Γιατί τη δωροδοκία τη λέμε «λάδωμα»;

Εικονογράφηση ποστ: από τα παλιά μας Mobile Diaries

Η δωροδοκία αποτελεί από χρόνια προσφιλές άθλημα στην Ελλάδα. Με καλές επιδόσεις και ρεκόρ. Κάποια μέρα όμως που η εφευρετικότητα του Έλληνα την έβαλε σε έναν τενεκέ με λάδι (μέγιστο αγαθό στην ελληνική επικράτεια), άλλαξε όνομα. Δεν έχασε ωστόσο τίποτα από τη χάρη της. Αντιθέτως.

Προβίβασε το παιδί και ο τενεκές δικός σου..

Πώς ξεκίνησε το «λάδωμα»; Οι Έλληνες γονείς ανέκαθεν ήθελαν το καλό των παιδιών τους. Όπως το να προοδεύουν στο σχολείο (και κατόπιν στο πανεπιστήμιο). Τα παλαιότερα χρόνια λοιπόν, αν υποψιάζονταν ότι το βλαστάρι τους κινδύνευε να μείνει στην ίδια τάξη, επιστράτευαν τα μεγάλα μέσα: Πρόσφεραν έναν ή και περισσότερους τενεκέδες λάδι ως δώρο στον δάσκαλο και η υπόθεση έπαιρνε το δρόμο της. Ο δάσκαλος έκανε τα στραβά μάτια και το νεαρό στουρνάρι εξασφάλιζε όπως-όπως το χαρτί του προβιβασμού στην επόμενη τάξη (και ούτω καθεξής, μέχρι να τελειώσει τις σπουδές του). Όμως κάποια πράγματα γίνονται συνήθεια, δηλαδή δεύτερη φύση. Έτσι με τον ίδιο έμμεσο τρόπο άρχισαν να τακτοποιούν και άλλες υποθέσεις τους, αφού ο υπαινιγμός που κρυβόταν πίσω από τον τενεκέ με το λάδι έλυνε ως δια μαγείας όλα τα θέματα που κάπου σκάλωναν.

Γιατί ελαιόλαδο;

Το ερώτημα γιατί επέλεγαν για τη δωροδοκία ελαιόλαδο και όχι κάτι άλλο είναι εύκολο να απαντηθεί: Το λάδι υπήρχε σε αφθονία στην ελληνική ύπαιθρο. Σχεδόν κάθε σπίτι είχε τη σοδειά του, μικρότερη ή μεγαλύτερη. Ως αγαθό ήταν από όλους ευπρόσδεκτο, αφού αποτελούσε είδος πρώτης ανάγκης για κάθε νοικοκυριό. Γι΄ αυτόν τον λόγο επικράτησε μέχρι τις μέρες μας η κάθε είδους δωροδοκία, εξαγορά ή γενικά ύποπτη συναλλαγή να ονομάζεται «λάδωμα». Με την τιμή του «τενεκέ» να φτάνει σήμερα έως και κάποια εκατομμύρια ευρώ, αν απευθύνεται σε υπηρέτες του δημόσιου (!) συμφέροντος. #

Δωροδοκία με… αυγοτάραχο!

Μια ιστορία από τον Πόντο: Το παρακάτω συμβάν που θα σας διηγηθώ, είναι αληθινό. Συζητιόταν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα υπό τύπον ανεκδότου σε όλο τον Πόντο. Λόγω της ιστορικής αξίας του, ξεκινώ με αυτό το «ανέκδοτο» που ανασύρουμε από τις άγνωστες σελίδες της ιστορίας που διέσωσε η παράδοση. Αφορούσε τον μεγάλο Πόντιο Κωνσταντίνο Μουρούζη (γενν. το 1736 εκ μητρός Μαυροκορδάτου), ο οποίος είχε διοριστεί ηγεμόνας στη Μολδαβία. Ήταν εργατικός, σφοδρός εχθρός της πολυτέλειας, πολέμιος της αδικίας, ενώ μισούσε σφόδρα τη δωροδοκία.

Μια μέρα του κατήγγειλαν με αποδείξεις ότι ένας ανώτερος δημόσιος υπάλληλος δωροδοκήθηκε με αυγοτάραχα από έναν μεγαλοκτηματία για να τελειώσει μια υπόθεσή του που θα μπορούσε να διεκπεραιωθεί και χωρίς τη δωροδοκία. Ο Μουρούζης αποφάσισε να τιμωρήσει τον υπάλληλο με έναν περίεργο και πρωτότυπο τρόπο: Τον κάλεσε σε γεύμα μαζί με τους αυλικούς. Σε όλους τους καλεσμένους οι υπάλληλοι της τραπεζαρίας πρόσφεραν διάφορα ωραία φαγητά, και στον δωροδοκηθέντα υπάλληλο πρόσφεραν μόνο αυγοτάραχα.

Όταν του άλλαξαν και το τρίτο πιάτο με αυγοτάραχα και στους άλλους με… ψητά, ο «προσβληθείς» καλεσμένος κάλεσε στην τραπεζαρία τον αρχισερβιτόρο και τον ρώτησε μήπως συνέβαινε κανένα λάθος, γιατί στους άλλους σέρβιραν διαφορετικά φαγητά και σ’ αυτόν το ίδιο. Ο ηγεμόνας Μουρούζης, που παρακολουθούσε με ικανοποίηση την έκπληξη του υπαλλήλου, παρενέβη και ρώτησε με γαλήνιο ύφος τι συμβαίνει. «Τίποτε μεγαλειότατε» απάντησε ο υπάλληλος με σεβασμό.

«Ξέρετε», είπε εις επήκοον όλων ο Μουρούζης, καρφώνοντάς τον. «Έμαθα πως σου αρέσουν εξαιρετικά τα αυγοτάραχα και γι’ αυτό διέταξα να σ’ ευχαριστήσουν με τον καλύτερο τρόπο και με όσο το δυνατόν περισσότερο»…

ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ (ή να πω Βικιφθέγματα)

• Αδωροδόκητος δοκίμαζε (Να είσαι αδιάφορος στους ελέγχους σου) Χίλων

• Βους επί γλώσσης [Επί δωροδοκουμένων, για να τηρήσουν τη σιωπή, τοποθετείτο πάνω στη γλώσσα βαρύ νόμισμα με εικόνα βοδιού] Αισχύλος

Παροιμίες #

Αν δεν αλείψεις (λαδώσεις) τους τροχούς, η άμαξα δεν τρέχει.

Ή με το γλυκό στο στόμα ή με το πουγκί στο χέρι.

Η χάρη θέλει αντίχαρη και πάλι χάρη μένει.

Κι ο βασιλιάς το δώρο του το θέλει.

Τα δώρα και Θεούς έπεισαν.

Τα μικρά δώρα διατηρούν τη φιλία.

Το δώρο θέλει αντίδωρο.

Το δώρο και μικρό, μεγάλη χάρη έχει.

Τσάμπα ξίδι, γλυκό σαν μέλι. -ή- Ξίδι χάρισμα, γλυκό σαν μέλι.

Χάρισμα χωρίς χάρη, δε γίνεται.

πηγή