Μπορεί η ακτινοβολία κινητών τηλεφώνων να βλάψει το DNA σας;

Όταν σχετίζεται με τις επιδράσεις της χαμηλής έντασης ακτινοβολίας ραδιοσυχνοτήτων, η απάντηση μπορεί να εξαρτάται από τον χορηγό της έρευνας

Από τον Michael Greger*

 

Προκαλούν τα κινητά τηλέφωνα εγκεφαλικούς όγκους; Όποτε μια βιομηχανία τρισεκατομμυρίων δολαρίων εμπλέκεται – είτε είναι η Big Food, Big Tobacco, Big Pharma, ή Big Telecom – υπάρχουν τόσα πολλά χρήματα που μερικές φορές η επιστήμη μπορεί να στρεβλωθεί.

Σχετικά με την δυνητική ζημία στην ανθρώπινη υγεία από την χρήση κινητού τηλεφώνου, σίγουρα, μπορεί να καταλήξετε με πόνο στον σβέρκο αν στέλνετε πολλά γραπτά μηνύματα, ή ακόμα και να σπάσετε τον λαιμό σας ή τον λαιμό κάποιου άλλου που μπορεί να χτυπήσετε αν γράφετε όταν οδηγείτε. Από την άλλη πλευρά, σκεφτείτε τις αμέτρητες ζωές που έχουν σωθεί στον δρόμο, επειδή οι άνθρωποι τώρα μπορούν να τηλεφωνούν γρήγορα σε περιπτώσεις ανάγκης.

Αλλά τι γίνεται με τον καρκίνο; Από την αρχή του αιώνα, υπάρχουν έρευνες που λένε πως υπάρχει έως και διπλάσιος κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικών όγκων με μακροχρόνια χρήση κινητού τηλεφώνου δίπλα στο κεφάλι σας, στο μέρος που το βάζετε για να μιλήσετε. Αυτό είναι σημαντικό, επειδή η ακτινοβολία διεισδύει μόνο έως και κάποια εκατοστά στον εγκέφαλό σας. Όψεις από το πίσω μέρος του κεφαλιού και από την κορυφή του κεφαλιού δείχνουν γιατί μπορεί να αναπτύξετε καρκίνο στην μία πλευρά του κεφαλιού και όχι στην άλλη.

Εφόσον είναι ένα τέτοιο τοπικό φαινόμενο, μπορείτε να δείτε γιατί υπάρχουν προτάσεις για χρήση της λειτουργίας ηχείων ή ακουστικών hands-free, που μπορούν να μειώσουν την έκθεση του εγκεφάλου κατά έναν παράγοντα 100 φορών ή περισσότερο – και αυτό περιλαμβάνει την επιλογή της χρήσης ακουστικών Bluetooth. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τα παιδιά, που έχουν λεπτότερα κρανία.

Η ακτινοβολία κινητών τηλεφώνων δεν είναι σαν την πυρηνική ακτινοβολία, ωστόσο. Δεν χαλά το DNA άμεσα, όπως οι ακτίνες γ μιας ατομικής βόμβας. Ωστόσο, φαίνεται πράγματι να μπορεί να χαλάσει το DNA έμμεσα μέσω παραγωγής ελεύθερων ριζών. Σε μια έρευνα που εκδόθηκε το 2015 στο Electromagnetic Biology and Medicine, σε 100 έρευνες που εξέτασαν το θέμα, 93 επιβεβαίωσαν ότι υπήρχαν οξειδωτικές επιδράσεις από το είδος της χαμηλής έντασης ακτινοβολίας ραδιοσυχνοτήτων που παράγεται από τα κινητά τηλέφωνα. Μια άλλη έρευνα που εκδόθηκε στο Pathophysiology το 2009, εξέτασε 101 παλιότερες έρευνες, από τις οποίες 49 βρήκαν ότι αυτό το οξειδωτικό στρες μεταφράζεται σε ζημία στο DNA, ανιχνεύοντας σημάδια τοξικότητας γονιδίων, που σημαίνει ζημία στα γονίδιά μας, το DNA, ή τα χρωμοσώματα. Ένας μικρότερος αριθμός ερευνών, 42, δεν εντόπισαν επίδραση τοξικότητας γονιδίων.

Αλλά πολλές από αυτές τις έρευνες έγιναν σε τρυβλίο Petri ή σε πειραματόζωα. Με ενδιαφέρει λιγότερο αν ο Μίκυ ή η Μίνι κινδυνεύουν, από την ανησυχία μου για ανάπτυξη εγκεφαλικών όγκων σε ανθρώπους. Όσον αφορά τους ανθρώπους, κάποιες έρευνες πληθυσμών βρήκαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, αλλά άλλες έρευνες δεν εντόπισαν τέτοιον κίνδυνο.

Ένα ερώτημα χρηματοδότησης

Θα μπορούσε η πηγή χρηματοδότησης αυτών των ερευνών να σχετίζεται κάπως με τα διαφορετικά ευρήματα; Κάποιες από τις έρευνες χρηματοδοτήθηκαν από εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Ερευνητές στο τμήμα Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, στο πανεπιστήμιο Βέρνης στην Ελβετία, «υπέθεσαν ότι οι έρευνες θα ήταν λιγότερο πιθανό να δείξουν επίδραση λόγω έκθεσης αν χρηματοδοτούνται από την βιομηχανία τηλεπικοινωνιών, που έχει ζωτικά συμφέροντα στο να παρουσιάσει την χρήση κινητών τηλεφώνων ως ασφαλή.» Έτσι, κοίταξαν στους αριθμούς και – έκπληξη, έκπληξη – «βρήκαν ότι οι έρευνες που χρηματοδοτήθηκαν αποκλειστικά από βιομηχανίες ήταν πράγματι σημαντικά λιγότερο πιθανόν για αυτές να αναφέρουν στατιστικά σημαντικές επιδράσεις…» έρευνα που εκδόθηκε στο Environmental Health Perspectives το 2009.

Πράγματι, οι περισσότερες από τις ανεξάρτητα χρηματοδοτημένες έρευνες δείχνουν μια επίδραση ενώ οι περισσότερες από τις χρηματοδοτημένες από την βιομηχανία έρευνες δεν δείχνουν. Στην πραγματικότητα, οι χρηματοδοτημένες από την βιομηχανία έρευνες είχαν περίπου 10 φορές λιγότερες πιθανότητες να βρουν μια κακή επίδραση από την χρήση κινητού τηλεφώνου. Αυτό είναι ακόμα χειρότερο από ένα παρόμοιο φαινόμενο που παρατηρήθηκε στην φαρμακευτική βιομηχανία. Έρευνες που χορηγούνταν από την βιομηχανία φαρμάκων (Big Pharma) για τα προϊόντα της βιομηχανίας είχαν μόνο τέσσερις φορές τις πιθανότητες να υποστηρίξουν ένα φάρμακο σε σύγκριση με ανεξάρτητους ερευνητές, σύμφωνα με μια έρευνα που εκδόθηκε στο British Medical Journal το 2003. Η βιομηχανία καπνού (Big Tobacco) ακόμα βασιλεύει όσον αφορά την Μεγάλη Μεροληψία, ωστόσο.

Γιατί ερευνητικά άρθρα για τις επιπτώσεις στην υγεία του παθητικού καπνίσματος φτάνουν σε διαφορετικά συμπεράσματα; Λοιπόν, φαίνεται πως οι έρευνες που χρηματοδοτήθηκαν από την βιομηχανία καπνού είχαν μια εντυπωσιακά μεγαλύτερη πιθανότητα, 88 φορές περισσότερο, να καταλήξουν ότι δεν είναι επιζήμιο, σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση που εκδόθηκε στο JAMA (Journal of the American Medical Association). Έτσι το περίπου 10 φορές παραπάνω για τις τηλεπικοιωνίες το τοποθετεί περισσότερο προς το μέρος της φαρμακευτικής βιομηχανίας στο φάσμα μεροληψίας.

Υπάρχουν συγκρούσεις συμφερόντων και στις δύο πλευρές της συζήτησης, ωστόσο. Αν δεν είναι οικονομικές συγκρούσεις, τότε μπορεί να είναι διανοητικές, καθώς μπορεί να είναι στην ανθρώπινη φύση να δείχνει μεροληψία προς στοιχεία που υποστηρίζουν την προσωπική σου άποψη. Έτσι, θα δείτε να εκδίδεται σαθρή επιστήμη, όπως μια έρευνα που εκδόθηκε στο Journal of Neuro-Oncology το 2011 που φαίνεται να βρίσκει μια «ανησυχητική» και «πολύ γραμμική σχέση» μεταξύ των πολιτειών με τους περισσότερους εγκεφαλικούς όγκους και των πολιτειών με τις περισσότερες αγορές καρτών κινητών τηλεφώνων. Εντάξει, αλλά κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί πολλούς λόγους που πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη και το Τέξας μπορεί να έχουν περισσότερους εγκεφαλικούς όγκους και περισσότερα κινητά τηλέφωνα από τις Ντακότα, και αυτοί οι λόγοι δεν έχουν καμία σχέση με την ακτινοβολία κινητού τηλεφώνου.

Κάποιες φορές, μπορεί ακόμα να δείτε ωμή απάτη με ισχυρισμούς ότι οι ακαδημαϊκοί ερευνητές που εκπόνησαν δύο από αυτές τις έρευνες τοξικότητας γονιδίων και την έρευνα που ανέφερα νωρίτερα, εμπλέκονταν σε επιστημονική κακή συμπεριφορά – ισχυρισμοί τους οποίους αρνούνται, σημειώνοντας ότι ο κύριος κατήγορός τους βρέθηκε ότι ήταν ένας δικηγόρος που δούλευε για την βιομηχανία τηλεπικοινωνιών.

Όποτε εμπλέκεται μια βιομηχανία τρισεκατομμυρίων δολαρίων, είτε είναι η βιομηχανία τροφίμων, η βιομηχανία καπνού, η βιομηχανία φαρμάκων, ή η βιομηχανία τηλεπικοινωνιών, διακυβεύονται τόσα πολλά χρήματα που η επιστήμη μπορεί να στρεβλωθεί. Πάρτε για παράδειγμα την βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας. Ένα άρθρο στο International Journal of Health Services σημειώνει ότι υπήρχε για δεκαετίες «μια υψηλού επιπέδου, … απόκρυψη από ιδρύματα» για τις επιπτώσεις στην υγεία του Τσερνομπίλ. Οι επίσημες εκτιμήσεις των προβλημάτων υγείας που προκλήθηκαν ήταν 100 ή ακόμα και 1.000 φορές χαμηλότερες από τις εκτιμήσεις ανεξάρτητων ερευνητών.

Ήταν μόνο 4.000 άνθρωποι που έχασαν την ζωή τους τελικά από αυτό ή σχεδόν ένα εκατομμύριο; Εξαρτάται από τον ποιον ρωτάτε και από το ποιος τυχαίνει να χρηματοδοτεί τον οποιονδήποτε ρωτάτε.

ΠΗΓΗ

*Ο Μάικλ Γκρέγκερ, MD, FACLM, είναι ένας γιατρός, δημοφιλής συγγραφέας στην κατάταξη της New York Times, και διεθνώς αναγνωρισμένος επαγγελματίας ομιλητής σε διάφορα σημαντικά θέματα δημόσιας υγείας. Έχει δώσει ομιλίες στο Συνέδριο Παγκοσμίων Θεμάτων, στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, και στην Διεθνή Σύνοδο για την Γρίπη των Πτηνών, έχει καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου, έχει εμφανιστεί στο «The Dr. Oz Show» και στην « The Colbert Report», και είχε προσκληθεί ως ειδικός μάρτυρας υπεράσπισης της Όπρα Γουίνφρυ στην διάσημη δίκη «δυσφήμισης του κρέατος». Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο NutritionFacts.org