«Ο Ερντογάν δεν θα αλλάξει, ούτε ο Μπάιντεν» - Ανάλυση από τον Bobby Ghosh | Bloomberg ( άρθρο προ των εκλογών της Τουρκίας )

26 Μαΐου 2023 στις 12:14 π.μ. EDT

Η τουρκική λίρα οδεύει προς τη χειρότερη εβδομάδα από τον Ιούλιο καθώς η χώρα προετοιμάζεται για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών σε 10 ημέρες, και το κόστος της ασφάλισης των κρατικών ομολόγων έναντι αθέτησης αυξάνει περαιτέρω. (Bloomberg)

Εάν, όπως φαίνεται όλο και πιο πιθανό, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας επανεκλεγεί στον δεύτερο γύρο της Κυριακής, μπορείτε να υπολογίζετε σε τρεις συνέπειες.

Πρώτο: Η Τουρκία θα συνεχίσει να απομακρύνεται από τη Δύση.

Δεύτερο: Η οικονομία της θα συνεχίσει να κινείται προς τα κάτω.

Και τρίτο: Το κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ θα συστήσει στην Ουάσιγκτον να αναζητήσει συμφωνία με την Άγκυρα, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα ήταν καλύτερο από άλλα πέντε χρόνια σκληρότητας.

Η κυβέρνηση του Προέδρου Τζο Μπάιντεν θα πρέπει να ακολουθήσει τη λογική των δύο πρώτων βεβαιοτήτων για να απορρίψει το σκεπτικό της τρίτης.

Αντί να βιαστεί να συμβιβασθεί με τον Ερντογάν, θα πρέπει να πιέσει οικονομικά και διπλωματικά μέχρι να είναι έτοιμος να επαναφέρει τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.

Κανείς στην Ουάσιγκτον δεν πρέπει να κρατά την αναπνοή του. Ο Τούρκος ηγέτης έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν έχει καμία πρόθεση να αλλάξει καμία από τις πολιτικές του, εσωτερική ή εξωτερική. Σε συνέντευξή του στο CNN, ο Ερντογάν είπε ότι θα συνεχίσει «απολύτως» να μειώνει τα επιτόκια, παρά τα άφθονα στοιχεία ότι αυτό έχει προκαλέσει σοβαρή ζημιά στην οικονομία και έχει αποτρέψει τους επενδυτές. Μίλησε επίσης θερμά για την «ειδική» σχέση του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, επανέλαβε τη μακροχρόνια άρνησή του να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και επέκρινε τη Δύση για την αποτυχία να υιοθετήσει μια «ισορροπημένη προσέγγιση» απέναντι στη Μόσχα.

Είναι η προσέγγιση του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική που υστερεί εμφανώς σε ισορροπία. Ενώ οικοδόμησε αυτή την ειδική σχέση με τον Πούτιν εδώ και πολλά χρόνια, έχει αποξενώσει την Τουρκία από τους εταίρους της στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και έθεσε σε κίνδυνο την άμυνα της συμμαχίας – το πιο προκλητικό αγοράζοντας ρωσικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας S-400. Έχει επίσης αντιταχθεί στους μεγάλους εμπορικούς εταίρους της χώρας του στην Ευρώπη, απειλώντας να εξαπολύσει πλημμύρα προσφύγων στα δυτικά σύνορα της Τουρκίας.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της τρέχουσας προεκλογικής εκστρατείας, ο ίδιος και άλλοι ηγέτες του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχουν κατηγορήσει τη Δύση, και ειδικά τις ΗΠΑ, για πολλά από όσα ταλαιπωρούν την Τουρκία σήμερα.

Οι αισιόδοξοι θα επισημάνουν ότι ο Ερντογάν είναι γνωστό ότι πραγματοποιεί έντονες ανατροπές στην εξωτερική πολιτική: τα τελευταία δύο χρόνια συμφιλιώθηκε και ξαναέφτιαξε τις σχέσεις του με κράτη της Μέσης Ανατολής που είχε προηγουμένως αποξενώσει, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Ίσως θα έκανε το ίδιο με τις ΗΠΑ εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν επρόκειτο, ας πούμε, να επαναφέρει την Τουρκία στο πρόγραμμα κατασκευής F-35 (αποβλήθηκε όταν η Άγκυρα αγόρασε τους S-400) ή να αποσύρει την αμερικανική υποστήριξη στους Κούρδους συμμάχους του Ερντογάν. Τους θεωρεί τρομοκράτες.

Όμως, οι ανατροπές της πολιτικής του Ερντογάν στη Μέση Ανατολή δεν ήταν αποτέλεσμα της ειρήνευσης με τους περιφερειακούς ηγέτες: ως επί το πλείστον υποκινήθηκαν από την απελπισία του. Έχοντας στριμώξει την οικονομία της Τουρκίας στο έδαφος, χρειαζόταν τη μεγαλοσύνη των Αράβων του Κόλπου. Και χωρίς την επιείκεια του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, χρειαζόταν τη διπλωματική βοήθεια του Ισραήλ και της Αιγύπτου για την επίλυση περιφερειακών διαφορών.

Το μάθημα από αυτές τις ανατροπές για την κυβέρνηση Μπάιντεν είναι ότι, όταν αντιμετωπίζει μια σκληρή Τουρκία, αξίζει να περιμένει.

Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιος συνδυασμός παραγόντων θα αναγκάσει τον Ερντογάν να επιδιώξει μια επαναφορά με τη Δύση, αλλά δύο στοιχεία είναι απαραίτητα.

Το ένα είναι ότι η Τουρκία θα χρειαστεί να φτάσει σε ένα επίπεδο οικονομικής κρίσης από το οποίο ακόμη και οι Άραβες φίλοι του Ερντογάν δεν μπορούν να την βγάλουν.

Το άλλο είναι ότι η συμπεριφορά της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία καθιστά την ειδική σχέση του με τον Πούτιν ως υποχρέωση.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν χρειάζεται να κάνει λίγα για το πρώτο: ο Ερντογάν μπορεί να υπολογίζει ότι θα σπρώξει την τουρκική οικονομία βαθύτερα στην τρύπα που έχει δημιουργήσει και τα αραβικά κράτη δεν θα επεκτείνουν για πολύ το σχοινί του. Όπως θα μπορούσε να επιβεβαιώσει ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Abdel-Fattah El-Sisi, οι Σαουδάραβες και τα Εμιράτα δεν εξυπηρετούν πλέον απεριόριστα προγράμματα διάσωσης.

Όσον αφορά το δεύτερο, η κυβέρνηση Μπάιντεν και η δυτική συμμαχία υποστήριξαν σταθερά την Ουκρανία για να αποκρούσει τη ρωσική εισβολή.

Όσο περισσότερες ανατροπές υποστεί ο Πούτιν στο πεδίο της μάχης, τόσο λιγότερο θα αισθάνεται ιδιαίτερη τη φιλία του με τον Ερντογάν.

Εν τω μεταξύ, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να συνεχίσει να πιέζει την Άγκυρα να σταματήσει να επιτρέπει στη Μόσχα την πρόσβαση σε εμπορεύματα που υπόκεινται σε κυρώσεις. Η απειλή των σωφρονιστικών μέτρων έχει κάποιο αποτέλεσμα: η Τουρκία έχει πρόσφατα μπλοκάρει τη διέλευση ορισμένων αποστολών.

Εάν ο Ερντογάν κερδίσει τον δεύτερο γύρο της Κυριακής, όπως αναμένεται, δεν θα κάνει καμιά στροφή. Ο Μπάιντεν θα πρέπει να δείξει ότι ούτε οι ΗΠΑ θα κάνουν.

πηγή