Όταν το ΔΕΛΦΙΚΟ ΤΟΠΙΟ εμπνέει καλλιτέχνες

Η Ayumi Paul, οι Δελφοί και η τελετουργία της χειροτεχνίας  

H διεπιστημονική καλλιτέχνιδα εμπνέεται από την κοιλάδα την οποία περνούσαν οι επισκέπτες του μαντείου και την αρχαία τέχνη, μεταφέρει στο χαρτί τις λατρείες και τα οράματα της φύσης μέσα από τις βελονιές της.

Στο κέντρο της έκθεσης των έργων της Ayumi Paul στο Mare Studio υπάρχει ένα τατάμι. Ο χώρος έχει μια καθαρή ενέργεια, μπορείς να ξαπλώσεις, να σταθείς σε μια μεριά και στη συνέχεια σε μια άλλη και να δεις τα έργα της, υπόλευκα ταξίδια κεντημένα στο χαρτί βελονιά-βελονιά. Ο ήχος, που κατέχει σημαντικό μέρος στην παρουσίαση του έργου της, δημιουργήθηκε από την επίσκεψή της στους Δελφούς. 

«Κατέγραψα τις πρώτες φωνές πουλιών πριν από την αυγή στην κοιλάδα, στην ίδια κοιλάδα την οποία περνούσαν οι επισκέπτες του μαντείου στην αρχαιότητα. Η ακουστική της κοιλάδας και η σειρά με την οποία τα πουλιά τραγουδούν πριν από την ανατολή του ηλίου δεν έχουν αλλάξει». Πρόκειται για τη διάθλαση του χρόνου και την έννοια του αναλλοίωτου που σήμερα σπανίζει. Η Ayumi Paul διασώζει αυτήν τη μνήμη και τη φέρνει στην εποχή μας, φροντίζοντας για τη διάδοση της γνώσης και της αίσθησης που αποκομίζει κανείς όταν ακούει μια αρμονική συμφωνία από πολύ παλιά.

Η έκθεση τιτλοφορείται «written in water» και την επιμελούνται η Τίνα Δασκαλαντωνάκη και η Μαρία Κασιμάτη-Τσούτσια. Κάθε χρόνο το Mare Studio θα παρουσιάζει έναν καλλιτέχνη που χρησιμοποιεί παραδοσιακές μεθόδους χειροτεχνίας.

Λέει ότι με το σχέδιο που δημιουργεί «δεν γράφει απλώς κάτι». Δημιουργεί μια διαδρομή, έναν σιωπηλό κόσμο από διαδρομές που διαβάζονται σαν παρτιτούρα. Οι βελονιές της έχουν απόλυτη ακρίβεια, ενώ το νήμα που χρησιμοποιεί είναι το πρώτο μαλλί που βγαίνει από το νεογνό κατσικάκι.

Η Ayumi Paul είναι μια διεπιστημονική καλλιτέχνιδα που παρουσίασε τη δουλειά της ως Artist in Residence 2022 στο Gropius Bau του Βερολίνου, σε μια ατομική έκθεση με τίτλο «The Singing Project», ενώ τώρα σειρά έχει η Αθήνα, στην οποία έχει δημιουργήσει μια νέα σειρά έργων εμπνευσμένων από τους Δελφούς και την αρχαία τέχνη. Η ξεχωριστή καλλιτεχνική της γλώσσα ενσωματώνει υλικά όπως χαρτί, νήμα και ηχογραφήσεις, δημιουργεί περφόρμανς και εγκαταστάσεις, ενσωματώνοντας αόρατα στρώματα πραγματικότητας που φέρουν δόνηση και φαντασία ως χώρους για κοινή δημιουργία. Ο χρόνος και η αλληλεξάρτηση όλων των φαινομένων κατέχει ουσιώδη θέση στην πρακτική της, η οποία είναι αφιερωμένη στο να ακούει και να εμπλέκει τη μη γραμμική υφή του χρόνου.

Η διπλή καταγωγή της Ayumi Paul συνδέει με τη σειρά της την κουλτούρα της Ιαπωνίας και της Δύσης, της Γερμανίας στην οποία ζει και εργάζεται, με τα μονοπάτια κάθε παράδοσης να οδηγούν σε μια συντονισμένη σύνθεση και αντίληψη της τέχνης. 

Βιολίστρια, συνθέτρια και εικαστικός, συνδέει καλλιτεχνικά τις τρεις της ιδιότητες για να μας παρουσιάσει ένα έργο το οποίο μας ζητά να αντιληφθούμε με μη γραμμικό τρόπο τι υπάρχει μέσα σε μια σύνθεση που μπορεί να διαβαστεί και σαν μια ρευστή στιγμή στον χρόνο από οπτικούς και ηχητικούς σχηματισμούς, οι οποίοι αναδύονται κάθε φορά που κοιτάζει κάποιος το έργο της.

Στο χαρτί μεταφέρει ιστορικές και μυθολογικές προσεγγίσεις, θεραπευτικές πρακτικές και μια χειροτεχνική πρακτική που έχει ρίζες μέσα στους αιώνες. Το έργο ξετυλίγεται ατελείωτα, ως μια πρακτική ανοιχτού τύπου που ο καθένας μπορεί να πάρει μαζί του και να ενεργοποιήσει οπουδήποτε, οποτεδήποτε. Με την προσέγγισή της καταργεί τους περιορισμούς αυτού που βλέπουμε και του τρόπου με τον οποίο σχετιζόμαστε μεταξύ μας.

Το έργο της θα μπορούσε να διαβαστεί και ως μια διαρκής διαδρομή που ο καθένας μπορεί να ενεργοποιήσει ανά πάσα στιγμή σαν ανάμνηση.

«Το χαρτί είναι μια ανάμνηση του παρελθόντος. Κατά κάποιον τρόπο, είμαστε μέρος του. Αυτό είναι το τρελό της ζωής. Αν δεν υπήρχε χρόνος, δεν θα μιλούσαμε όπως μιλάμε τώρα. Ωστόσο, υπάρχει επίσης ένα στρώμα απείρου ή διαχρονικότητας. Το να τιμάμε την ποιότητα του χρόνου και της στιγμής στην κίνηση μάς φέρνει πολύ κοντά στο άπειρο. Κάθε ένα από αυτά τα χαρτιά είναι πραγματικά σαν μια αναπνοή», λέει. Το χαρτί που χρησιμοποιεί προέρχεται από φλοιό δέντρων που παράγεται στην Ιαπωνία, σε κοινότητες που λατρεύουν τη φύση και έχουν αναλάβει την προστασία της. Είναι χαρτί που το βρίσκει κανείς σε μοναστήρια και ναούς, έχει διαφορετική υφή και χρώμα ανάλογα με την ημέρα της παραγωγής του. Εκείνη αναλαμβάνει να τιμήσει αυτήν τη γνώση και την παράδοση, χρησιμοποιώντας το ως οργανική βάση για να αφηγηθεί την ιστορία της.

Λέει ότι με το σχέδιο που δημιουργεί «δεν γράφει απλώς κάτι». Δημιουργεί μια διαδρομή, έναν σιωπηλό κόσμο από διαδρομές που διαβάζονται σαν παρτιτούρα. Οι βελονιές της έχουν απόλυτη ακρίβεια, ενώ το νήμα που χρησιμοποιεί είναι το πρώτο μαλλί που βγαίνει από το νεογνό κατσικάκι.

Υπάρχει απόλυτη αφοσίωση την ώρα που εργάζεται, κάτι που αποκαλεί καταπραϋντικό και διεγερτικό μαζί. «Επειδή σχεδιάζω τους κύκλους με το χέρι και κάνω τις γραμμές χωρίς χάρακα, υπάρχει και η ατέλεια της φύσης, αν υπάρχει κάτι τέτοιο. Υπάρχει επίσης η τελειότητα της αφοσίωσης, και για μένα αυτό είναι πιο σημαντικό από τη μηχανική ακρίβεια. Αυτό μου αρέσει στην Ιαπωνία. Ξέρετε πόσες χιλιάδες ώρες εξασκείται η γυναίκα που έφτιαξε αυτό το χαρτί; Οι χαρτοποιοί τινάζουν τις ίνες της μουριάς στο νερό επανειλημμένα και μετά με μια γρήγορη κίνηση τραβούν το βαρύ ξύλινο πλαίσιο με ένα λεπτό στρώμα πολτού χαρτιού. Η κίνηση του νερού εκείνη τη στιγμή αποτυπώνεται σε κάθε φύλλο. Αυτή η διαδικασία με αγγίζει βαθιά. Το να αιχμαλωτίζεις μια στιγμή, να κρατάς μια στιγμή στον χρόνο», λέει.

Επέλεξε να δώσει τον τίτλο «written in water» στην έκθεσή της και επέλεξε το νερό γιατί υπάρχει μέσα μας περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. «Το νερό κινείται μέσα μας όταν συνδεόμαστε με άλλους, με φυτά, με το πνεύμα. Η γλώσσα του νερού είναι η κίνηση και η κίνηση είναι ήχος. Είναι σαν να φτιάχνεις μουσική. Μέσα από την αφοσίωση και την εξάσκηση, αρχίζω να καταλαβαίνω τη μορφή, όχι μόνο διανοητικά», λέει.

Όταν εκτελεί το έργο της, υπάρχει μια πτυχή μεγάλης μεθοδικότητας και πειθαρχίας, με προσήλωση, αφοσίωση και ακρίβεια. Ο ήχος που κάνει η βελόνα όταν τρυπά το χαρτί μοιάζει σαν να ράβει μια δόνηση σε κάτι ορατό. 

«Δεν θέλω λάθη. Θέλω να είναι τουλάχιστον κοντά στο τέλειο, τέλεια προσαρμοσμένο στη ζωή», λέει. «Όπως όταν εξασκούμαι στο βιολί, που ξεκίνησα στα πέντε μου. Και φυσικά αποτυγχάνω και δεν ξέρω τι είναι τελικά η ζωή, αλλά μέσω αυτής της πρακτικής μερικές φορές έρχεται κάτι νέο. Η ζωή επινοεί τον εαυτό της στη στιγμή. Απολαμβάνω αυτές τις μακάριες στιγμές». 

Υπάρχει μια αναμονή, περιμένει χρόνια για να της μιλήσει κάτι, μια ιδέα, ένας ήχος, ένα υλικό. Τα έργα της έχουν τίτλους, διαλεγμένες φράσεις σαν χαϊκού, «γλώσσες που αγγίζουν τον παράδεισο», «τα βουνά αναπνέουν», τα «δάκρυα γίνονται ασημένιες λίμνες», «έφαγα τον ήλιο και τώρα είναι μέσα στην κοιλιά μου», «η μαγεία είναι αληθινή», «το χάος εξέπνευσε και άρχισε να ονειρεύεται». 

H Ayumi Paul πριν ξεκινήσει κάθε έργο της αισθάνεται να βρίσκεται στην κατάσταση που αποκαλεί «ωκεάνια», όπου τίποτα δεν έχει συμβεί ακόμα και όλα πρόκειται να γεννηθούν. Τα έργα της γεννιούνται από την αναπνοή, την αρχέγονη λειτουργία της και τις αισθήσεις. Όταν τρυπά το χαρτί για να κεντήσει, μεταφέρει μια πράξη βίας, τον πόνο της ζωής. «Η ύπαρξη έχει να κάνει με την τριβή. Τα χέρια μου δεν θα κινούνταν έτσι χωρίς αντίσταση. Η βελόνα δεν γλιστρά απλώς χωρίς αντίσταση σε ένα χαρτί που έρχεται από μια παράδοση χιλιάδων χρόνων. Είναι σαν να γράφεις στο χαρτί το DNA σου» λέει.

Οι διαδρομές που κάνουν οι βελονιές της μοιάζουν με φανταστικά ταξίδια. Επάνω τους μπορεί ο καθένας να κεντήσει με τη φαντασία του τις στάσεις και τα σταυροδρόμια, να φτάσει σε ένα τέλος ή να επιστρέψει ξανά στην αρχή. Να συνδέσει τα έργα και τις σκέψεις του με τους ήχους, όπως έκανε ο Παρνασσός χιλιάδες χρόνια πριν στους Δελφούς, που μάντευε από τον τρόπο που πετούσαν τα πουλιά.

Μπορείτε να επισκεφθείτε την έκθεση «written in water» στην γκαλερί Mare Studio (Διογένους 15, Πλάκα). 

πηγή