Το πολυνομοσχέδιο του ΥΠΕΝ βλάπτει σοβαρά το περιβάλλον!

Κριτική και προτάσεις από τους Πράσινους

Με αφορμή το κλείσιμο σήμερα (χθες) της εντελώς προσχηματικής διαβούλευσης, το νέο κόμμα των Πράσινων δηλώνει πως διαφωνεί με το πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς, όχι μόνο δεν επιλύει σοβαρά και επείγοντα ζητήματα που αφορούν συνολικά την προστασία του φυσικού και αστικού περιβάλλοντος όπως ευαγγελίζεται, αλλά αντίθετα το υποβαθμίζει, όπως και οι κυβερνητικές ρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων.

Οι Πράσινοι ζητούν να αποσυρθούν τα κεφάλαια του νομοσχεδίου που αφορούν στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και τις προστατευόμενες περιοχές και η κυβέρνηση να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και να ολοκληρώσει τη θεσμική θωράκιση των περιοχών Natura 2000.

Το πολυνομοσχέδιο καλύπτει ένα τεράστιο εύρος κρίσιμων περιβαλλοντικών ζητημάτων και η επιλογή της κυβέρνησης για προσχηματική διαβούλευση μιας εβδομάδας (με παράταση μόλις 5 ημερών μετά από πιέσεις, με Σαββατοκύριακο ενδιάμεσα) είχε ως σκοπό να υποβαθμίσει τον δημόσιο διάλογο και να έχει όσο το δυνατόν μικρότερες αντιδράσεις για τη μεγάλη υποβάθμιση του θεσμικού πλαισίου προστασίας του περιβάλλοντος και διατήρησης της βιοποικιλότητας, προς όφελος των συμφερόντων. Παρόλα αυτά, η συμμετοχή ήταν ποιοτική, που θα πρέπει να πάρει υπόψη της η κυβέρνηση.

Επί της ουσίας, το πολυνομοσχέδιο μεταξύ άλλων:

Aδιαφορώντας για τις οικολογικές ανάγκες διατήρησης των οικοτόπων και των ειδών και επιβαρύνοντας τις προστατευόμενες περιοχές Natura ακόμα περισσότερο προβλέπει κατασκευή δρόμων και πλατειών, ανέγερση τουριστικών καταλυμάτων και εξορύξεις υδρογονανανθράκων και άλλες ασύμβατες χρήσεις όπως ερασιτεχνική αλιεία και βόσκηση καθώς και την εγκατάσταση ΑΠΕ. Οι ΑΠΕ είναι μεν οι μόνες πηγές ενέργειας χωρίς ρύπανση και χωρίς επιβάρυνση για το κλίμα κατά τη λειτουργία τους αλλά δεν παύουν να έχουν υπολογίσιμο οικολογικό κόστος, χαμηλότερο βέβαια από τα ορυκτά καύσιμα. Άρα η χωροθέτησή τους και ειδικότερα των έργων μεγαλύτερης κλίμακας πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύεται αποτελεσματικά και η φύση και το κλίμα με το χαμηλότερο δυνατό οικολογικό κόστος. 

Στις περισσότερες περιπτώσεις το οικολογικό κόστος ελαχιστοποιείται με την χωροθέτηση των ΑΠΕ σε περιοχές με ήδη εκτεταμένη ανθρώπινη παρέμβαση όπως ζώνες βιομηχανίας, βιοτεχνίας, λιμενικές ζώνες, οδικές και σιδηροδρομικές αρτηρίες, κλπ και όχι σε περιοχές ευαίσθητων οικοσυστημάτων, ειδών ή τοπίων. 

Για τη χωροθέτηση των ΑΠΕ μεγαλύτερης κλίμακας και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα οι Πράσινοι έχουν καταθέσει αναλυτικές προτάσεις.

Προβλέπει τη χρηματοδότηση υποδομών δικτύων διανομής φυσικού αερίου μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αντί να κατευθύνει όλες τις χρηματοδοτήσεις προς έργα ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Στην επείγουσα ενεργειακή μετάβαση που είναι απαραίτητη σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι απόλυτα απαραίτητες τόσο οι ΑΠΕ (με στόχο πάνω από 80% ανανεώσιμη ηλεκτροπαραγωγή το 2030) όσο και η ευρύτερη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας. Αντίθετα δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να αποτελέσει το φυσικό αέριο μεταβατικό καύσιμο, ούτε να στηριχθεί με νέες υποδομές. Η κατάργηση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας και δεν μπορεί να περιμένει.

Υπονομεύοντας την ανεξαρτησία και την αξιοπιστία των ελέγχων προβλέπει ότι οι αξιολογητές των ΜΠΕ θα αμείβονται απευθείας από τους φορείς των έργων που ελέγχουν. Αντίθετα θα πρέπει να ενισχυθεί η ανεξαρτησία των μελετητών καθώς και η αξιοπιστία των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, με δικλείδες διαφάνειας και δημόσιας διαβούλευσης στην αξιολόγησή τους.

Αγνοεί τις επιπτώσεις σε θαλάσσια οικοσυστήματα και μεταναστευτικούς διαδρόμους ως κριτήρια σχεδιασμού του πλαισίου ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων.

Παραλείπει τη θέσπιση θεσμικών δικλείδων και συρρίκνωση προθεσμιών σε μια χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία για την κατασκευή ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου με την εμπλοκή πολλών φορέων, καθιστώντας αδύνατη την έγκαιρη ανάπτυξη ενός πλαίσιου δημόσιας χωροθέτησης και προαδειοδότησης των κατάλληλων θαλάσσιων θέσεων έτσι ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν τα πρώτα προγράμματα πιλοτικών πλωτών αιολικών με αφετηρία το 2028-2030 όταν η τεχνολογία τους προβλέπεται να έχει εξελιχθεί αρκετά και η ψαλίδα του συγκριτικού κόστους θα πλησιάζει να κλείσει.

Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι απαιτείται να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαίσιου για τις ΑΠΕ με κύριους άξονες:

• Διασφάλιση ομαλής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, με την ταχύτητα που επιβάλλουν η κλιματική κρίση και οι σχετικοί ευρωπαϊκοί στόχοι.
• Ελαχιστοποίηση του οικολογικού κόστους και των ΑΠΕ, με τον κατάλληλο σχεδιασμό και τη ευρύτερη δυνατή προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της ορθολογικής αξιοποίησης όσης ενέργειας καταναλώνουμε.
• Προώθηση ενεργειακής δημοκρατίας, με αποτελεσματική αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και συμμετοχή πολιτών, κοινωνικών φορέων και αυτοδιοίκησης τόσο στην παραγωγή ενέργειας όσο και στον τοπικό και περιφερειακό ενεργειακό σχεδιασμό.
• Διαφανές πλαίσιο για τους επενδυτές και λογικούς χρόνους για την υλοποίηση κάθε έργου.
• Μετάβαση, όπου είναι εφικτό, σε καθεστώς δημόσιας χωροθέτησης και σχεδιασμού κάθε έργου, με αποτύπωση αιολικού δυναμικού και στοιχείων περιβαλλοντικής ευαισθησίας για το σύνολο της χώρας. Η χωροθέτηση θα γίνεται από δημόσια αρχή και ο επενδυτής θα αναδεικνύεται με πλειοδοτικό διαγωνισμό, με τις απαραίτητες άδειες να έχουν ήδη εκδοθεί.
• Προετοιμασία και για διαφαινόμενες τεχνολογικές εξελίξεις, όπου νέες μορφές ΑΠΕ, όπως θαλάσσια αιολικά, θα μπορούν μελλοντικά να καλύψουν οικονομικότερα και με χαμηλότερο οικολογικό κόστος μεγάλο μέρος των ενεργειακών στόχων.

Οι Πράσινοι συντονίζονται με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και όλους/ες όσους/ες αγωνιούν για το μέλλον της ελληνικής φύσης.