Οι περιοχές που «φυσάνε» για υπεράκτια αιολικά πάρκα

Εντονο ενδιαφέρον για Κυκλάδες, Β. Αιγαίο, Δωδεκάνησα, Κρήτη

Βάζοντας σε ένα χαρτί όλους τους περιορισμούς που θα έθεταν οι αδειοδοτούσες αρχές (υπουργεία Αμυνας, Ναυτιλίας, Πολιτισμού, Εξωτερικών, Υπηρεσίες Αεροπορίας, Διεύθυνση Αλιείας, Διεύθυνση Περιβάλλοντος κ.λπ.), το ελληνικό Δημόσιο θα παραδώσει μέσω δημοπρασιών στους επενδυτές «καθαρές» περιοχές, παρέχοντας μεγαλύτερη επενδυτική ασφάλεια στον δρόμο για την έκδοση των περιβαλλοντικών μελετών και αδειοδοτήσεων. (Shutterstock)

Πανιά για τις ελληνικές θάλασσες ανοίγουν οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες του κλάδου υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε συνεργασία με ελληνικούς ομίλους, ενόψει της νέας αγοράς που ανοίγει και στην Ελλάδα. Τα νερά του Αιγαίου, σύμφωνα με τη στρατηγική μελέτη που έχει καταρτίσει στο πλαίσιο του σχεδιασμού της νέας αγοράς το ΥΠΕΝ, μπορούν να φιλοξενήσουν ένα δυναμικό περίπου 10 GW υπεράκτιων αιολικών σταθερής έδρασης και 30 έως 40 GW πλωτής έδρασης. Το δυναμικό αυτό προέκυψε έπειτα από λεπτομερή χαρτογράφηση των ελληνικών θαλασσών η οποία, όπως τονίζει στην «Κ» η γ.γ. Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, που έχει και την κεντρική ευθύνη του σχεδιασμού, έλαβε υπόψη της πάνω από 50 κριτήρια (περιβαλλοντικά, χωροταξικά, οικονομικά, κοινωνικά και γεωπολιτικά). Οι βέλτιστες περιοχές εντοπίζονται, σύμφωνα με αυτή την πρώτη χαρτογράφηση, στις Κυκλάδες, στο  Βόρειο Αιγαίο μεταξύ Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου, στα Δωδεκάνησα, στον άξονα Ικαρίας – Πάτμου – Λέρου, καθώς και στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Καρπάθου.

Ο πρώτος στόχος που έχει θέσει η κυβέρνηση είναι η ανάπτυξη 2 GW μέχρι το 2030. Αυτό θα γίνει μέσω ενός μοντέλου κεντρικού κατά βάση σχεδιασμού, στο οποίο το ΥΠΕΝ κατέληξε μελετώντας μοντέλα αναπτυγμένων αγορών, αλλά και την εμπειρία ξένων εταιρειών με δραστηριότητα στον κλάδο διεθνώς και βασικό μέλημα να «τρέξουν» γρήγορα οι επενδύσεις. Με τον κεντρικό σχεδιασμό και την κατάρτιση μιας στρατηγικής μελέτης ανάπτυξης για το σύνολο των αξιοποιήσιμων περιοχών, αποφεύγονται δυσάρεστες εκπλήξεις για τους επενδυτές που μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις ή και να καταστήσουν το όλο εγχείρημα κενό γράμμα, όπως έγινε και στο παρελθόν. Το κράτος, βάζοντας σε ένα χαρτί όλους τους περιορισμούς που θα έθεταν οι αδειοδοτούσες αρχές (υπουργεία Αμυνας, Ναυτιλίας, Πολιτισμού, Εξωτερικών, Υπηρεσίες Αεροπορίας, Διεύθυνση Αλιείας, Διεύθυνση Περιβάλλοντος κ.λπ.) θα παραδώσει μέσω δημοπρασιών στους επενδυτές «καθαρές» περιοχές, παρέχοντας μεγαλύτερη επενδυτική ασφάλεια στον δρόμο για την έκδοση των περιβαλλοντικών μελετών και αδειοδοτήσεων. Ενα επίσης βασικό κριτήριο που έλαβε υπόψη του το ΥΠΕΝ για τον καθορισμό των περιοχών είναι τα ανεμολογικά, η ένταση των ανέμων δηλαδή ως κριτήριο απόδοσης των επενδύσεων. Το τρίτο κριτήριο ήταν το κόστος διασύνδεσης των πάρκων με το ηλεκτρικό σύστημα, παράμετρος που εξετάστηκε σε συνεργασία με τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος και θα αναλάβει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της νέας αγοράς. Εκτός «χάρτη» έμειναν περιοχές που μπορεί να διαθέτουν υψηλό θαλάσσιο αιολικό δυναμικό, αλλά το κόστος διασύνδεσης καθιστά ασύμφορες τις επενδύσεις. Ενα  βασικό κριτήριο που μένει ανοιχτό και θα πρέπει να οριστικοποιηθεί με την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου είναι ο καθορισμός της αποζημίωσης της παραγόμενης ενέργειας από τα θαλάσσια αιολικά πάρκα. Το ΥΠΕΝ αναζητεί τη χρυσή τομή που θα καταστήσει βιώσιμες τις επενδύσεις και ταυτόχρονα δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και τον ΕΛΑΠΕ. Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να βγει σε δημόσια διαβούλευση το θεσμικό πλαίσιο και σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο σε διάστημα ενός έτους από σήμερα θα προκηρυχθούν οι πρώτες παραχωρήσεις περιοχών. Θα μεσολαβήσουν περίπου δύο χρόνια για να ολοκληρώσουν τις περιβαλλοντικές μελέτες τους οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές για να ακολουθήσει εντός του πρώτου τριμήνου 2026 ο πρώτος διαγωνισμός από τη ΡΑΕ.

Εντονη κινητικότητα

Η νέα αγορά έχει μαγνητίσει από πολύ νωρίς τα ευρωπαϊκά μεγαθήρια του κλάδου, αλλά και τους μεγάλους εγχώριους ενεργειακούς ομίλους.  Ενδεικτική της κινητικότητας είναι η κλειστή συνάντηση με Ελληνες επενδυτές που έχει διοργανώσει για την προσεχή Τρίτη η πρεσβεία της Νορβηγίας στην Αθήνα, αλλά και οι επαφές που είχε η γ.γ. Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου το διήμερο 23-25 Νοεμβρίου στην Κοπεγχάγη. Η κ. Σδούκου είχε επαφές με πάνω από 20 εταιρείες του κλάδου, μεταξύ των οποίων κολοσσοί, όπως Equinor, Copenhagen Investment Partners (CIP), European Energy,   Northland Power,   Total  και  Shell, από τις οποίες εισέπραξε το έντονο ενδιαφέρον τους για επενδύσεις στα νερά του Αιγαίου.

Την Τρίτη στη νορβηγική πρεσβεία έχουν κληθεί από τον Νορβηγό πρέσβη στην Αθήνα να παραστούν σε κλειστή συνάντηση εργασίας με εκπροσώπους του εθνικού cluster της χώρας, Norwegian Offshore Wind Cluster (NOWC), οι εταιρείες ΤΕΡΝΑ, Motor Oil , ΕΛΠΕ, «Κοπελούζος», ΔΕΗ Ανανεώσιμες, Intrakat, Ελλάκτωρ, ΕΝΤΕΚΑ, Eunice, Jasper Wind,  ITA, RF Energy και  Resinvest. Ο επιχειρηματικός νορβηγικός  συνεργατικός σχηματισμός αριθμεί περισσότερες από 300 εταιρείες-μέλη, μεταξύ των οποίων και ο κολοσσός Equinor (μετεξέλιξη της πετρελαϊκής Statoil), που καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού και στόχο έχει να καταστεί πρωταγωνιστής στην παγκόσμια αγορά ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Αντικείμενο της συνάντησης είναι η διερεύνηση περιθωρίων συνεργασίας στην ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων στις ελληνικές θάλασσες.

Πώς καθορίστηκαν οι περιοχές ενδιαφέροντος

Ο καθορισμός των περιοχών περιγράφεται από τη γ.γ. Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου ως μια πολύ μακρά και πολύπλοκη διαδικασία. «Κατ’ αρχάς, χαρτογραφήσαμε πλήρως τις ελληνικές θάλασσες ως προς το διαθέσιμο αιολικό δυναμικό τους, αλλά και τη μορφολογία τους (βάθη, είδη βυθού, κυματική). Επειτα ξεκινήσαμε έναν θεσμικό διάλογο με όλα τα υπουργεία και φορείς που έχουν αρμοδιότητα για τη διαχείριση και εκμετάλλευση του θαλάσσιου χώρου και συνδιαμορφώσαμε μαζί τους έναν κατάλογο με περισσότερα από 50 κριτήρια που άπτονται όλων των διαστάσεων του εθνικής σημασίας θαλάσσιου χώρου: περιβαλλοντικών, χωροταξικών, οικονομικών, κοινωνικών και γεωπολιτικών. 

Στη συνέχεια, αυτή την πολυπαραγοντική ανάλυση την αποτυπώσαμε σε γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών (GIS) και εντοπίσαμε τις βέλτιστες περιοχές ανάπτυξης και εκμετάλλευσης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, εκεί που όλα τα κριτήρια και οι εφαρμοσθείσες παράμετροι υποδεικνύουν ότι μπορεί να αναπτυχθεί η σχετική δραστηριότητα χωρίς εμπόδια και χωρίς συγκρούσεις συμφερόντων. Τέλος, το αποτέλεσμα της ανάλυσης αυτής το υποβάλλουμε σε στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να διασφαλιστεί η συμβατότητα της ανάπτυξης της δραστηριότητας με την προστασία του περιβάλλοντος, τόσο του φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς», τονίζει. Το αποτέλεσμα της παραπάνω μελέτης έδειξε, όπως αποκαλύπτει η ίδια στην «Κ», ότι εφαρμόζοντας τα αυστηρότερα κριτήρια και την πλέον περιοριστική «ανάγνωση» των τιθέμενων παραμέτρων, μπορεί να αξιοποιηθεί ένα δυναμικό περίπου 10 GW υπεράκτιων αιολικών σταθερής έδρασης και 30 έως 40 GW πλωτής έδρασης. Το επόμενο βήμα είναι ένας ουσιαστικός διάλογος με τοπικές κοινωνίες και φορείς, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα έργα αυτά θα προχωρήσουν με τη σύμφωνη γνώμη των άμεσα εμπλεκομένων. «Λένε ότι το ταξίδι των χιλίων μιλίων ξεκινάει με το πρώτο βήμα. Πράγματι, για να φτάσουμε να έχουμε έργα εκατοντάδων μεγαβάτ με τιμές αγοράς στις ελληνικές θάλασσες χρειάζεται ακόμα πολύς δρόμος. Το πρώτο βήμα όμως έγινε», δηλώνει η κ. Σδούκου.

πηγή