Τα πρόσφατα γεωπολιτικά κέρδη της Άγκυρας εκτείνονται πολύ πέραν της Συρίας
Η Τουρκία μεσολάβησε για μια συμφωνία μεταξύ της Αιθιοπίας και της Σομαλίας, δίνοντας τέλος σε μια σχεδόν δεκαετή αντιπαλότητα μεταξύ των δύο αφρικανικών εθνών. Ενώ η συμφωνία είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για την περιφερειακή σταθερότητα, η μεσολάβηση της Τουρκίας περιπλέκει την περιφερειακή στρατηγική της Αιγύπτου, καθώς το Κάιρο παραμένει ενεργά εμπλεκόμενο σε αυτή τη σύγκρουση.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαιρέτισε τη συμφωνία Σομαλίας και Αιθιοπίας ως «ιστορική συμφωνία». Βλέπει την Αιθιοπία και τη Σομαλία να συμφωνούν «να αφήσουν πίσω τις διαφορές απόψεων και τα επίμαχα ζητήματα». Η συμφωνία θα παρείχε στην Αιθιοπία «αξιόπιστη, ασφαλή και βιώσιμη» θαλάσσια πρόσβαση υπό τη σομαλική κυριαρχία, σηματοδοτώντας σιωπηρά ότι η Αντίς Αμπέμπα θα ακυρώσει την αναγνώριση του de facto κράτους της Σομαλιλάνδης.
Οι εντάσεις κορυφώθηκαν τον Ιανουάριο όταν η παραθαλάσσια Αιθιοπία συνήψε συμφωνία με τη Σομαλιλάνδη για τη μίσθωση λιμανιού και στρατιωτικής βάσης με αντάλλαγμα την αναγνώριση. Ενώ η Αντίς Αμπέμπα δεν επιβεβαίωσε ποτέ τη συμφωνία, η Σομαλία θεώρησε τη συμφωνία ως παραβίαση της κυριαρχίας της. Η Αίγυπτος, εμπλεκόμενη στη δική της διαμάχη με την Αιθιοπία για τους υδάτινους πόρους του Νείλου, υποστήριξε τη Σομαλία ως μέρος της ευρύτερης στρατηγικής της για να πιέσει την Αιθιοπία.
Μέχρι τον Αύγουστο, σύμφωνα με πληροφορίες, η Αίγυπτος είχε αναπτύξει 10.000 στρατιώτες και είχε στείλει δύο αποστολές όπλων στο Μογκαντίσου. Η Αντίς Αμπέμπα εξέφρασε ανησυχία για την άφιξη των στρατευμάτων και των όπλων, λέγοντας ότι θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση ασφαλείας στη Σομαλία και ότι τα όπλα θα μπορούσαν να πέσουν στα χέρια ισλαμιστικών ομάδων όπως η Αλ Σαμπάμπ.
Σε μια συνέντευξη στις 18 Οκτωβρίου, ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Badr Abdelatty επιβεβαίωσε τη δέσμευση του Καΐρου για την ασφάλεια της Σομαλίας μετά την ολοκλήρωση από την Αιθιοπία της πέμπτης φάσης πλήρωσης του Μεγάλου Αιθιοπικού Φράγματος Αναγέννησης (GERD). Ο Abdelatty αποκάλυψε επίσης ότι είχε επαναλάβει την αντίρρησή του για τη μονομερή ενέργεια της Αιθιοπίας σε επιστολή του προς το Ηνωμένο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας. Η Αντίς Αμπέμπα απάντησε με δική της επιστολή προς το ΣΑΗΕ, κατηγορώντας την Αίγυπτο για επανειλημμένες απειλές βίας. Τον Νοέμβριο, η Αίγυπτος έστειλε μια τρίτη αποστολή όπλων στη Σομαλία.
Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας θερμαίνονται προσεκτικά. Τον Σεπτέμβριο, ο Ερντογάν υποδέχθηκε τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στην Άγκυρα, σηματοδοτώντας την πρώτη επίσκεψη του Σίσι στην Τουρκία. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο εθνών ήταν λιγότερο από θερμές από το 2013, όταν ο Ερντογάν καταδίκασε το στρατιωτικό πραξικόπημα του Σίσι εναντίον του Μοχάμεντ Μόρσι, του τότε ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας της Αιγύπτου. Η φλογερή ρητορική του Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένου του αποκαλώντας τον Σίσι « τύραννο », βάθυνε το ρήγμα.
Αυτή η δυναμική άρχισε να αλλάζει το 2020 όταν ο Ερντογάν επανεκτίμησε τη στρατηγική του. Η διόρθωση των σχέσεων με την Τουρκία θα μπορούσε να εξουδετερώσει τις περιφερειακές απειλές της Αιγύπτου και να τονώσει την οικονομία της που αντιμετωπίζει προβλήματα. Για τον Ερντογάν, η ανοικοδόμηση των δεσμών με το Κάιρο προσφέρει μια ευκαιρία να αντιστρέψει τις αποτυχημένες απομονωτιστικές πολιτικές του, να επιβεβαιώσει εκ νέου τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας και να επιδιώξει την ένταξη στο Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου .
Με τη μεσολάβησή του με τη Σομαλία και την Αιθιοπία, ο Ερντογάν έδωσε πλήγμα στην αιγυπτιακή επιρροή στην περιοχή και στον ανταγωνισμό της με την Αιθιοπία. Με τη μόχλευση να εξαφανίζεται από τη μια μέρα στην άλλη, η Αίγυπτος πρέπει να αναβαθμίσει τη στρατηγική της. Ενώ η θέρμανση των δεσμών μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας μπορεί να προσφέρει κάποιες εναλλακτικές λύσεις, η επιτυχία της Τουρκίας σε αυτήν την περίπτωση υπογραμμίζει την ικανότητά της να ξεπεράσει την Αίγυπτο στην περιφερειακή σκηνή.
Αυτή η συμφωνία καταδεικνύει την αυξανόμενη διεκδίκηση και επιρροή της Άγκυρας στην παγκόσμια σκηνή. Ο Ερντογάν έχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί να επεκτείνει το αποτύπωμα της Τουρκίας στην Αφρική και πέρα από αυτήν, ακόμη και σε περιοχές παραδοσιακής επιρροής των ΗΠΑ. Είναι μια υπενθύμιση ότι η Τουρκία αμφισβητεί ενεργά τις παραδοσιακές δυναμικές ισχύος, συχνά εις βάρος των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.
Αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση που η Τουρκία κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα. Η Τουρκία έχει γίνει πιο ισχυρή στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα στη Συρία . Η πρόσφατη εξέγερση των ανταρτών που κατέλυσε το καθεστώς Άσαντ αποδίδεται ευρέως στη στρατιωτική εκστρατεία του Συριακού Εθνικού Στρατού στη Δαμασκό, που έδωσε το πράσινο φως της Άγκυρας στη Δαμασκό, η οποία αιφνιδίασε ολόκληρο τον κόσμο και έδειξε την ανικανότητα της Ρωσίας και του Ιράν να ενισχύσουν τον σύμμαχό τους . Η Τουρκία ενδιαφέρεται να επιβεβαιώσει τη βούλησή της σε όλους τους τομείς όπου η Ουάσιγκτον φαινομενικά απουσιάζει ή είναι πολύ αποσπασμένη από τη διαδικασία μετάβασης μεταξύ των κυβερνήσεων Μπάιντεν και Τραμπ.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ελιγμός της Τουρκίας θα πρέπει να χρησιμεύσει ως κλήση αφύπνισης. Ενώ το Κέρας της Αφρικής μερικές φορές παραμερίζεται στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, η περιοχή είναι στρατηγικά κρίσιμη για την αντιμετώπιση της αστάθειας, τον περιορισμό του εξτρεμισμού και την εξασφάλιση βασικών θαλάσσιων διαδρομών στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη ήπειρο του κόσμου. Η ικανότητα της Τουρκίας να μεσολαβήσει σε μια συμφωνία απουσία της Ουάσιγκτον υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αξιοποιηθούν τα κενά ισχύος.
Χωρίς περιφερειακή παρουσία, η Ουάσιγκτον κινδυνεύει να παραχωρήσει επιρροή σε δυνάμεις με διαφορετικούς στόχους. Η αποτελεσματική διαμεσολάβηση στη διαμάχη του Νείλου μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας θα μπορούσε να αποκαταστήσει την αμερικανική αξιοπιστία και να σταθεροποιήσει το Κέρας της Αφρικής. Αν δεν γίνει αυτό, θα μπορούσε να εμβαθύνει τα ρήγματα μεταξύ των συμμάχων των ΗΠΑ, να αποδυναμώσει την επιρροή τους σε ένα ολοένα και πιο ανταγωνιστικό παγκόσμιο τοπίο - ή ακόμα χειρότερα, να δώσει στην Άγκυρα άλλη μια ευκαιρία να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου