Ταξίδι στο Γεωλογικό χρόνο

Τι είναι η Γεωλογία ;

Γεωλογία είναι η επιστήμη που μελετά τη δομή της Γης, δηλαδή τα υλικά της, που ονομάζονται πετρώματα, και τις ιδιότητές τους. Ορυκτά είναι οι κρύσταλλοι που όλοι μαζί δημιουργούν ένα πέτρωμα. Τα ορυκτά σε ένα πέτρωμα, είναι ο,τι είναι τα αυγά και το γάλα, σε ένα κέικ!

Τα πετρώματα που δημιουργούνται είτε μέσα στη Γη από το μάγμα, είτε από τη λάβα είναι σκληρά και ονομάζονται Πυριγενή (πῦρ= φωτιά).Οι κρύσταλλοί τους, δηλαδή τα ορυκτά τους, είναι διαχωρισμένοι και διακρίνονται ξεκάθαρα.

Όταν διαβρωθούν, είτε από τον αέρα, είτε από το νερό, όπως με τα ποτάμια, και γίνουν μαλακά σαν χώμα ονομάζονται Ιζηματογενή. Αποτελούνται και αυτά από ορυκτά, όμως ανάμεσά τους υπάρχει το συγκολλητικό υλικό. Επειδή αποτίθενται σταδιακά, δημιουργούν στρώματα, που καμιά φορά παρουσιάζουν διαφορετικό χρώμα με τα προηγούμενα ιζήματα.

Όμως, λόγω της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών, καμιά φορά τα πετρώματα μπορεί να βρεθούν πάλι βαθιά μέσα στη Γη, όπου από την πολύ υψηλή θερμοκρασία και πίεση, μεταβάλλονται και ονομάζονται Μεταμορφωμένα. Λόγω της πίεσης, τα πετρώματα μοιάζουν να αποτελούνται από πολλά φύλλα το ένα πάνω στο άλλο. Δεν πρέπει ωστόσο, να τα μπερδεύουμε με τα ιζηματογενή.

Ποια είναι η ηλικία της Γης;

Οι επιστήμονες υπολόγισαν την ηλικία της Γης. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο χρονών είναι;

Ο πλανήτης μας δημιουργήθηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, δηλαδή πριν 4.600.000.000 χρόνια!!

Πώς κατάφεραν οι επιστήμονες να προσδιορίσουν την ηλικία της Γης, να συλλέξουν πληροφορίες για την εξέλιξη της ζωής και να ανασυνθέσουν την ιστορία του πλανήτη μας;

Ένα από τα πιο δύσκολα κι ενδιαφέροντα προβλήματα ήταν ο προσδιορισμός της ηλικίας της Γης, κι η εξέλιξη της ζωής σε αυτήν. Οι γεωλόγοι σε συνεργασία με παλαιοντολόγους και βιολόγους, κατάφεραν να αντλήσουν πληροφορίες για την ζωή κατά το παρελθόν μέσα από τη μελέτη των απολιθωμάτων.

Τι είναι τα απολιθώματα και σε ποια πετρώματα είναι δυνατόν να βρεθούν ;

Απολιθώματα ονομάζουμε τα απομεινάρια φυτών ή ζώων που ζούσαν στο μακρινό παρελθόν και έχουν διατηρηθεί μέσα σε ιζηματογενή κυρίως πετρώματα. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές απολιθωμάτων, ανάλογα με τον αρχικό οργανισμό και τις διαδικασίες που διατήρησαν τα απομεινάρια του.

Μπορεί να είναι τμήματα του σκελετού (οστά, δόντια, κρανία), κελύφη, αυγά, ίχνη βάδισης, ολόκληροι οργανισμοί. Πολύ σπάνια μπορεί να διατηρηθούν ακόμα και τα μαλακά μέρη του οργανισμού, δέρμα, τρίχες.

Πώς όμως κατάφεραν να διατηρηθούν αυτά τα ευρήματα, τόσα εκατομμύρια χρόνια;

Μέσω της Απολίθωσης. Απολίθωση είναι η διαδικασία με την οποία ορισμένα τμήματα οργανισμών μετατρέπονται από τμήματα ζωντανών οργανισμών, σε πέτρες (απολίθωση: από & λίθος=πέτρα) !!

Όταν ένα ζώο πεθάνει και καλυφθεί από ιζήματα, σε μικρό διάστημα, οι μύες και τα μαλακά του μέρη θα αλλοιωθούν και τέλος θα εξαφανιστούν. Όμως τα οστά του, ή ίχνη του (π.χ. πατημασιές, αυγά) αν τύχει να βρεθούν σε συγκεκριμένες συνθήκες, θα απολιθωθούν. Για παράδειγμα, μπορεί να βρεθούν ίχνη βάδισης διάφορων ζώων, δηλαδή αποτυπώματα τους πάνω στο χώμα. Όπως αυτά που αφήνουμε το καλοκαίρι πάνω στην άμμο. Κυρίως τα βρίσκουμε στα Ιζηματογενή πετρώματα, πολύ σπάνια στα Μεταμορφωμένα και ποτέ στα Πυριγενή, γιατί καταστρέφονται από την υψηλή θερμοκρασία.

Άρα τα απολιθώματα είναι τα οστά των ζώων;

Τα απολιθώματα δεν είναι τα οστά των ζώων!! Τα οστά μέσα στο ίζημα, αντικαθίσταται από ανόργανες ουσίες και έτσι μετατρέπονται σε πέτρες--> Μοριακή αντικατάσταση

Κάποιες φορές μένουν μόνο τα ίχνη των ζώων, όπως δηλαδή τα αποτυπώματά μας πάνω σε μια πλαστελίνη --> Εκμαγείο, Ίχνη βάδισης

Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να βρεθούν ολόκληροι οι οργανισμοί με τους μύες και τα μαλακά τους μέρη. Θα πρέπει να μην υπήρχαν μικροοργανισμοί για να το αλλοιώσουν, όπως γίνεται με τις μούμιες ή με το κρέας που βάζουμε στην κατάψυξη! --> Μουμιοποίηση

Ποιος εξετάζει τα απολιθώματα;

Η παλαιοντολογία είναι ο κλάδος της γεωλογίας που μελετάει τα απολιθώματα και την ιστορία της Γης. Έτσι, ένας παλαιοντολόγος:

1) βρίσκει τα απολιθώματα με τις ανασκαφές

2) προσδιορίζει σε ποια ζώα ή φυτά ανήκουν τα απολιθώματα

3) με βάση τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μελέτη των απολιθωμάτων, υποθέτει πώς θα πρέπει να έμοιαζε η περιοχή εκείνη όταν ζούσαν ακόμα οι οργανισμοί, δηλαδή πριν από πολλά χρόνια

Πώς υπολογίζεται η ηλικία των πετρωμάτων;

Ο υπολογισμός της σχετικής ηλικίας των πετρωμάτων γίνεται με δύο κυρίως τρόπους:

Με τη βοήθεια των απολιθωμάτων. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι οι παλαιότεροι οργανισμοί βρίσκονται σε παλαιότερα πετρώματα.

Με τη μελέτη της θέσης τους. Συνήθως τα νεότερα στρώματα βρίσκονται πάνω στα παλαιότερα. Αυτό βέβαια δεν είναι απόλυτο, γιατί η σειρά των στρωμάτων μπορεί να αλλάξει από γεωλογικές διεργασίες (κινήσεις των πλακών, σεισμοί κ.ά.).

Με τον υπολογισμό της σχετικής ηλικίας των πετρωμάτων διακρίνονται οι γεωλογικές περίοδοι της ιστορίας της Γης.

Η απόλυτη ηλικία των πετρωμάτων

Η απόλυτη ηλικία των πετρωμάτων υπολογίζεται με τις πολύπλοκες μεθόδους των ραδιοχρονολογήσεων.

Με τον υπολογισμό της απόλυτης ηλικίας των πετρωμάτων προσδιορίζεται με μεγάλη ακρίβεια πόσες χιλιάδες, εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα δημιουργήθηκε ένα πέτρωμα.

Διαίρεση του γεωλογικού χρόνου

Οι επιστήμονες, για να διευκολύνουν τις μελέτες τους χώρισαν αυτό το μεγάλο διάστημα, σε μικρότερα κι εύκολα διαχειρίσιμα διαστήματα.

Έτσι, η ηλικία της Γης χωρίζεται σε 3 μέγα-Αιώνες. 

Τον Αρχαϊκό, τον Πρωτεροζωικό και τον Φανεροζωικό.

Ο Φανεροζωικός Μέγα-Αιώνας χωρίζεται σε 3 Αιώνες

Κάθε αιώνας υποδιαιρείται σε Περιόδους.

Και κάθε Περίοδος αποτελείται από Εποχές.

Η έννοια του Αιώνα, δεν αναφέρεται σε μία περίοδο 100 ετών αλλά σε ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πολλών εκατομμυρίων ετών.

Οι τρεις μεγάλοι Αιώνες του Φανεροζωικού είναι:

· Παλαιοζωικός: όπως περιγράφεται κι από το όνομα, στην Γη κυριαρχούσε η «παλιά μορφή ζωής», δηλαδή ασπόνδυλοι οργανισμοί.

· Μεσοζωικός: η «μέση μορφή ζωής» χαρακτηρίζεται από την παρουσία δεινοσαύρων, δηλαδή μεγάλων ερπετών.

. Καινοζωικός: η εποχή της «καινούριας ζωής» χαρακτηρίζεται από θηλαστικά και σύγχρονα φυτά και φυσικά την εμφάνιση κι εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Ο άνθρωπος εμφανίστηκε πριν από 2-2,5 εκατομμύρια χρόνια περίπου, δηλαδή η παρουσία του στη Γη είναι πολύ πρόσφατη σε σχέση με την ιστορία του πλανήτη μας. Αν θεωρήσουμε την ηλικία της Γης ίση με 46 χρόνια, τότε ο άνθρωπος έχει ηλικία μόλις τεσσάρων ωρών!

Η διαίρεση του γεωλογικού χρόνου καθιερώθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα και δεν πραγματοποιήθηκε αυθαίρετα. Η μετάβαση από τον ένα Αιώνα στον άλλον, σηματοδοτείται από μια σημαντική αλλαγή, κατά την οποία εξαφανίζονται οι κυρίαρχες μορφές ζωής της εποχής, δηλαδή συμβαίνουν Μαζικές Εξαφάνισεις και προετοιμάζεται το έδαφος για τις καινούριες μορφές ζωής (π.χ. ο Μεσοζωικός Αιώνας τελειώνει με την εξαφάνιση των δεινοσαύρων).

Ραδιοχρονολόγηση πετρωμάτων έδειξε πως το big bang, η μεγάλη έκρηξη, έγινε πριν από 13,77 δισεκατομμύρια χρόνια και δημιούργησε το σύμπαν. Πολύ αργότερα, στα 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια δημιουργήθηκε η γη, αρχικά χωρίς ζωή. Στα 4 δις χρόνια εμφανίστηκαν οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί, κύτταρα χωρίς συγκροτημένο πυρήνα (προκαρυωτικά), μέσα στο νερό. Από τότε, σταδιακά αρχίζουν να αναπτύσσονται ολοένα πιο πολύπλοκοι οργανισμοί, αργότερα περίπου στα 3 δις αρχίζουν να αναπτύσσονται πολυκύτταροι οργανισμοί και περίπου πριν από 1 δις υπήρχαν πλέον σχετικά μεγάλη ποικιλομορφία θαλάσσιων ζώων με μαλακό σώμα και έτσι άρχισε ο Παλαιοζωικός Αιώνας. Αργότερα, από τη μελέτη των απολιθωμάτων, οι επιστήμονες έχουν συλλέξει στοιχεία για την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας.

Κατά τον γεωλογικό χρόνο πολλά ζώα και φυτά έζησαν στη Γη. Αλλά και η ίδια η Γη, άλλαξε και δεν είχε πάντα την μορφή που έχει σήμερα.

Created with Weebly

http://playingwithgeologicaltime.weebly.com/betaalphasigmai…