Υγιεινή των Χεριών και Κορονοϊός

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) η εφαρμογή της υγιεινής των χεριών σε συνδυασμό με τη διατήρηση των κοινωνικών αποστάσεων αποτελούν τα βασικότερα μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς του COVID 19.

Ο Covid-19 γνωρίζουμε ότι μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων από το αναπνευστικό (πχ βήχας, φτέρνισμα, καταρροή). Όταν λοιπόν βήχεις ή όταν φτερνίζεσαι, μικροσκοπικά σταγονίδια από τους αεραγωγούς μπορούν να φτάσουν αρκετά μακριά σε απόσταση, και να προσκολλήσουν σε επιφάνειες. Παρόλο που συχνά στεγνώνουν εκεί, είναι γνωστό πλέον ότι οι ιοί παραμένουν ενεργοί για κάποιο χρονικό διάστημα στις επιφάνειες αυτές.

Σύμφωνα λοιπόν με τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα για τη λοίμωξη από το νέο κορονοϊό SARS-CoV-2,  κρίνεται αναγκαίο να πλένουμε τα χέρια μας σχολαστικά και σαφώς να αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα).

Το πλύσιμο των χεριών μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

1. Νερό και κοινό σαπούνι.
2. Νερό και σαπούνι με αντισηπτική δράση.
3. Άμεση εφαρμογή αντισηπτικού σε διάφορες μορφές.

Γιατί είναι σημαντικό το πλύσιμο των χεριών;

Οι κορονοϊοί είναι ευαίσθητοί σε ουσίες που διαλύουν το λίπος, διότι το γενετικό τους υλικό επικαλύπτεται από ένα στρώμα λίπους. Το οποίο σημαίνει ότι το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή αλκοόλες που περιέχονται σε αρκετά σαπούνια, μπορούν να βλάψουν την επιφάνεια του ιού και να τον καταστήσουν ανενεργό. Ουσιαστικά το σαπούνι διαλύει την λιπαρή μεμβράνη και ο ιός καταρρέει.

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι, το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό είναι πιο αποτελεσματικό από το πλύσιμο μόνο με νερό λόγω των επιφανειοδραστικών ουσιών που περιέχει το σαπούνι. Επίσης οι άνθρωποι τείνουν να τρίβουν πιο σχολαστικά τα χέρια τους όταν χρησιμοποιούν το σαπούνι, με αποτέλεσμα να τα καθαρίζουν πιο καλά.

Πρέπει το σαπούνι να είναι αντιβακτηριδιακό για να είναι αποτελεσματικό;

Όχι δεν χρειάζεται, διότι μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει επιπλέον όφελος για την υγεία των καταναλωτών (αυτό δεν περιλαμβάνει τους επαγγελματίες στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης) χρησιμοποιώντας σαπούνια που περιέχουν αντιβακτηριδιακά συστατικά σε σύγκριση με τη χρήση του απλού σαπουνιού. Το σαπούνι μάλιστα μπορεί να είναι είτε στερεό είτε υγρό, καθώς και τα δύο είναι εξίσου αποτελεσματικά αν η διαδικασία του πλυσίματος γίνει ορθά.

Ποια είναι τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουμε για να είναι αποτελεσματικό το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό;

• Βρέξε τα χέρια σου με καθαρό, τρεχούμενο (ζεστό ή κρύο) νερό.
• Κλείσε την βρύση και εφάρμοσε το σαπούνι.
• Άπλωσε το σαπούνι σε όλη την επιφάνεια των χεριών σου, ανάμεσα στα δάχτυλα και κάτω από τα νύχια σου.
• Τρίψε καλά τα χέρια σου για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα.
• Ξέπλυνε καλά τα χέρια σου κάτω από καθαρό, τρεχούμενο νερό.
• Στέγνωσε τα χέρια σου χρησιμοποιώντας καθαρή πετσέτα ή χαρτί μια χρήσης ή στέγνωσε με αέρα.
• Απόφυγε να κλείσεις τη βρύση με τα καθαρά χέρια, χρησιμοποίησε μια χειροπετσέτα, ειδικά όταν βρίσκεσαι εκτός σπιτιού.

WHO (2009): Guidelines on hand hygiene in health care

Συμβουλή από τους ειδικούς

Για να διασφαλίσεις ότι τρίβεις τα χέρια σου για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, τραγούδησε δύο φόρες το «Happy Birthday» από την αρχή έως το τέλος και ξέχνα το χρονόμετρο!

Επίσης, μετά το πλύσιμο μην ξεχνάς ότι πρέπει πάντα να στεγνώνεις τα χέρια σου, διότι τα μικρόβια μπορούν να μεταφερθούν ευκολότερα από και προς τα βρεγμένα σου χέρια.

Πότε πλένουμε τα χέρια μας;

• Μετά το βήχα ή το φτέρνισμα.
• Πριν, κατά την διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
• Πριν την κατανάλωση του φαγητού.
• Μετά την χρήση της τουαλέτας.
• Όταν τα χέρια σου είναι ορατά βρώμικα.
• Μετά την επαφή με ζώα, ζωοτροφές ή ζωικά απόβλητα.
• Μετά την επαφή με απορρίμματα.
• Πριν και μετά τη φροντίδα ασθενή που εμφανίζει έμετο ή διάρροια ή συμπτώματα από το αναπνευστικό.
• Μετά την αλλαγή πάνας ή τον καθαρισμό ενός παιδιού που έχει χρησιμοποιήσει την τουαλέτα.
• Μετά από επαφή με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα αναπνευστικού.
• Μετά από επαφή με οποιαδήποτε επιφάνεια πιθανώς επιμολυσμένη.

Πώς και πότε χρησιμοποιούμε αντισηπτικό;

Εάν το σαπούνι και το νερό δεν είναι άμεσα διαθέσιμα, τότε μπορείς να χρησιμοποιήσεις αντισηπτικό διάλυμα με τουλάχιστον 60% αλκοόλη

Και σε αυτή την περίπτωση για να διασφαλίσεις ότι το αντισηπτικό διάλυμα περιέχει 60% αλκοόλη, διάβασε την ετικέτα του. Μην ξεχνάς ότι σε όλα τα προϊόντα η ετικέτα αποτελεί το μέσο επικοινωνίας μας με το προϊόν.

Αφού λοιπόν προμηθευτείς το κατάλληλο αλκοολούχο αντισηπτικό, θα πρέπει να ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα για να πλύνεις τα χέρια σου:

• Εφάρμοσε την κατάλληλη ποσότητα αντισηπτικού διαλύματος στην παλάμη του ενός χεριού.
• Άπλωσε το διάλυμα σε όλη την επιφάνεια των χεριών σου, ανάμεσα στα δάχτυλα και κάτω από τα νύχια σου.
• Τρίψε καλά τα χέρια σου για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα.

WHO (2009): Guidelines on hand hygiene in health care

Προσοχή όμως θα πρέπει τα χέρια να μην είναι εμφανώς λερωμένα, διότι το αντισηπτικό διάλυμα δεν είναι τόσο αποτελεσματικό σε αυτή την περίπτωση.

Επίσης, σε μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχει αποδειχτεί ότι το αντισηπτικό διάλυμα δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικό για όλα τα μικρόβια.

Ποια είναι η σχέση της υγιεινής των χεριών και της χρήσης των γαντιών;

Πριν και μετά την χρήση των γαντιών θα πρέπει να πλένονται σχολαστικά τα χέρια, διαφορετικά τα γάντια μπορούν να αποτελέσουν τον εχθρό της υγιεινής των χεριών.

Στην πραγματικότητα αισθανόμαστε ασφαλείς με την χρήση των γαντιών, διότι θεωρούμε ότι τα χέρια μας παραμένουν καθαρά, καθώς προστατεύονται από τα γάντια. Όμως αν δεν χειριστούμε ορθά τη χρήση των γαντιών τότε πολύ πιθανόν να υπάρξει μικροβιακή επιμόλυνση.

Πώς να φορέσεις τα γάντια:

WHO (2009): Guidelines on hand hygiene in health care

1. Βγάλε ένα γάντι από το κουτί.
2. Να αγγίζεις μόνο μια περιορισμένη επιφάνεια του γαντιού που αντιστοιχεί στον καρπό (στην πάνω άκρη της μανσέτας).
3. Φόρεσε το πρώτο γάντι.
4. Πάρε το δεύτερο γάντι με το γυμνό χέρι και άγγιξε μόνο μία περιορισμένη επιφάνεια του γαντιού που αντιστοιχεί στον καρπό.
5. Για να αποφύγεις την επαφή με το δέρμα του αντιβραχίου του χεριού με το φορεμένο γάντι, γύρισε την εξωτερική επιφάνεια του γαντιού που θα φορεθεί στα διπλωμένα δάκτυλα του χεριού με το γάντι, επιτρέποντας κατά συνέπεια να φορεθεί το γάντι στο αντίθετο χέρι.
6. Μόλις φορέσεις τα γάντια, τα χέρια δεν πρέπει να αγγίξουν τίποτε άλλο που δεν καθορίζεται από τις ενδείξεις και τους όρους για τη χρήση των γαντιών. 

Πώς να αφαιρέσεις τα γάντια:

WHO (2009): Guidelines on hand hygiene in health care

1. Πιάσε το γάντι στο επίπεδο του καρπού για να το αφαιρέσεις, χωρίς να αγγίξεις το δέρμα του αντιβραχίου και βγάλε το έξω από το χέρι, επιτρέποντας κατά συνέπεια στο γάντι να γυρίσει το εσωτερικό του μέρους προς τα έξω.
2. Κράτησε το αφαιρούμενο γάντι στο χέρι στο οποίο έχεις το φορεμένο γάντι και γλίστρησε τα δάκτυλα του χεριού μεταξύ του γαντιού και του καρπού. Αφαίρεσε το δεύτερο γάντι προωθώντας το ήπια κάτω στο χέρι και δίπλωσε το στο πρώτο γάντι.
3. Απομάκρυνε τα αφαιρούμενα γάντια στα απορρίμματα.

Προσοχή! Η χρήση γαντιών σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά την υγιεινή των χεριών. Για αυτό δεν ξεχνάμε να εφαρμόζουμε τους κανόνες υγιεινής των χεριών. Το πλύσιμο των χεριών μας αποτελεί ένα τόσο απλό.. αλλά σημαντικό όπλο απέναντι στο νέο κορονοϊό.