Σάββατο 16 Δεκεμβρίου 2023

Αιματουρία. Σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή αιτίες που υπάρχει αίμα στα ούρα;

Αιματουρία #hematuria θεωρούμε την ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ορατές μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά


του Γιώργου Μονεμβασίτη, M.D.,* medlabnews.gr iatrikanea


Τα φυσιολογικά ούρα έχουν ωχροκίτρινο χρώμαδιαυγή όψη και δεν έχουν ίχνος αίματοςΟ όρος αιματουρία  αναφέρεται στην παρουσία αίματος στα ούρα.



Αιματουρία θεωρούμε την ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ορατές μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά ή κοινώς σε αυτή ο άρρωστος ουρεί  ούρα που περιέχουν αίμα.  Πρόκειται για σύμπτωμα και όχι για πάθηση. Είναι ένα σύμπτωμα που πάντα πίσω από αυτό κρύβεται μία αιτία. Διακρίνεται σε μακροσκοπική όπου τα ούρα φαίνονται κόκκινα ή καφέ με το μάτι και σε μικροσκοπική όπου η ανίχνευση του αίματος γίνεται με ειδικές εξετάσεις. 

Μακροσκοπική αιματουρία: Ακόμα και πολύ μικρές ποσότητες αίματος μπορεί να προκαλέσουν αλλαγή στο χρώμα  των ούρων που μπορεί να είναι στο χρώμα του τσαγιού ή της κόκα-κόλα. Στις γυναίκες συχνή αιτία  ορατής αιματουρίας  είναι η κολπική αιμόρροια. Άλλοι λόγοι είναι φάρμακα, διαταραχές πηκτικότητας, τραυματισμοί.


Ο ασθενής με αιματουρία μπορεί να μην έχει κανένα άλλο σύμπτωμα. Συχνά όμως αναφέρει πόνο κατά την ούρηση, συχνουρία, καύσος, δυσκολία στην ούρηση ή αιματουρία μετά από κόπωση. Η εμφάνιση πηγμάτων αίματος στα ούρα είναι σημάδι μεγάλης αιματουρίας και χρειάζεται γρήγορη εκτίμηση και αντιμετώπιση.

Όταν η αιματουρία δεν συνοδεύεται από άλλο σύμπτωμα, όπως πόνο ή τσούξιμο, τότε χαρακτηρίζεται σαν ανώδυνη αιματουρία. Εάν η αιματουρία εμφανίζεται στην αρχή ή στο τέλος της ούρησης, έχουμε την αρχική ή την τελική αιματουρία. Τέλος αν όλη η ούρηση είναι αιματηρή, τότε μιλούμε για ολική αιματουρία.
Πρέπει να τονιστεί, ότι το ερυθρό χρώμα των ούρων δεν οφείλεται πάντοτε στην παρουσία αίματος.
Τα ούρα είναι δυνατόν να χρωματιστούν κόκκινα μετά τη λήψη διαφόρων φαρμάκων, τη λήψη διαφόρων τροφών (παντζάρια, βατόμουρα), ή χρωστικών με τις τροφές. 
Έχει σημασία να διευκρινιστεί αν η αιματουρία είναι εμμένουσα ή διαλείπουσα γεγονός που μπορεί να διευκρινιστεί με επανειλημμένες δειγματοληψίες. Η διαλείπουσα είναι συχνό φαινόμενο στους ενήλικες. Σε μια μελέτη όπου συμμετείχαν 1000 νεαροί ενήλικες άνδρες και όπου γινόταν ετήσιος έλεγχος για αιματουρία βρέθηκε ότι σε ποσοστό 39% των ανδρών ανιχνεύτηκε αίμα τουλάχιστον σε μια περίπτωση. Στους περισσότερους δεν υπήρχε εμφανής αιτία ενώ σε κάποιες περιπτώσεις υπήρχαν πιθανές αιτίες όπως πυρετός, τραυματισμός, λοίμωξη, άσκηση. Η διαλείπουσα αιματουρία πρέπει να διερευνάται σε ηλικιωμένους ασθενείς λόγω της αυξημένης συχνότητας σε αυτούς κακοηθειών του ουροποιητικού. Σε αντίθεση, η εμμένουσα αιματουρία είναι συνήθως δείκτης κάποιας υποκείμενης νόσου και χρήζει διερεύνησης. 
Επίσης η αιματουρία διακρίνεται σε σπειραματικής και μη σπειραματικής προέλευσης. Η σπειραματική αιματουρία υποδηλώνει ότι η αιτία του αίματος είναι ο νεφρός και συγκεκριμένα μικρά αγγεία του που λέγονται σπειράματα.
Αιτίες 
Η σπειραματική αιματουρία αποτελεί το 10% των περιπτώσεων. Στους υπόλοιπους η αιτία δεν είναι σπειραματική και εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη, τον ουρητήρα, την ουρήθρα και τον προστάτη. Από τις συνηθέστερες αιτίες είναι οι λοιμώξεις του ουροποιητικού (κυστίτιδα, προστατίτιδα, πυελονεφρίτιδα), η λιθίαση, ο καρκίνος του προστάτη, της ουροδόχου κύστης και του νεφρού. 
Επίσης άλλες είναι η έντονη σωματική άσκηση και οι διαταραχές πηκτικότητας

Αιτίες του αίματος στα ούρα που σχετίζονται με το ουροποιητικό σύστημα περιλαμβάνει:

  • Καρκίνος της ουροδόχου κύστης 
  • Λοίμωξη της ουροδόχου κύστης (ουρολοίμωξη) 
  • Κυστίτιδα (φλεγμονή της ουροδόχου κύστης) 
  • Ξένο σώμα στην ουρήθρα 
  • Τραυματισμό γεννητικών οργάνων
  • Σπειραματονεφρίτιδα (φλεγμονή των νεφρών) 
  • Καρκίνος του νεφρού 
  • Νεφρική ανεπάρκεια 
  • Λοίμωξη του νεφρού 
  • Πέτρες στα νεφρά 
  • Νεφρίτιδα (φλεγμονή των νεφρών) 
  • Πολυκυστική νόσος των νεφρών 
  • Καρκίνος του προστάτη 
  • Πυελονεφρίτιδα (λοίμωξη των νεφρών) 
  • Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση του  ουροποιητικού συστήματος ή περιτομή ή βιοψία 
  • Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα 
  • Τραυματισμό Ουροποιητικού συστήματος 

Άλλες αιτίες του αίματος στα ούρα:

Αίμα στα ούρα μπορεί να προκληθεί από φάρμακα και ασθενειών όπως οι εξής:

  • Αντιπηκτικά φάρμακα 
  • Αιμορροφιλία (σπάνια κληρονομική διαταραχή κατά την οποία το αίμα δεν πήξει κανονικά) 
  • Αιμορραγικό πυρετό (ιογενής λοίμωξη) 
  • Θρόμβος των αιμοφόρων αγγείων του Νεφρού 
  • Λευχαιμία (καρκίνος του αίματος ή του μυελού των οστών) 
  • Δρεπανοκυτταρική αναιμία 
  • Φυματίωση του νεφρού 
  • Ασθένεια του Von Willebrand (μια κληρονομική αιμορραγική διαταραχή)

Σοβαρές ή απειλητικές για τη ζωή αιτίες του αίματος στα ούρα:

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αίμα στα ούρα μπορεί να συνοδεύει μια σοβαρή ή απειλητική για τη ζωή ασθένεια, όπως οι εξής:
  • Κοιλιακό απόστημα 
  • Κοιλιακό αορτικό ανεύρυσμα 
  • Οξεία συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

Διαγνωστική προσέγγιση 
Θα βασιστεί στο ιστορικό ατομικό και οικογενειακό, την ηλικία και τα αρχικά ευρήματα της εξέτασης ούρων. Από το ιστορικόγια  παράδειγμα , η αναφορά από τον ασθενή πόνου και καύσους κατά την ούρηση υποδηλώνει συνήθως λοίμωξη του κατώτερου ουροποιητικού (κυστίτιδα για τις γυναίκεςπροστατίτιδα για τους άνδρες). 
Στη διερεύνηση μπορεί να περιλαμβάνονται συμπληρωματικές εξετάσεις ούρων όπως η κυτταρολογική για  την ανίχνευση πιθανής κακοήθειας σε άτομα συνήθως προχωρημένης ηλικίας και η μικροσκοπική εξέταση των ούρων που θα διακρίνει αν η αιματουρία είναι σπειραματικής προέλευσης ή όχι. 
Επίσης εξετάσεις αίματος που να υποδηλώνουν νεφρική βλάβη ή άλλες παθήσεις που να δικαιολογούν την αιματουρία. 
Μία γενική ούρων θα αποδείξει την ύπαρξη των ερυθρών αιμοσφαιρίων και θα γίνει διαφοροδιάγνωση από άλλα αίτια που προκαλούν χρωματισμό των ούρων, όπως, η βρώση ορισμένων τροφών, η λήψη φαρμάκων, η αιμοσφαιρινουρία, ο ίκτερος κ.λ.π. Η γενική αίματος πιθανόν να προσδιορίσει το μέγεθος της αιματουρίας. 
Σε πολλές περιπτώσεις και εφόσον ο κλασικός έλεγχος δεν διαπιστώσει αιτία αιματουρίας, η κυτταρολογική εξέταση των ούρων μπορεί να βοηθήσει.
Ο ακτινολογικός έλεγχος περιλαμβάνει στην αρχή μία απλή ακτινογραφία και ένα υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστης. Η ενδοφλέβια πυελογραφία είναι μία εξέταση στην οποία εξετάζουμε την μορφολογία αλλά και την λειτουργικότητα του ουροποιητικού συστήματος και ιδιαίτερα χρήσιμη, ιδίως σε παθήσεις του ουρητήρα. Η αξονική τομογραφία, το σπινθηρογράφημα και η μαγνητική τομογραφία συμπληρώνουν πολλές φορές τον έλεγχο, συμβάλλοντας σημαντικά στο να τεθεί η διάγνωση .
Τα τελευταία χρόνια η ενδοουρολογία, με την ουρηθροκυστεοσκόπηση και την ουρητηροσκόπηση έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην πρώιμη διάγνωση των αιτίων της αιματουρίας αλλά και στην αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.
Όχι σπάνια παρά τον έλεγχο που γίνετε μπορεί να μην βρεθεί το αίτιο μιας αιματουρίας. Τότε ο ασθενής τίθεται υπό παρακολούθηση και καλείται σε επανεξέταση σε τρεις μήνες, εκτός εάν παρουσιάσει εν τω μεταξύ παρουσιάσει μακροσκοπική αιματουρία, οπότε και υποβάλλεται σε κυστεοσκόπηση με μεγάλη πιθανότητα να βρεθεί από πού αιμορραγεί ο ασθενής.
Η θεραπεία της αιματουρίας εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε.
Σε μικρή αιματουρία η αντιμετώπιση του αιτίου γίνεται αφού ολοκληρωθεί ο απαραίτητος έλεγχος. Σε μεγάλη αιματουρία στην οποία υπάρχουν πήγματα αίματος στην ουροδόχο κύστη, τότε καθετηριάζετε ο ασθενής και γίνεται πλύση της ουροδόχου κύστης για να αφαιρεθούν τα πήγματα τα οποία συντηρούν την αιματουρία.
Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού στους ενηλίκους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου. 
Κάθε αιματουρία δεν σημαίνει και νεόπλασμα του ουροποιητικού, αλλά όμως σίγουρα ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στον ειδικό ιατρό.


* Ο Γιώργος Μονεμβασίτης είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος.
Επ. Καθηγητής Παν/μίου Cornell, H.Π.Α., 
Εξειδικευτής στην Ουρογυναικολογία και Χειρουργική Χαλάρωσης Πυέλου.
Τηλ. 210 8053176 Μαρούσι, τηλ 210 7777787 Δορυλαίου 10-12 Αθήνα



Πηγή: medlabnews.gr iatrikanea https://medlabgr.blogspot.com/2013/06/blog-post_10.html#ixzz8Lz2QC44i

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου