Η πολύπλευρη κρίση που μαστίζει την κοινωνία σπρώχνει αναγκαστικά σε νέους προβληματισμούς και αναζητήσεις∙ και θα ήταν παράλογο να μην συνέβαινε. Η παγκόσμια επικράτηση του συστήματος της, κακώς νοούμενης, ελεύθερης οικονομίας, η επικράτηση του συστήματος οικονομικής και κοινωνικής λειτουργίας του νεοφιλελεύθερου συστήματος διακυβέρνησης, έχει οδηγήσει σε επικίνδυνα αδιέξοδα. Οι αναζητήσεις αφορούν στο ζητούμενο: αυτό δηλαδή που θα βοηθήσει να αλλάξουν οι θεωρούμενες σήμερα “σταθερές” στη συσπείρωση και να δυναμώσουν τα μέτωπα αντίδρασης.
Μέχρι στιγμής φαίνεται ότι οι δυνάμεις που αντιτίθενται, αδυνατούν να αποκτήσουν το ιδεολογικό εκείνο υπόβαθρο, που θα οδηγήσει σε αλλαγές. Το βασικό ερώτημα είναι τι αλλαγές και γιατί. Δυνάμεις που κυβέρνησαν με υποσχέσεις και προσδοκίες για σοβαρές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, απέτυχαν, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει ο φασισμός και να αναδεικνύονται σε κυβερνητικά, κόμματα ακροδεξιά του φασιστικού χώρου, όπως στην Ουγγαρία, στην Πολωνία και πρόσφατα στην Ιταλία. Οι αριστερές δυνάμεις αδυνατούν ή δυσκολεύονται να υποστηρίξουν μια αξιόπιστη πρόταση με όραμα και στρατηγική.
Γι’ αυτό θεωρώ ότι η, σύμφωνα με την Μαρξιστική αντίληψη, αντίθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία έχει ξεπεραστεί. Στην παραγωγή του «κοινωνικού προϊόντος» σήμερα έρχονται να προστεθούν πολλοί παράγοντες και μεταβλητές, που καθορίζουν την αξία του. Οι συνθήκες παραγωγής με την παγκοσμιοποίηση, με τον υπερκαταναλωτισμό και τις σπατάλες, τον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης, με τον τρόπο ζωής γενικά, μας υποχρεώνουν στην αλλαγή του τρόπου σκέψης. Με λίγα λόγια η φιλοσοφική αντίληψη για την “αντίθεση” πρέπει να αναθεωρηθεί και να προσαρμοστεί. Θα έλεγα λοιπόν, η κύρια αντίθεση της κοινωνίας είναι ανάμεσα στην αρχή της ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ και στην σημερινή πραγματικότητα της ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ. Η μαρξιστική προσέγγιση στη βασική αντίθεση έδωσε πολλά στο παρελθόν, αλλά τώρα οδήγησε και οδηγεί στη μακρόχρονη στείρα αναποτελεσματική αντιπαράθεση και στην πλήρη υποχώρηση.
Οι τρεις βασικοί πυλώνες της ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ θεωρούνται και είναι η κοινωνική, η περιβαλλοντική και η οικονομική βιωσιμότητα. Όσο ο μιλιταρισμός και οι πόλεμοι, η φτώχεια, η αδικία, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, πρυτανεύουν, το σύστημα -το κράτος, η οικογένεια- είναι κοινωνικά μη βιώσιμο και δεν μπορούμε να μιλάμε για λειτουργία σε ένα ορισμένο επίπεδο ευημερίας επ’ αόριστο. Όσο η φύση, το περιβάλλον, οι φυσικοί πόροι, λεηλατούνται και ληστεύονται με το γνωστό τρόπο, δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα επίπεδο περιβαλλοντικής ποιότητας επ’ αόριστο. Όσο συνεχίζεται το εμφανέστατο πρόβλημα της χρήσης των φυσικών πηγών πιο γρήγορα από ό,τι η ίδια η φύση μπορεί να αναπληρώσει, είναι αδύνατο η οικονομία να υποστηρίξει ένα ορισμένο επίπεδο οικονομικής παραγωγής επ’ αόριστο. Το λέω αυτό γιατί πολλοί είναι αυτοί που ορκίζονται στο όνομα της βιωσιμότητας για να την ευτελίσουν τελικά, όπως έχει γίνει ως τώρα με τις περισσότερες πανανθρώπινες αξίες, όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, η δικαιοσύνη, η ισονομία, η ισοπολιτεία, η αλληλεγγύη, η αυτοδιοίκηση, η αποκέντρωση, θεσμοί, ιδέες και αξίες και η ίδια η έννοια της χρηστής διοίκησης.
Αντίθετα η αρχή της πραγματικότητας, η ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ, είναι όλα αυτά που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη κοινωνία: η βία, η λεηλασία της φύσης, η σπατάλη των φυσικών πηγών και πόρων, η αφθονία για ορισμένους και η ΜΗ δίκαιη κατανομή του πλούτου, οι ανισότητες, οι διακρίσεις, η εμπορευματοποίηση των κοινωνικών αγαθών και τόσα άλλα που οδηγούν σε αδιέξοδα.
Δεν φτάνει μόνο να ξορκίζουμε τη φασιστική δεξιά, πρέπει να αλλάξουμε κι εμείς!
Λαμία, Οκτώβρης 2022
Στέφανος Σταμέλλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου