Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Οι συνέπειες μπορεί να είναι δραματικές

 «Αν η νέα δράση προκαλέσει νέα αντίδραση, ο κόσμος κινδυνεύει να συρθεί υπνοβατώντας σε μια μείζονα σύρραξη»

Τρεις ακαδημαϊκοί αναλύουν τις επιπτώσεις μιας γενικευμένης σύγκρουσης για τον κόσμο και την Ελλάδα και επιχειρούν μια ιστορική αναδρομή, όταν οι σχέσεις ανάμεσα στο Ισραήλ, το Ιράν και την Υεμένη ήταν ασυνήθιστα θετικές.

Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ, από το περασμένο Σάββατο, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα. Δεκάδες drones και πύραυλοι διέσχισαν τον ισραηλινό εναέριο χώρο. Μια πολεμική κίνηση που ήρθε ως αντίποινα της επίθεσης του Ισραήλ στο ιρανικό προξενείο της Δαμασκού. Από την πλευρά της η ισραηλινή αεράμυνα κατάφερε να αναχαιτίσει την επίθεση του Ιράν έναντι στρατιωτικών στόχων. Έκτοτε, ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τον κίνδυνο μιας ευρύτερης ανάφλεξης.

Έγκριτοι αναλυτές σε όλον τον κόσμο υποστηρίζουν ότι αυτή η κρίση δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη καμία χώρα. Την ίδια στιγμή, η παγκόσμια ανησυχία εντείνεται εξαιτίας μιας πιθανής, εκ μέρους του Ισραήλ, σκληρής απάντησης με ένα χτύπημα - όλεθρο στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Άλλωστε, ο σκιώδης πόλεμος ανάμεσα στις δύο χώρες συνεχίζεται εδώ και χρόνια. «Είμαστε πιο τρελοί από όσο φαντάζεστε», διαμηνύει το Ιράν ενώ το Τελ Αβίβ ετοιμάζεται για έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο ενέργειες που θα «πονέσουν» το Ιράν όπως ειπώθηκε στο πολεμικό συμβούλιο.

«Οι όροι του παιχνιδιού τίθενται με κανόνες μηδενικού αποτελέσματος, όπου τουλάχιστον η μια πλευρά επιθυμεί την πλήρη εξαφάνιση της άλλης».

Τι θα σημάνει, λοιπόν, μια γενικευμένη σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ; Θα εισχωρήσουν στην εξίσωση και με ποιο τρόπο οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης; Άνοιξε η Τεχεράνη μέσω της αεροπορικής επιδρομής τις πύλες της κολάσεως ή θα επικρατήσει η διπλωματική δίοδος; Πόσο μπορεί να επηρεαστεί η χώρα μας εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης; Και τι μας μαθαίνει το παρελθόν για τις ιερές σχέσεις που είχαν αναπτύξει οι λαοί τους;

Θραύσμα πυραύλου σε άδειο χωράφι κατά τη διάρκεια των ιρανικών αεροπορικών επιδρομών κατά του Ισραήλ στη Βαγδάτη. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image

«Ο κόσμος κινδυνεύει να συρθεί υπνοβατώντας σε μια μείζονα σύρραξη»

Μαρία Γαβουνέλη, Kαθηγήτρια διεθνούς δικαίου στη Νομική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενική Διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ

Και ξαφνικά ο ουρανός γέμισε με λάμψεις και ο κόσμος βρέθηκε στα πρόθυρα του Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου – στη γειτονιά μας. Εκ πρώτης όψεως, το Ιράν φαίνεται να διάβηκε τον Ρουβίκωνα, αφήνοντας στην άκρη τους διάφορους βοηθούς εκτελέσεως και επιτιθέμενο το ίδιο στο Ισραήλ με μια καταιγίδα από πυραύλους, βλήματα και drones. Είναι αναμενόμενο ότι το Ισραήλ θα αντιδράσει: η όλη άμυνά του στηρίζεται στην άμεση ανταπόδοση ως το απόλυτο όπλο αποτροπής απέναντι σε μια υπαρξιακή απειλή. Αν η νέα δράση προκαλέσει νέα αντίδραση, ο κόσμος κινδυνεύει να συρθεί υπνοβατώντας σε μια μείζονα σύρραξη.

Μαρία Γαβουνέλη

Αυτή είναι η εικόνα από μακριά. Από κοντά, τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα και λίγο χειρότερα. Η επίθεση ήλθε σε απάντηση του βομβαρδισμού από το Ισραήλ του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό, που σκότωσε δυο υψηλόβαθμους αξιωματούχους των Φρουρών της Επανάστασης – και επομένως ήταν περίπου αναμενόμενη. Είναι όμως προφανές ότι οι ιρανικές αρχές είχαν ειδοποιήσει πολύ κόσμο πριν αναλάβουν δράση και επέλεξαν πολύ προσεκτικά όπλα που έκαναν σχεδόν δυο ώρες να φθάσουν πάνω από το έδαφος του Ισραήλ, αφήνοντας έτσι άνετο το περιθώριο στις γειτονικές και μη χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των αραβικών, να οργανώσουν την άμυνά τους.

Το δόγμα του Ζήκου από την παλιά ελληνική ταινία σε πλήρη ανάπτυξη. Από την άλλη, η μεγάλη εικόνα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το Ιράν και το Ισραήλ δεν είναι καν γείτονες και μεταξύ τους δεν υπάρχει εδαφική διεκδίκηση. Η διαφορά έγκειται στην ίδια την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ και συγκαλύπτει μια μείζονα μάχη επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και στο σταυροδρόμι μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Οι όροι του παιχνιδιού τίθενται με κανόνες μηδενικού αποτελέσματος, όπου τουλάχιστον η μια πλευρά επιθυμεί την πλήρη εξαφάνιση της άλλης.

Η κατάσταση επιβαρύνεται έτι περαιτέρω στο μέτρο που αποτελεί κοινό μυστικό ότι το Ισραήλ είναι πυρηνική δύναμη και το Ιράν επιθυμεί διακαώς να γίνει. Και δεν είναι παράλογο να σκεφθεί κανείς ότι η ισραηλινή απάντηση, όταν και όποτε έλθει, δεν θα ασχοληθεί με ήσσονες στόχους εκτός του εδάφους του Ιράν αλλά θα προσπαθήσει να εξαλείψει με τρόπο αποφασιστικό κάθε πιθανότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, εξαφανίζοντας έτσι και την πιθανότητα μιας αποτελεσματικότερης απειλής.

Και οι Παλαιστίνιοι; Υποτίθεται ότι όλη αυτή η καταστροφή γίνεται για να εξασφαλισθούν τα δικαιώματα του γηγενούς αραβικού πληθυσμού στο έδαφος των προγόνων του έτσι ώστε και οι δυο βιβλικοί λαοί να έχουν την δική τους χωριστή κρατική υπόσταση. Και όμως την ώρα που το Ισραήλ βρίσκεται στριμωγμένο στην κοινή γνώμη αλλά και τη διεθνή δικαιοσύνη, κατηγορούμενο για εγκλήματα πολέμου και απάνθρωπη συμπεριφορά απέναντι σε ανήμπορους ανθρώπους ενώ ξέρει καλύτερα από κανέναν άλλο την φρίκη της πείνας, των διωγμών και της φυσικής εξόντωσης, η παλαιστινιακή τραγωδία μένει πάλι στην άκρη, πρόσχημα και προκάλυμμα του πραγματικού ανταγωνισμού στην περιοχή.

Πόσο θα επηρεαστεί η ευρωπαϊκή ασφάλεια και τα κράτη πρώτης γραμμής, όπως είναι η Ελλάδα;

Τριαντάφυλλος Καρατράντος, Δρ. ευρωπαϊκής ασφάλειας και νέων απειλών, Κύριος Ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ

Αν κάποιος γυρίσει το χρόνο πίσω στην τραγική 7η Οκτωβρίου 2023 και στην πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ θα θυμηθεί τις συζητήσεις εκείνων των πρώτων ωρών. Πέραν της φρίκης της βάρβαρης επίθεσης και της καταδίκης, το ερώτημα στο οποίο προσπαθούσαν να απαντήσουν όλοι οι αναλυτές ήταν το ποιος κερδίζει από αυτή την επίθεση και τη νέα ανάφλεξη του Παλαιστινιακού.

Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Αρκετοί υποστήριζαν πως πέραν της Χαμάς, η οποία για τους δικούς της λόγους ήθελε αυτή την επίθεση, η χώρα που κέρδιζε από τη νέα αστάθεια και τον πόλεμο ήταν το Ιράν. Αξίζει να θυμηθούμε πως η επίθεση έγινε λίγο πριν το Ισραήλ προχωρήσει σε μία στρατηγική συμφωνία με την Σαουδική Αραβία, στο πλαίσιο των συμφωνιών του Αβραάμ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως τόσο το Ισραήλ, όσο και οι ΗΠΑ, εκείνες τις πρώτες ώρες και ημέρες, είχαν στείλει ξεκάθαρα μήνυμα στο Ιράν. Το τελευταίο, παρότι χαιρέτησε την τρομοκρατική επίθεση, προσπάθησε να μείνει έξω από το κάδρο της ευθύνης και της στοχοποίησης.

Σε ένα βαθμό το πέτυχε. Ωστόσο, το Ισραήλ, όλους αυτούς τους μήνες, πέραν της Χαμάς, αντιμετωπίζει συχνά, αν όχι και καθημερινά, επιθέσεις και διεξάγει πολεμικές επιχειρήσεις και εναντίον της Χεζμπολά, των Χούθι, αλλά και διαφόρων ένοπλων πολιτοφυλακών του Ιράν στο Ιράκ, στον Λίβανο και στην Συρία. Είναι οι περίφημοι «αντιπρόσωποι» (proxies) του Ιράν. Ο «άξονας της αντίστασης» που έχει ως κοινό χαρακτηριστικό την αντίθεση και αντίσταση στην πολιτική των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή, αλλά και στο Ισραήλ.

Εκ των πραγμάτων λοιπόν, το Ισραήλ είναι σε μια παρατεταμένη έμμεση αντιπαράθεση με το Ιράν σε πολλά μέτωπα. Αυτό συνιστά έναν καθημερινό κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης με την άμεση εμπλοκή του Ιράν στον πόλεμο. Μια εκδοχή κλιμάκωσης, ακόμη ελεγχόμενης, ήταν η πρόσφατη από αέρος επίθεση που εξαπέλυσε το Ιράν έναντι του Ισραήλ. Μια επίθεση που είχε περισσότερο στόχο να δώσει ένα μήνυμα και να θέσει ένα όριο από πλευράς Ιράν, αλλά και να επιστρέψει την πίεση στην πλευρά του Ισραήλ.

Άνθρωποι συγκεντρώνονται για να υποστηρίξουν την επίθεση του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης στο Ισραήλ στην Τεχεράνη. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image

Ακόμη και η πλέον ανορθολογική ηγεσία δεν είναι εύκολο να πάρει την απόφαση να ανοίξει τις πύλες της κολάσεως. Μια άμεση πολεμική σύγκρουση Ιράν- Ισραήλ θα είχε τεράστιες επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα. Για αυτό και καμία από τις δύο χώρες δεν θέλει να έχει την ευθύνη της εμπλοκής σε μια τέτοια κατάσταση. Για αυτό λοιπόν και η περαιτέρω εξέλιξη της κρίσης στη Μέση Ανατολή θα επηρεαστεί σε καθοριστικό βαθμό από το πότε και πως θα απαντήσει το Ισραήλ.

Στην όλη εξίσωση πρέπει να συνυπολογίσουμε δύο ακόμη παραμέτρους. Η πρώτη είναι οι αντίρροπες τάσεις στην ηγεσία του Ισραήλ, αλλά και του Ιράν. Η δεύτερη οι αντιδράσεις των πολιτών των δύο χωρών, που είναι ξεκάθαρο πως δεν επιθυμούν τη μετάβαση σε ένα καθεστώς παρατεταμένου πολέμου.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και κάτι άλλο. Το Ισραήλ, αλλά και ορισμένες αραβικές χώρες της περιοχής, έχουν αναδείξει το Ιράν ως την βασική απειλή για την ασφάλεια τους και την περιφερειακή ειρήνη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίοι οι φόβοι τους για το ενδεχόμενο το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Οι δε ΗΠΑ, από την εποχή της Προεδρίας Τράμπ έχουν αναδείξει το Ιράν ως εχθρό. Υπάρχει πάντα και η σχέση, αλλά και κυρίως η υποστήριξη της Ρωσίας στο Ιράν. Το πρόβλημα λοιπόν του Ιράν και της αυταρχικής του ηγεσίας είναι εδώ και είναι υπαρκτό.

Πέραν ωστόσο του κινδύνου ενός περιφερειακού πολέμου και των επιπτώσεων στον τομέα της οικονομίας και της ενεργειακής ασφάλειας υπάρχουν ακόμη τρία πεδία πιθανών επιπτώσεων που μπορούν να επηρεάσουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια και αφορούν κράτη πρώτης γραμμής, όπως είναι η Ελλάδα: α) η ριζοσπαστικοποίηση μουσουλμανικού πληθυσμού ή και της διασποράς του Ιράν που δεν υποστηρίζει το καθεστώς, β) τρομοκρατικές επιθέσεις από μοναχικούς δρώντες, αλλά και πυλώνες και από οργανώσεις και γ) μετακινήσεις πληθυσμών.

Εν κατακλείδι, ακόμη και αν υπήρξε σχεδόν πλήρης αναχαίτιση της επίθεσης, περισσότεροι από 350 drones και πύραυλοι δεν είναι πίστα σε video game. Υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης, ενώ πρέπει κάποια στιγμή η Δύση να δει τι θα κάνει με το Ιράν.

Όταν οι σχέσεις ανάμεσα στο Ισραήλ, το Ιράν και την Υεμένη ήταν ασυνήθιστα θετικές

Αστέριος Κεχαγιάς Μεταδιδακτορικός ερευνητής αρχαίας ιστορίας στο North-West University της Νοτίου Αφρικής με ειδίκευση στις διαπολιτισμικές επαφές της αρχαίας Μεσογείου, του Ισραήλ και της Εγγύς Ανατολής

Αν περιορίσει κανείς τη ματιά του μόνο στη σύγχρονη εποχή, τότε τα ονόματα Ισραήλ, Ιράν και Υεμένη μπορούν να ιδωθούν μόνο ως εχθρικές δυνάμεις, με το Ισραήλ στη μια πλευρά και με το Ιράν και την Υεμένη στην αντίπερα όχθη. Με εξαίρεση την περίοδο από το 1953 στο 1979, όπου παρατηρούνται σύντομες φιλικές σχέσεις μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, οι δύο αυτές περιοχές και δυνάμεις βρίσκονται σε διαρκή ένταση. Όσο για τις σχέσεις του Ισραήλ με την Υεμένη, αυτές δεν υπήρξαν ποτέ φιλικές από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948 έως σήμερα.

Αστέριος Κεχαγιάς

Ιδίως όταν την τελευταία εικοσαετία, το βόρειο τμήμα της Υεμένης, μέσω των Χούθι, πέρασε περισσότερο στην ιρανική σφαίρα επιρροής. Παρ’ όλ’ αυτά, αν ξεφύγει κανείς από τη σύγχρονη ιστορία και ανατρέξει στην αρχαία και μεσαιωνική, παρατηρεί ότι οι σχέσεις των παραπάνω λαών (δεν έχουμε ακόμη κρατικές οντότητες) ήταν πολύ συχνά ασυνήθιστα θετικές. Η Μέση Ανατολή είναι ένας χώρος που δίνει τεράστια σημασία στην παράδοση και στην αρχαία ιστορία (την οποία συχνά θεωρεί ιερή).

Επομένως, βλέποντας κανείς τις διαρκείς συγκρούσεις του σήμερα, νιώθει την ανάγκη να αναδείξει και να τονίσει τα πιο θετικά στάδια της ιστορίας των σχέσεων των παραπάνω λαών, δείχνοντας ότι αυτή η ιερή τους παράδοση και ιστορία δεν προσφέρει μόνο ερείσματα εχθρότητας αλλά και φιλίας ή εμπιστοσύνης. Μπορεί να διακρίνει κανείς τρία κύρια ιστορικά γεγονότα:

Ισραήλ και Κύρος ο Μέγας

Στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ., οι Ισραηλίτες οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα από τον Βαβυλώνιο βασιλιά Ναβουχοδονόσορα, ο οποίος, μεταξύ άλλων, κατέστρεψε και τον πρώτο ναό του Σολομώντα. Η αιχμαλωσία αυτή κράτησε από το 587 έως το 539 π.Χ., όταν η νεοβαβυλωνιακή δυναστεία ηττήθηκε από τη νέα μεγάλη δύναμη της ανατολής, τους Αχαιμενίδες Πέρσες. Ο ιδρυτής αυτής της δυναστείας, ονομαζόταν Κύρος, ο οποίος έμεινε γνωστός ως Κύρος ο Μέγας.

Ο Κύρος, σε αντίθεση με τους Βαβυλώνιους, ακολούθησε αρκετά ανεχτική πολιτική ανεξιθρησκίας, επιτρέποντας στους αιχμάλωτους Ισραηλίτες, έπειτα από περίπου 40 έτη εξορίας, να επιστρέψουν στα εδάφη τους και να ανοικοδομήσουν εκ νέου των ναό του Σολομώντα. Ένεκεν αυτού, ο Κύρος περιγράφεται με εξαιρετικά θετικό τρόπο από τα βιβλικά κείμενα.

Τα βιβλία του Έσδρα και του Νεεμία περιγράφουν με λεπτομέρειες αυτή την μεταιχμαλωσιακή επιστροφή των Ισραηλιτών στην Ιουδαία ενώ το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα σεβασμού προς τον βασιλιά Κύρο το βρίσκουμε στο βιβλίο του Ησαΐα (κεφάλαιο 45), όπου βρίσκουμε τον Κύρο να παρουσιάζεται ως ο πολυπόθητος Μεσσίας, την παρουσία του οποίοι ανέμεναν επί χρόνια οι Ισραηλίτες. Με άλλα λόγια, μερικά απ’ τα πιο ιερά κείμενα του αρχαίου Ισραήλ παρουσιάζουν ως Μεσσία των Εβραίων, τον ιδρυτή της πιο σημαντικής αρχαίας (ιρανικής) περσικής αυτοκρατορίας.

Ισραήλ και Σασανίδες Πέρσες

Ένας δεύτερος σημαντικός σταθμός στην αρχαία και μεσαιωνική ιστορία των σχέσεων Ισραήλ-Ιράν εντοπίζεται στις αρχές του 7ου αιώνα μ.Χ. Το 603 μ.Χ. ξεσπάει ένας μεγάλος πόλεμος ανάμεσα στους Ρωμαίους/Βυζαντινούς με αυτοκράτορα τον Νικηφόρο Φωκά και στους Σασανίδες Πέρσες με αυτοκράτορα τον Χοσρόη Β΄. Ήδη μέχρι το 606, οι Πέρσες είχαν εξαπλωθεί στη Συρία. Το 610 μ.Χ., ο Φωκάς σκοτώνεται και ανεβαίνει στον θρόνο ο Ηράκλειος. Οι Πέρσες συνεχίζουν ακάθεκτοι την επέκτασή τους και το 611 καταλαμβάνουν την Αντιόχεια, αποκόπτοντας τους Βυζαντινούς απ’ τη δίοδο στην Παλαιστίνη ενώ το 613 πέφτει και η Δαμασκός.

Τι γίνεται όμως με τους Εβραίους σε όλη αυτή την περίοδο; Οι Εβραίοι, έχοντας υποστεί πρωτύτερα τα πάνδεινα από τους Χριστιανούς, είδαν τους Πέρσες με θετικό μάτι, σαν απελευθερωτές από τη βυζαντινή τυραννία.

Παλαιστίνιοι στην περιοχή προσπαθούν να βγάλουν τα υπάρχοντά τους από τα ερείπια των κτιρίων μετά τις ισραηλινές επιθέσεις, στη Ντέιρ αλ Μπαλάχ της Γάζας. Την τελευταία ημέρα του Eid al-Fitr, μια επίθεση στην πόλη Deir Balah της Γάζας φέρεται να σκότωσε και να τραυμάτισε ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image

Ήταν η δεύτερη φορά στην εβραϊκή ιστορία, που οι Εβραίοι βλέπουν τους Πέρσες ως απελευθερωτές. Ήδη πριν φτάσουν οι τελευταίοι στην Παλαιστίνη άρχισαν να κυκλοφορούν στην περιοχή του Ισραήλ κείμενα αποκαλυπτικής γραμματείας που παρουσίαζαν τον Χοσρόη σαν τον Μεσσία (όπως ακριβώς είχε συμβεί με τον Κύρο).

Καθώς οι Πέρσες κινούνταν προς την Παλαιστίνη, οι Εβραίοι έκαναν συμμαχία μαζί τους και επαναστάτησαν εναντίον των Χριστιανών της Παλαιστίνης. Οι Εβραίοι είχαν ως όρο αυτής της συμμαχίας να τους επιστρέψουν πίσω την Ιερουσαλήμ και οι Πέρσες δέχτηκαν! Το 614 οι Πέρσες μπαίνουν στην Ιερουσαλήμ και την κατακτούν μαζί με όλες τις ενδιάμεσες περιοχές. Με το που πήραν τον έλεγχο της Ιερουσαλήμ, την παρέδωσαν στους Εβραίους. Λίγα χρόνια αργότερα, οι Πέρσες άλλαξαν στάση αλλά παραμένει ως γεγονός ότι έχουμε για δεύτερη φορά στην ιστορία του Ισραήλ, έναν Ιρανό ηγεμόνα να θεωρείται Μεσσίας.

Ισραήλ και Ομηρίτες

Περνώντας στις θετικές σχέσεις του Ισραήλ με την αρχαία Υεμένη, η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν οι Ομηρίτες. Οι Ομηρίτες ήταν ένας προ-ισλαμικός αραβικός λαός που έδρασε στην Υεμένη. Εμφανίζεται στην ιστορία κάπως θολά στα τέλη της πρώτης χιλιετίας π.Χ. αλλά αποκτάει πολύ μεγαλύτερη δύναμη σταδιακά κατά τους πρώτους αιώνες της πρώτης μεταχριστιανικής χιλιετίας. Οι Ομηρίτες αποτελούσαν λαό που σταδιακά απορρόφησε πολλούς άλλους προ-ισλαμικούς αραβικούς λαούς αλλά μέχρι τη δεκαετία του 70 δεν γνωρίζαμε πολλά πράγματα γι’ αυτούς.

Tη δεκαετία του '70, η Υεμένη ανοίγει επιτέλους τον χώρο της στους αρχαιολόγους και αυτό βοήθησε στο να μάθουμε πολλά καινούργια πράγματα για τον αρχαίο πολιτισμό της. Από επιγραφές που βρέθηκαν εκεί μαθαίνουμε πως στα τέλη του 4ου αιώνα, οι Ομηρίτες ασπάστηκαν τον Ιουδαϊσμό (!), ή ακριβέστερα μια εκδοχή του. Ακούγεται ίσως περίεργο, αλλά υπήρξαν στην ιστορία Άραβες που ασπάστηκαν τη θρησκεία των Εβραίων και αυτό κράτησε μάλιστα μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 6ου αιώνα μ.Χ., όταν ο Ιουδαϊσμός αντικαταστάθηκε απ' τον Χριστιανισμό πριν περάσει εν τέλει η περιοχή στο Ισλάμ.

Μας έχουν σωθεί αρκετές επιγραφές, όπου ο θεός των Ομηριτών αποκαλείται «rb-hwd», δηλαδή «Κύριος των Ιουδαίων». Την ίδια χρονική περίοδο εμφανίζονται για πρώτη φορά αραμαϊκά και εβραϊκά δάνεια στην αρχαία νοτιο-αραβική γλώσσα της Υεμένης ενώ έχουμε τέσσερις επιγραφές που αναφέρουν ρητώς το όνομα ysrʾl (Ισραήλ), οι τρεις φορές σε κείμενα που αναφέρονται στον θεό των Αράβων Ομηριτών. Στο τέλος αρκετών επιγραφών εμφανίζονται οι προσφωνήσεις ʾmn (Αμήν) και šlwm (Σαλόμ) που επίσης παραπέμπουν στον Ιουδαϊσμό.

Συμπερασματικά, είναι αξιοσημείωτο το πώς τα φέρνει μερικές φορές η ιστορία. Σήμερα το Ιράν είναι ένας απ' τους βασικότερους εχθρούς του Ισραήλ που επιθυμεί να εξαφανίσει τους Εβραίους. Δύο όμως απ’ τις πιο αρχαίες και σημαντικές ιρανικές δυναστείες (Αχαιμενίδες και Σασανίδες), όχι μόνο ήθελαν να επιβιώσουν οι Εβραίοι αλλά τους βοήθησαν να επιστρέψουν πίσω στα εδάφη απ’ τα οποία το σύγχρονο Ιράν προσπαθεί διακαώς να τους διώξει. Παραλλήλως, ένας απ’ τους πιο σημαντικούς αραβικούς λαούς της Υεμένης, ο οποίος είχε αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής επί αιώνες, ασπάστηκε τη θρησκεία των Εβραίων, τη στιγμή που η σύγχρονη Υεμένη προσπαθεί να την αφανίσει.

πηγή