Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 2021

Δεκεμβριανά: Το χρονικό από την Ματωμένη Κυριακή του Δεκέμβρη 1944 (Video)


Η Μάχη της Αθήνας ή Δεκεμβριανά
Από 3 Δεκεμβρίου του 1944 έως 5-6 Ιανουαρίου του 1945

Η Ματωμένη Κυριακή της 3ης του Δεκέμβρη 1944
που έγινε αφορμή για την έναρξη του Εμφυλίου


3 Δεκεμβρίου 1944 - Αθήνα, ΔεκεμβριανάΥπάρχουν δύο εκδοχές. 

Η επίσημη εκδοχή της Κυβέρνησης του Γεώργιου Παπανδρέου αναφέρει ότι ο σταθμός της Αστυνομίας Πόλεων (Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας), δέχθηκε επίθεση από ένοπλους αντάρτες-διαδηλωτές του ΕΑΜ και αμύνθηκε ανταποδίδοντας τα πυρά.

Η εκδοχή της αριστεράς αναφέρει ότι κατόπιν εντολής του Άγγελου Έβερτ και αναίτια η Αστυνομία Πόλεων χτυπά το συλλαλητήριο του ΕΑΜ στην Πλατεία Συντάγματος. Το αποτέλεσμα ήταν 30 νεκροί και πολλοί τραυματίες διαδηλωτές. Το γεγονός σηματοδοτεί την έναρξη του ένοπλου κινήματος του ΚΚΕ στην πρωτεύουσα, που θα διαρκέσει επί 33 ημέρες.

Ο όρος Δεκεμβριανά (3 Δεκεμβρίου 1944 - 5-6 Ιανουαρίου 1945) αναφέρεται σε μία σειρά ένοπλων συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στην Αθήνα το Δεκέμβριο 1944 έως τον Ιανουάριο 1945, ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τις Βρετανικές και Κυβερνητικές δυνάμεις που ανήκαν σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα, από την σοσιαλοδημοκρατία (όπως ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ηγέτης του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος) έως την φιλομοναρχική δεξιά και τους πρώην συνεργάτες των κατακτητών.

Βρετανοί στρατιώτες στο Σύνταγμα, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών. 
Η λήψη στην συμβολή της οδού Πανεπιστημίου με την οδό Κριεζώτου. 
Στη θέση του κτιρίου που απεικονίζεται από πίσω σήμερα 
βρίσκονται τα πρώην γραφεία της ATEbank.

Η έναρξή τους, στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, σηματοδοτείται από τους πυροβολισμούς των Αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (1-12-1944) για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, με αποτέλεσμα το θάνατο 33 διαδηλωτών και τον τραυματισμό άλλων 148. Παράλληλα ο στρατηγός Σκόμπυ προέβη σε διάγγελμα, ενώ άμεσες προσπάθειες για πολιτική λύση απαγορεύτηκαν από τον Τσώρτσιλ.

Βίντεο: Δεκεμβριανά - 3 Δεκεμβρίου 1944
Εκπομπή: Σαν σήμερα τον 20ο αιώνα


Οι μάχες κράτησαν 33 μέρες και τερματίστηκαν στις 5-6 Ιανουαρίου 1945. Επισημαίνεται ότι τα Δεκεμβριανά, όπως καταγράφηκαν στη συλλογική μνήμη οι μάχες του Δεκεμβρίου 1944, ήταν η μοναδική περίπτωση κατά την οποία σημειώθηκαν πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους (1830). Ήταν επίσης, η μόνη περίπτωση στο Β' Π.Π. κατά την οποία συγκρούσθηκαν μεταξύ τους συμμαχικές δυνάμεις (ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και Βρετανοί).

Έκβαση: Επικράτηση Βρετανικών και κυβερνητικών δυνάμεων
και η Συμφωνία της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945

Sherman tanks and troops from 5th (Scots) Parachute Battalion, 2nd Parachute Brigade
Βρετανικό άρμα στους δρόμους της Αθήνας 
(συμβολή των οδών Πετμεζά και Δημητρακοπούλου, 
Άγιος Ιωάννης Γαργαρέττας), την περίοδο των Δεκεμβριανών.

English: Sherman tanks and troops from 5th (Scots) 
Parachute Battalion, 2nd Parachute Brigade, during 
operations against members of ELAS in Athens, Greece, 
18 December 1944 from Wikimedia Commons


«...Και ξημέρωσε η 3 του Δεκέμβρη.
Τρεις του Δεκέμβρη!.. όποιος έζησε 
στις 3 του Δεκέμβρη, στις 4 μπορούσε 
να πεθάνει. Ο προορισμός του ανθρώπου, 
που είναι: να κάνει κάτι μεγάλο ή να ζήσει 
κάτι μεγάλο εκπληρώνεται. Γιατί ο λαός, 
ο Αθηναϊκός λαός, κείνη τη μεγάλη μέρα 
αποκαλύφθηκε μπροστά στο ίδιο του το 

Η δεύτερη αιματοβαμμένη διαδήλωση 
του ΕΑΜ κατά των Βρετανών

Η γενική απεργία της 4ης Δεκεμβρίου έγινε στον απόηχο της πολύνεκρης διαδήλωσης της 3ης Δεκεμβρίου.

Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 1944 γράφεται η δεύτερη αιματοβαμμένη σελίδα των «Δεκεμβριανών», που αποτέλεσαν το προοίμιο του εμφυλίου πολέμου. 

Είχε προηγηθεί η παλλαϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος το πρωί της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου, όπου ακροβολισμένοι Βρετανοί ελεύθεροι σκοπευτές καθώς και μέλη της χωροφυλακής, της ομάδα «Χ», της ανακτορικής φρουράς σκοπεύοντας από παράθυρα κυβερνητικών κτιρίων επιτίθενται κατά του πλήθους, με τελικό απολογισμό τουλάχιστον 28 νεκρούς και 140 τραυματίες.

Τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου πραγματοποιείται η μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση, όπου πραγματοποιείται η νεκρώσιμη ακολουθία στη Μητρόπολη της Αθήνας με τη νεκρική πομπή να κατευθύνεται προς το Σύνταγμα. Στην κορυφή της πομπής ξεχώριζε ένα πανό το οποίο κρατούσαν τρεις νεαρές μαυροφορεμένες γυναίκες και έγραφε: «Όταν ο Λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. ΕΑΜ».

Η απεργιακή συγκέντρωση χτυπήθηκε εκ νέου από ελεύθερους σκοπευτές που είχαν ακροβολιστεί σε ξενοδοχεία της Ομόνοιας και του Συντάγματος.

Το αποτέλεσμα της επίθεσης είναι περίπου 100 νεκροί και τραυματίες, καθώς διαδηλωτές και μέλη του ΕΑΜ συγκρούονται με την χωροφυλακή και τα αγγλικά στρατεύματα.

Ακολούθησαν μάχες ανάμεσα σε τάγματα του ΕΛΑΣ και της οργάνωσης «Χ» στο Θησείο, όπου επενέβησαν βρετανικά άρματα μάχης, ενώ οι συγκρούσεις εξαπλώνονται προς την Κυψέλη, τους Αμπελόκηπους, τον Κολωνό, τα Πατήσια και αλλού.

Ήταν η αρχή τις εμφύλιας σύγκρουσης που διήρκησε επί της ουσίας έως τον Αύγουστο του 1949, καθώς η συνθήκη της Βάρκιζας (12/2/1945) απεδείχθη θνησιγενής.

https://www.rizospastis.gr

Ο «Ριζοσπάστης» εκείνης της μέρας, που κυκλοφορούσε από τα χαράματα έγραφε στην κορυφή της πρώτης του σελίδας: «Όλοι σήμερα στις 11 στο συλλαλητήριο του ΕΑΜ στο Σύνταγμα - Κάτω η κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου! Εμπρός για κυβέρνηση ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Εθνικής Ενότητας!». Το κύριο άρθρο γραμμένο από τον Γ. Ζέβγο, με τίτλο «ΕΜΠΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», εξηγούσε μέσα από έναν απολογισμό του έργου της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου πώς είχε προκληθεί η κρίση, με αποτέλεσμα τα μεσάνυχτα της 1 προς 2 Δεκέμβρη 1944 να παραιτηθούν όλοι οι υπουργοί και υφυπουργοί του ΕΑΜ.

Τώρα -έγραφε ο Ζέβγος- το λόγο τον έχει ο ελληνικός λαός. Οι μπαρουτοκαπνισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ, που τους ζητούν να παραδώσουν τα τιμημένα και κερδισμένα σε μάχες όπλα τους. Οι περήφανοι πολίτες της Αθήνας, που αντιμετώπισαν νικηφόρα τις ορδές των Γερμανών και των προδοτών. Όλοι οι δημοκράτες, όλοι όσοι πονάν την Ελλάδα και το λαό της θα βρεθούν ενωμένοι στις γραμμές του για να υπερασπίσουν τη λευτεριά του, τη ζωή του, τα δημοκρατικά του δικαιώματα, την εθνική ανεξαρτησία. Ο ελληνικός λαός θα σαρώσει την κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου και θα δημιουργήσει μια κυβέρνηση πραγματικής εθνικής ενότητας.

Όπως αναφέρει ο rizospastis, γύρω στις 10 και 45' π.μ. η πλατεία Συντάγματος και οι γύρω δρόμοι έχουν πλημμυρίσει από χιλιάδες λαού. Μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη έχουν συγκεντρωθεί λαϊκές επιτροπές, διοικήσεις σωματείων και στελέχη του λαϊκού κινήματος. «Είχε προγραμματιστεί -γράφει ο Θ. Χατζής- ν' αρχίσει η εκδήλωση με κατάθεση στεφάνων στη μνήμη εκείνων που θυσίασαν τη ζωή τους για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία»... Τίποτα απ' όλα αυτά, όμως δεν έμελλε να γίνει.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου αρχικά είχε δώσει την άδεια να γίνει το συλλαλητήριο, αλλά τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 2 Δεκέμβρη η άδεια ανακλήθηκε με την πρόφαση πως το συλλαλητήριο ήταν η απαρχή «σειράς επαναστατικών πράξεων αι οποίαι απέβλεπαν εις κατάλυσιν του κράτους». Η άρχουσα τάξη έδινε τη μάχη για τη δική της επικράτηση μετά την απελευθέρωση. Επρεπε λοιπόν να υποταχτεί ο λαός με τη βία. Έτσι η ανάκληση της άδειας του συλλαλητηρίου ήταν μια σαφής πρόκληση σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος που εκδηλωνόταν στο παραπέντε για να προκαλέσει, το λιγότερο, όξυνση. Όμως κανείς δεν περίμενε να επακολουθήσει ό,τι επακολούθησε.
Το μακελειό
Η ώρα πλησίαζε 11 π.μ. και το πλήθος στην πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους όλο και πύκνωνε τις γραμμές του, με σημαίες, λάβαρα και πλακάτ, με προκηρύξεις και τα φέιγ - βολάν να πέφτουν βροχή. Τα συνθήματα «όχι άλλη κατοχή», «Παπανδρέου παραιτήσου» κυριαρχούν σ' όλα τα χείλη.

Οι αστυνομικοί είχαν οχυρωθεί στην είσοδο του κτιρίου, στην ταράτσα και στα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και βασιλίσσης Σοφίας (τότε Κηφισίας), στην ταράτσα των Παλιών Ανακτόρων (Βουλή) και στο απέναντι του κτιρίου πεζοδρόμιο, προς την πλευρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Επίσης στους γύρω από την πλατεία δρόμους υπήρχαν αγγλικά άρματα μάχης.

Οι πρώτες συγκρούσεις και αψιμαχίες των διαδηλωτών με την Αστυνομία εκδηλώθηκαν όταν το πλήθος έφτανε, από τους γύρω δρόμους, στα σημεία προσέγγισης της πλατείας Συντάγματος κι εμποδιζόταν να εισχωρήσει από τις αστυνομικές δυνάμεις. Ξαφνικά, χωρίς να υπάρχει ορατός λόγος, από τα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης και από τα άλλα σημεία οχύρωσης των αστυνομικών άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί. 

Γράφει η Μέλπω Αξιώτη:
«Δίπλα απ' τα ανάκτορα αστυνομικοί και φασίστες εκείνη τη στιγμή μας πυροβολούν στο ψαχνό. Κορίτσια τότε δείχνουν τα στήθια τους και φωνάζουν: βαράτε εδώ! Είμαστε άοπλοι! Και οι φασίστες τα βαρούν... Οι νεκροί πέφτουν τώρα γύρω - τριγύρω μας ένας - ένας χάμω, σα σπουργίτια. Οι ξένοι ανταποκριτές στέκουν εκστατικοί. Ένας Αμερικανός με στολή χιμά κι αρπά πιστόλι αστυνομικού που ήταν έτοιμο ν' ανάψει. Άλλος Αμερικανός πίσω από τανκ εγγλέζικο φωτογραφίζει το λάβαρο του ΕΑΜ που μούσκεψε σε σκοτωμένου το αίμα... Πολλοί από τους πόλισμαν πετούν τα όπλα τους στους διαδηλωτές και οι διαδηλωτές τους σηκώνουν στα χέρια. Οι Άγγλοι γύρω - γύρω και πάνω στα τανκς, στη ''Μεγάλη Βρετάνια'' στα πεζοδρόμια, ανάμεσα στο πλήθος, φλεγματικοί παντού και αξιοπρεπείς στέκουν και βλέπουν τη δολοφονία μας, πως θάστεκαν να βλέπουν ταινία κινηματογράφου. Στο τέλος - τέλος παίρνουν μέρος. Μαζεύουν με τα φορτηγά τους, τραυματισμένους και γερούς. Ηταν αυτοί οι πρώτοι όμηροι. Σε λίγες μέρες γίνηκαν χιλιάδες».
Ο απολογισμός της δολοφονικής επίθεσης ήταν 21 νεκροί και 140 τραυματίες, γεγονός που δίκαια βάφτισε την 3η Δεκέμβρη 1944 ως «Ματωμένη Κυριακή».

Μαρτυρίες και ομολογίες για τη σφαγή
Στις 7 Δεκέμβρη του 1944, ο Γ. Παπανδρέου υποστήριξε με ανακοινώσεις του προς τους ξένους ανταποκριτές ότι την ευθύνη για το μακελειό την είχε το ΕΑΜ γιατί το συλλαλητήριο ήταν ένοπλο και άρχισε με επίθεση κατά της οικίας του και στη συνέχεια εκδηλώθηκαν επιθέσεις κατά της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα αυτή να αναγκαστεί να αμυνθεί. Βέβαια, δεν υπάρχει κανείς σοβαρός άνθρωπος που να πιστεύει κάτι τέτοιο δεδομένου ότι και τα ιστορικά στοιχεία που έχουν έρθει στο φως αποδεικνύουν κατά τρόπο κατηγορηματικό πως η Ματωμένη Κυριακή της 3ης Δεκέμβρη του 1944 ήταν δημιούργημα της ντόπιας αντίδρασης και των Βρετανών καθοδηγητών της. Εντούτοις, θα σταθούμε περισσότερο στο γεγονός αυτό καθ' αυτό για να το φωτίσουμε παραθέτοντας ορισμένες μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, καθώς και ομολογίες πρωταγωνιστών.

Ο Κ. Κουβαράς που ήρθε στην Ελλάδα την Άνοιξη του '44 με ειδική αποστολή της υπηρεσίας OSS9 των ΗΠΑ, παρακολούθησε τα γεγονότα της 3ης Δεκέμβρη 1944 από τον εξώστη του ξενοδοχείου «Μ. Βρετάνια». Να τι γράφει μεταξύ άλλων: «Είδα τον κόσμο να έρχεται σε παράταξη με τις σημαίες του -ελληνική, αμερικανική, βρετανική και ρωσική- μπροστά. Ηταν μια γιγάντια φάλαγγα, αλλά οι διαδηλωτές προχωρούσαν με τάξη τραγουδώντας αντάρτικα τραγούδια και φωνάζοντας συνθήματα. Ερχονταν δυτικά από την οδό Πανεπιστημίου και προσπάθησαν να μπουν στην πλατεία Συντάγματος στρίβοντας αριστερά στην οδό Όθωνος.

Η Αστυνομία τους σταμάτησε. Η πελώρια φάλαγγα άρχισε πάλι να κινείται για να μπει στην πλατεία, κατεβαίνοντας τα σκαλιά που οδηγούν από το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη. Η Αστυνομία και πάλι τους σταμάτησε κι η φάλαγγα άρχισε πάλι να κινείται... Το μπροστινό τμήμα του συλλαλητηρίου είχε φτάσει στην άκρη της πλατείας όπου βρισκόμασταν, και καθώς παρατηρούσα προσεκτικά, άκουσα τους επικεφαλής να συζητούν με την Αστυνομία, μόλις δέκα μέτρα από κει που στεκόμασταν. Προσπαθήσαμε να παρακολουθήσουμε τη συζήτηση που διεξαγόταν σε υψηλό τόνο, αλλά δεδομένων των περιστάσεων το πράγμα δε φαινόταν εξαιρετικό. Οι διαδηλωτές σπρώχνανε για να μπουν στην πλατεία, αλλά δε γινόταν καμιά συμπλοκή. Ξαφνικά ένα παράγγελμα '«τραβηχτείτε πίσω:» δόθηκε με μια στριγγλή, στρατιωτική φωνή και όλοι οι αστυνομικοί υποχώρησαν κάπου είκοσι μέτρα, γονάτισαν κι άρχισαν να πυροβολούν! Τα πυρά ήταν πυκνά. Διακόσιοι αστυνομικοί έβαλλαν ταυτόχρονα, οι περισσότεροι με αυτόματα...».

Ο δημοσιογράφος Μ. Φόντορ σε μια διαπίστωσή του που δημοσιεύτηκε στη «New York Post», στις 17/2/1945 γράφει: «Μέσα σε 25 χρόνια έχω δει σχεδόν όλες τις επαναστάσεις της Ευρώπης. Αυτή εδώ ήταν η πιο ήρεμη και πολιτισμένη επανάσταση που έχω δει ποτέ μέχρι τη στιγμή που η αστυνομία άρχισε να πυροβολεί και οι Άγγλοι επενέβησαν».

Ο Κρις Γουντχάουζ, αρχηγός της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί για φιλοεαμικά αισθήματα, όσο και να προσπαθεί στα γραπτά του δεν καταφέρνει να κρύψει την αλήθεια που γνώριζε πολύ καλά. «Όταν τα πλήθη των διαδηλωτών -γράφει- βρέθηκαν αντιμέτωπα με την Αστυνομία στην πλατεία Συντάγματος, πολλοί αστυνομικοί πυροβόλησαν κατευθείαν πάνω τους, πράγμα που χωρίς αμφιβολία, ήταν ο σκοπός για τον οποίο τα είχε συγκεντρώσει εκεί το ΚΚΕ».

Ας δώσουμε όμως το λόγο και στον άνθρωπο που διέταξε πυρ εκείνο το ματωμένο πρωινό του Δεκέμβρη. Πρόκειται για τον, τότε, διευθυντή της Αστυνομίας Άγγελο Έβερτ, ο οποίος το 1958 σε μία συνέντευξή του, ομολόγησε ότι εκείνος, βάσει κυβερνητικών εντολών, έδωσε τη διαταγή να χτυπήσουν οι αστυνομικοί τους διαδηλωτές. Συγκεκριμένα, αφού αναφέρει -χωρίς βεβαίως να το αποδεικνύει- ότι υπήρχε σχέδιο να καταλάβουν οι διαδηλωτές νευραλγικά σημεία της πρωτεύουσας όπως η Αστυνομική Διεύθυνση, τα Παλαιά Ανάκτορα και τα υπουργεία Εξωτερικών και Στρατιωτικών, καταλήγει: «Εκείνην τη στιγμήν ακριβώς και βάσει των διαταγών τας οποίας είχον, διέταξα υπευθύνως και εγώ τη βιαίαν διάλυσιν των επιτιθέντων διαδηλωτών»

Η 3η Δεκέμβρη του '44 θεωρείται, δικαίως, η απαρχή της μάχης του Δεκέμβρη. Δεν ήταν ένα τυχαίο αιματηρό γεγονός από τη μεριά της αντίδρασης, ντόπιας και ξένης, αφού το ματοκύλισμα του λαού επαναλήφθηκε την επομένη, 4 Δεκέμβρη, όταν ο λαός κήδευε τα θύματα της «Ματωμένης Κυριακής». Ούτε οι αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις θα αναλάμβαναν αμέσως δράση κατά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Τέλος, θα διευκολύνονταν κυβερνητικές λύσεις αποδεκτές από το ΕΑΜ που κάποια στιγμή φάνηκαν δυνατές όταν ο Παπανδρέου παραιτήθηκε για λογαριασμό του Θ. Σοφούλη, αλλά οι Εγγλέζοι δεν επέτρεψαν οποιαδήποτε κυβερνητική αλλαγή.

Στις 7/11/1944, σε τηλεγράφημά του στον υπουργό του επί των Εξωτερικών Α. Ηντεν, ο Ου. Τσόρτσιλ, ανάμεσα στα άλλα, σημείωνε: «Περιμένω ανοιχτή σύγκρουση με το ΕΑΜ και δεν πρέπει να τη φοβόμαστε, υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε διαλέξει με προσοχή το έδαφος». Δεν ξέρουμε αν το έδαφος που επιζητούσε ήταν εντελώς κατάλληλο στις αρχές Δεκέμβρη του '44. Ξέρουμε όμως ότι δε δίστασε να ματοκυλίσει τον ελληνικό λαό διατάσσοντας τα βρετανικά στρατεύματα να λειτουργήσουν ως δύναμη κατοχής. Η διαταγή που έστειλε στο στρατηγό Σκόμπι στις 5/12/1944 δεν αφήνει περιθώρια παρανοήσεων: «Είσθε υπεύθυνος -έλεγε το κείμενο της διαταγής προς το στρατηγό- για την τήρηση της τάξεως στην Αθήνα και πρέπει να εξουδετερώσετε ή να συντρίψετε όλες τις ομάδες του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, που θα πλησιάσουν προς την πόλη... Μη διστάζετε, πάντως, να ενεργείτε σαν να βρίσκεστε σε κατεχόμενη πόλη, όπου έχει ξεσπάσει τοπική εξέγερση».

Για τα συγκεκριμένα γεγονότα, πολλά έχουν γραφεί που δεν είναι δυνατό να αναλυθούν εδώ. Αν ήθελε όμως να δει κανείς τη σημασία που είχε εκείνη η μάχη για τα λαϊκά συμφέροντα, δεν έχει παρά να αναζητήσει τη σημασία που είχε για τα συμφέροντα της ντόπιας ολιγαρχίας και του βρετανικού ιμπεριαλισμού.
Γράφει πάλι ο Τσόρτσιλ: «Η μάχη που διήρκεσε έξι εβδομάδες... έγινε για να καταλάβωμε την Αθήνα και, όπως θα δείξει η συνέχεια των γεγονότων, να απαλλάξωμε την Ελλάδα από τον κομμουνιστικό ζυγό. Την εποχή αυτήν που τρία εκατομμύρια άνδρες πολεμούσαν σε κάθε στρατόπεδο στο Δυτικό Μέτωπο και που τεράστιες αμερικανικές δυνάμεις ηγωνίζοντο εναντίον της Ιαπωνίας στον Ειρηνικό, οι ελληνικές αυτές παράφορες μπορούσαν να φαίνονται ότι είχαν ελάχιστη σημασία, αλλά δεν ευρίσκοντο λιγώτερο στο νευρικό κέντρο της ισχύος, της τάξεως και της ελευθερίας του Δυτικού κόσμου».

 Περισσότερα σχόλια ασφαλώς περιττεύουν.

Μικρό απόσπασμα από το κλασικό βιβλίο του Μενέλαου Λουντέμη «Ο Μεγάλος Δεκέμβρης» ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ: 3 Δεκεμβρίου 1944: Η Ματωμένη Κυριακή κατά τον Μενέλαο Λουντέμη

4 Δεκεμβρίου 1944: μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας 
πραγματοποιείται στην Αθήνα για τα θύματα της 3/12/1944. 
«Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο 
της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα»

Ντμίτρι Κάσελ φωτογράφος στο περιοδικό Life

Η μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας πραγματοποιείται στην Αθήνα για τα θύματα της 3/12/1944. Η επιτυχία της απεργίας που είχε κηρύξει η ΚΕ του ΕΑΜ για τις 4 Δεκεμβρίου άγγιξε το 100%. Κανένα εργοστάσιο δεν κινήθηκε, κανένα μαγαζί δεν άνοιξε. Ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά, σε μια συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους και μαχητικότητας, συνόδευσε τους ηρωικούς νεκρούς του της προηγούμενης μέρας στο Α' νεκροταφείο όπου έγινε η κηδεία τους.

Όταν ο όγκος της πένθιμης πομπής έφτασε στο Σύνταγμα, οι διαδηλωτές γονάτισαν, ορκίστηκαν στη μνήμη των νεκρών και έψαλλαν το «Πένθιμο Εμβατήριο». Το πανό που κρατούσαν μαυροφορεμένες κοπέλες στην κεφαλή της πορείας έγραφε: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. ΕΑΜ.»

Στην επιστροφή από το νεκροταφείο, όμως, πραγματοποιήθηκε νέα δολοφονική επίθεση κατά του πλήθους από το ξενοδοχείο «Μητρόπολις» (κέντρο του ΕΔΕΣ) και την Γενική Ασφάλεια, με αποτέλεσμα το θάνατο 40 και των τραυματισμό 70 ακόμη αγωνιστών.

Την ίδια μέρα ο ΕΛΑΣ εκμηδένισε τη σφηκοφωλιά των Χιτών στο Θησείο (παρά την επέμβαση των Βρετανών), ενώ έως το απόγευμα είχε καταφέρει να αφοπλίσει το 60% των αστυνομικών τμημάτων της πρωτεύουσας. Ο αφοπλισμός των αστυνομικών τμημάτων ήταν καθολικός στον Πειραιά, όπου μοναδικές εστίες αντίδρασης απέμειναν το οχυρωμένο μέγαρο Βάτη και η Σχολή Δοκίμων.


Ο Μάνος Χατζιδάκις για τα Δεκεμβριανά 
ότι δεν ήταν αντίδραση των κομμουνιστών.


Ήταν η αγανάκτηση των παιδιών της γαλαρίας που 'βλέπαν τους συντρόφους τους και τα όνειρά τους στα φέρετρα από σφαίρες που 'ρίξαν δοσίλογοι και φασίστες φορώντας γαλάζιους μανδύες εθνικοφροσύνης.

Και όλα αυτά τα ελληνικά αποβράσματα με την επίσημη στήριξη του νεαρού τότε κράτους είχανε έναν εχθρό: την ψυχή των παιδιών της γαλαρίας.

Εκατομμύρια ελληνικά παιδιά που πίστεψαν στην απελευθέρωση αλλά βρέθηκαν ευθύς αμέσως απέναντι στον ίδιο χωροφύλακα, στον ίδιο δικαστή, στα ίδια ανάλγητα πρόσωπα που αντιμετώπιζαν πριν λίγο κιόλας χρόνο, όταν ακόμα υπήρχαν Γερμανοί.

Ξανάρθαν τα φαντάσματα κι άρχισαν να πλαστογραφούν την Ελληνική Ιστορία.

Και τα παιδιά που πολέμησαν κι ονειρεύτηκαν γίνανε παιδιά της γαλαρίας, όσα δεν διώχτηκαν και δεν εξαφανίστηκαν στις φυλακές και στα ξερονήσια του Αιγαίου. Και θέλησαν πριν αποκλειστούν στην γαλαρία τους, να διαμαρτυρηθούν κραυγάζοντας για τελευταία φορά.

Κι ύστερα να σωπάσουν σαράντα χρόνια τώρα – σαράντα χρόνια τα περιέχω μέσα μου και τα δουλεύω για να πω κάποια φορά.

Βιβλιογραφία:
• Χαραλαμπίδης, Μ., Δεκεμβριανά 1944. Η Μάχη της Αθήνας, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2014, σελ. 183.
• Δεκέμβρης '44, Οι μάχες στις γειτονιές της Αθήνας, Ε Ιστορικά, Η μάχη της Αθήνας, Στρατιωτικές Επιχειρήσεις από 4 Δεκεμβρίου 1944 ως 6 Ιανουαρίου 1945, Γεώργιος Μαργαρίτης, σελ. 18
• Ιατρίδης, Ι.Ο., Εξέγερση στην Αθήνα, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα, 2013.

1. Μενέλαος Λουντέμης: «Ο Μεγάλος Δεκέμβρης», εκδόσεις Μαρή & Κοροντζή, Αθήνα 1945, σελ. 40
2. «Ριζοσπάστης» 3/12/1944 - rizospastis.gr
3. Θ. Χατζή: «Η Νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε», εκδόσεις Δωρικός, τόμος Δ', σελ. 198
4. Γ. Παπανδρέου: «Κείμενα», τόμος β' «Η απελευθέρωσις της Ελλάδος», εκδόσεις Μπίρης, σελ. 211
5. Σπ. Γασπαρινάτου: «Απελευθέρωση - Δεκεμβριανά - Βάρκιζα», εκδόσεις Ι. Σιδέρης, τόμος Α', σελ. 258
6. Μέλπω Αξιώτη: «Απάντηση σε 5 ερωτήματα» εκδόσεις Μαρή & Κοροντζή, Αθήνα 1945, σελ. 66
7. «Ρ» της 4/12/1944. Τα ίδια στοιχεία δίνει ανακοίνωση του ΕΑΜ στις 6/12/1944 («Κείμενα Εθνικής Αντίστασης», Εκδόσεις ΣΕ, τόμος Α' σελ. 128), ο Θ. Χατζής («Η Νικηφόρα Επανάσταση», τόμος Δ' σελ. 200, το «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ» (έκδοση ΣΕ, σελ. 488) κλπ. Άλλες ΕΑΜικές πηγές όπως ο Σαράφης μιλούν για 28 νεκρούς και 150 τραυματίες (Στ. Σαράφη: «Ο ΕΛΑΣ», εκδόσεις Επικαιρότητα, σελ. 542. Αντίθετα η αντιεαμική πλευρά προσπάθησε να μειώσει τον απολογισμό του αίματος. Η κυβέρνηση Παπανδρέου για παράδειγμα, μίλησε για 10 νεκρούς και 26 τραυματίες (Γ. Ιατρίδη: «Εξέγερση στην Αθήνα», εκδόσεις Νέα Σύνορα, σελ. 184)
8. Γ. Παπανδρέου, στο ίδιο, σελ. 230-231
9. Office Strategic Services: Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών - πρόδρομος της CIA
10. Κ. Κουβαρά: «O.S.S. Με την Κεντρική του ΕΑΜ», εκδόσεις Εξάντας, σελ. 162-163
11. Λ. Σταυριανού: «Η Ελλάδα σε επαναστατική περίοδο», εκδόσεις Κάλβος 1974, σελ. 151
12. C. M. Woodhouse: «Το μήλο της έριδος», εκδόσεις Εξάντας, σελ. 325
13. «Ακρόπολις» 12/12/ 1958
14. «Στη Δίνη του Εμφυλίου Πολέμου - Σπάνια ντοκουμέντα του ΕΑΜ 1944-1947», εκδόσεις ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ, σελ. 78
15. Γ. Ανδρικόπουλου, «1944 Κρίσιμη Χρονιά», εκδόσεις Διογένης, τόμος Β', σελ. 201
16. Γ. Ανδρικόπουλου: στο ίδιο, τόμος Β', σελ. 257
17. Ουίνστον Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος πόλεμος», Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ, τόμος ΣΤ' σελ. 352.
18. Ο Μάνος Χατζιδάκις για τα Δεκεμβριανά, από το βιβλίο: O καθρέφτης και το μαχαίρι, 1995.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου