Αναγέννηση

Η Δημιουργία του Αδάμ (ιταλικά: Creazione di Adamo‎‎) είναι νωπογραφία του 16^ου αιώνα (περ. 1508-1512) που δημιουργήθηκε από τον Ιταλό καλλιτέχνη Μιχαήλ Άγγελο και αποτελεί μέρος της οροφής της Καπέλα Σιστίνα.

Αναγέννηση ονομάστηκε η ιστορική περίοδος του Ευρωπαϊκού πολιτισμού μετά τον Μεσαίωνα, από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα, η οποία χαρακτηρίζεται από την αναγέννηση των γραμμάτων, των επιστημών και των τεχνών. Κοιτίδα της Αναγέννησης υπήρξε η Φλωρεντία, μία πόλη της οποίας η οικονομική και πολιτική άνθηση δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για την «αναγέννηση» των τεχνών. Ορισμένοι μελετητές οριοθετούν χρονικά το ξεκίνημα της Αναγέννησης στο έτος 1401, όταν ιδιοφυείς καλλιτέχνες συναγωνίστηκαν για την ανάληψη της κατασκευής των χάλκινων θυρών του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας. 

καθεδρικός ναός της Φλωρεντίας

Ο γενικότερος ανταγωνισμός μεταξύ καλλιτεχνών για την ανάληψη έργων όπως και ο ανταγωνισμός μεταξύ των πόλεων κρατών της βόρειας Ιταλίας, οι μεγάλες περιουσίες που δημιουργήθηκαν με το εμπόριο καθώς και η αγάπη κάποιων οικογενειών όπως των Μεδίκων για τις τέχνες και τα γράμματα πυροδότησαν τη δημιουργικότητα που επέφερε την Αναγέννηση.

Το παράδειγμα των Μεδίκων της Φλωρεντίας το ακολούθησαν πολλοί άρχοντες πόλεων της βόρειας Ιταλίας οι οποίοι έχοντας πολλά χρήματα από το εμπόριο ξεκίνησαν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα βρει τον καλύτερο αρχιτέκτονα, ζωγράφο ή γλύπτη για να διακοσμήσει την πόλη και να λαμπρύνει το όνομα της οικογένεια του. Στην Ιταλία ο παλιός ρωμαϊκός κόσμος δεν είχε ολοκληρωτικά εξαφανιστεί, η λατινική γλώσσα ήταν ακόμη ζωντανή, στην μνήμη του λαού διατηρούνταν αρχαίοι μύθοι και παραδόσεις οπότε εύκολα αναβίωσε ο κλασικισμός της Ελλάδας και της Ρώμης και έγινε το θεμέλιο της Αναγέννησης. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν κι οι Έλληνες λόγιοι που κατέφυγαν στη Φλωρεντία μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, οι οποίοι 14 χρόνια πριν, σε σύνοδο της Φλωρεντίας για την ένωση των εκκλησιών, είχαν ανταλλάξει ιδέες και γλωσσικά μαθήματα με τους Λατίνους και γνώριζαν καλά το πνευματικό επίπεδο της πόλης. Από την Φλωρεντία και την βόρεια Ιταλία η Αναγέννηση διαδόθηκε σε όλη τη δυτική Ευρώπη.

Εκτός από την άνθηση που γνώρισαν οι τέχνες και τα γράμματα, η αναγέννηση ήταν η εποχή των μεγάλων αναζητήσεων και ανακαλύψεων. Η εφεύρεση της τυπογραφίας συνέβαλε στη διακίνηση των ιδεών, η κατασκευή ρολογιών συστηματοποίησε την καθημερινότητα, η κατασκευή γυάλινων φακών και διόπτρων έδωσε στον άνθρωπο τη δυνατότητα να δει τον κόσμο διαφορετικά, με την πρόοδο της επιστήμης και της ναυσιπλοΐας οι Ευρωπαίοι φτάσανε σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Οι σχέσεις του ανθρώπου με την Εκκλησία επανεξετάστηκαν, ο θρησκευτικός δογματισμός του Μεσαίωνα υποχώρησε, η ισχύς και καταδυνάστευση της Καθολικής Εκκλησίας άρχισε να εξασθενεί. Η σχολή σκέψης που επικράτησε και ονομάστηκε ουμανισμός έδινε μεγαλύτερη σημασία στον άνθρωπο και την αξία του πάρα στο θείο και υπερφυσικό. Ο «αναγεννησιακός άνθρωπος» πίστευε πια ότι μπορούσε να διαμορφώσει μόνος του τις συνθήκες διαβίωσής του, καθώς η γνώση του εμπλουτιζόταν διαρκώς με την μελέτη της Φύσης, την παρατήρηση και το πείραμα.

Οι ιδέες που χαρακτηρίζουν την Αναγέννηση ξεκινούν από το συγγραφικό έργο των Δάντη (1265–1321) και Πετράρχη (1304–1374), καθώς και από τα έργα ζωγραφικής του Τζιόττο ντι Μποντόνε (1267–1337). Μεγάλες μορφές της Αναγέννησης ήταν οι ζωγράφοι Σάντρο Μποτιτσέλι, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Μιχαήλ Άγγελος, Ραφαήλ, Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο), οι αρχιτέκτονες Μπρουνελέσκι και Παλάντιο, ο Ολλανδός θεολόγος και φιλόλογος Έρασμος, ο Σαίξπηρ και ο Θερβάντες. Την περίοδο αυτή διατυπώθηκαν οι αστρονομικές θεωρίες του Κοπέρνικου και του Γαλιλαίου και βελτιώθηκε πολύ η ανατομία και η ιατρική.

Η Αναγέννηση προετοίμασε την επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα και το Διαφωτισμό και αποτέλεσε το μεταβατικό στάδιο από τη φεουδαρχία στη βιομηχανική εποχή και τους νεώτερους χρόνους.