημείωση ότι, δεν μπορεί να παραχωρηθεί. Η απόφαση αυτή είχε ως στόχο τη διατήρηση των εσόδων από τα μερίσματα των δύο εταιρειών, στο Υπερταμείο των ξένων – τα οποία την τριετία 2019 έως 2021, μαζί με τις επιστροφές κεφαλαίου, ανήλθαν στα 59,5 εκ. € από την ΕΥΔΑΠ και 11,4 εκ. € από την ΕΥΑΘ.

Θεωρητικά τώρα, το 50% των μερισμάτων που λαμβάνει το Υπερταμείο από τις θυγατρικές του (ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ, ΤΧΣ συν άλλες), οδηγείται στη μείωση του δημοσίου χρέους μας που όμως αυξάνεται συνεχώς – ενώ το 30% ενισχύει τις δημόσιες επενδύσεις και το 20% αξιοποιείται σε επενδύσεις στην ελληνική οικονομία.

Την ίδια στιγμή, όλες αυτές οι εταιρίες που κατέχει, εγγράφονται ως περιουσιακά στοιχεία στον Ισολογισμό του – με την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ να εκτιμώνται στο 1 δις € και με όλες τις υπόλοιπες στα 5 δις €. Το γεγονός αυτό είναι από μόνο του σκάνδαλο – αρκεί να δει κανείς τις αστείες αποτιμήσεις της ΕΤΑΔ, των λιμανιών κοκ. Σε κάθε περίπτωση, ολόκληρη η περιουσία του Υπερταμείου αποτελεί εγγύηση για τα δάνεια που έχουν ληφθεί από τον ESM – οπότε, εάν αφαιρεθούν οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, θα ζητηθούν άλλα πάγια από τον ESM, αντίστοιχης αξίας.

Τέλος, η κυβέρνηση ψήφισε πρόσφατα έναν άλλο νόμο, για τη μεταφορά όλων των υδάτων της χώρας στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας – η οποία μετονομάσθηκε σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. Ο δήθεν σκοπός δε, ήταν η ορθολογική ρύθμιση της παροχής υπηρεσιών ύδατος και επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, ιδίως ως προς την οργάνωση, τις παρεχόμενες υπηρεσίες, το κόστος και την τιμολόγησή τους – μέσα από την ανάθεση σχετικών αρμοδιοτήτων εποπτείας και ελέγχου στη ΡΑΑΕΥ (πηγή), όχι μόνο για την ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, αλλά για όλες τις ΔΕΥΑ.

Εν προκειμένω, φυσικά υπήρξαν αντιδράσεις εκ μέρους όλων των κομμάτων και των Πολιτών – με μεγάλες διαδηλώσεις, ειδικά στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Ως εκ τούτου και λόγω της προεκλογικής περιόδου, αναγκάσθηκε όπως αναφέραμε ο πρωθυπουργός να εξαγγείλει ότι, μετά τις εκλογές οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ θα μεταφερθούν από το Υπερταμείο στο δημόσιο – κάτι που ασφαλώς δεν έπεισε, επειδή θα μπορούσε να καταθέσει μία ανάλογη τροπολογία τώρα, αφού είναι ακόμη ανοιχτή η Βουλή.

Εκτός αυτού, δεν διευκρίνισε εάν θα μεταφερθούν και οι μετοχές από το ΤΑΙΠΕΔ στο δημόσιο, σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ – κάτι που ασφαλώς οφείλει. Ακόμη χειρότερα, δήλωσε πως θα υπάρξει στρατηγικός επενδυτής στις δύο αυτές εταιρίες – κάτι που είναι συνώνυμο με την ιδιωτικοποίηση από την πίσω πόρτα.

πηγή