Καθώς η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης έχει γίνει γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο, όλο και περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να ενισχύσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη (ΣΝ) είτε επειδή δε γνωρίζουν που πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους είτε επειδή δεν έχουν καταλάβει πώς μπορούν πρακτικά να ενισχύσουν αυτή την ικανότητα.
Μέσω της δουλειάς που έχει γίνει σε επίπεδο συμβουλευτικής με εταιρείες και ηγέτες, έχει διαπιστωθεί ότι για να αναπτύξει κανείς συγκεκριμένες δυνάμεις της ΣΝ, χρειάζεται να λάβει υπόψη του τομείς τους οποίους άλλοι γύρω του έχουν επισημάνει ότι χρειάζεται να τους δουλέψει συνδυαστικά με τους στόχους που ο ίδιος επιθυμεί να πετύχει. Το επόμενο βήμα, είναι να υιοθετήσει διαφορετικές συνήθειες σε αυτούς τους τομείς, πρακτικά και όχι απλώς να τους κατανοήσει εννοιολογικά και θεωρητικά.
Μπορεί κανείς να αρχίσει από τώρα, κάνοντας στον εαυτό του τις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο πώς βλέπετε εσείς τον εαυτό σας και στο πώς σας βλέπουν οι άλλοι;
Το πρώτο βήμα είναι να αποκτήσει κανείς αίσθηση αυτοαντίληψης: πώς βλέπει ο ίδιος τον εαυτό του και στο πώς διαφέρει αυτή από τη φήμη του, δηλαδή πώς τον βλέπουν οι άλλοι.
Αυτός ο διαχωρισμός μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητικός για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης διότι μπορεί να μην έχουμε επαφή ή να είμαστε προκατειλημμένοι ως προς τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουμε και αναγνωρίζουμε τον αντίκτυπο των πράξεών μας.
Για παράδειγμα, οι περισσότεροι θεωρούμε τον εαυτό μας καλό ακροατή όμως πολλές φορές αυτή η σκέψη δεν είναι ρεαλιστική. Χωρίς εξωτερικό έλεγχο, είναι δύσκολο να αναγνωρίσει κανείς το πώς οι πράξεις του επηρεάζουν την απόδοσή του. Για τον λόγο αυτό, η ανατροφοδότηση από τους άλλους είναι απαραίτητη για να τροποποιήσουμε τη συμπεριφορά μας και αποτελεί ένα κίνητρο για να οδηγηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση.
Επιπλέον, η συναισθηματική νοημοσύνη δεν μπορεί να συνοψιστεί σε ένα ενιαίο σκορ, όπως συμβαίνει με το IQ. Δεν μπορεί να πει κανείς ότι είναι «καλός» ή «κακός» στη συναισθηματική νοημοσύνη. Υπάρχουν τέσσερις ξεχωριστές πτυχές της έννοιας της ΣΝ και είμαστε όλοι καλύτεροι σε κάποιες από αυτές από ό,τι σε κάποιες άλλες: αυτεπίγνωση, αυτοδιαχείριση, κοινωνική ευαισθητοποίηση και διαχείριση σχέσεων (μέσα σε αυτές τις βασικές έννοιες υπάρχουν ακόμα 12 δεξιότητες που γνωρίζουμε ήδη ή που μπορούμε να τις διδαχτούμε).
Η χρήση ψυχομετρικών εργαλείων, τα οποία υπολογίζουν τις επιμέρους πτυχές της ΣΝ, βοηθούν να αποκτήσουμε μία καλύτερη αίσθηση των διαφορών ανάμεσα στην αυτοαντίληψή μας και τη φήμη μας. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα Emotional and Social Competency Index και ESCI-360. Ωστόσο, πολλές εταιρείες έχουν διαμορφώσει τα δικά τους εργαλεία. Για να καταστεί έμπιστη η ανατροφοδότηση από αυτά τα εργαλεία, χρειάζεται ο αξιολογητής να είναι σε θέση να δώσει λεπτομερή αίσθηση του τρόπου με τον οποίο οι άλλοι αντιλαμβάνονται κάποιον διαφορετικά απ’ ό,τι ο ίδιος τον εαυτό του.
Ακόμα ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί κανείς να αποκτήσει μία εξωτερική, πιο αντικειμενική εικόνα του για το πως οι πράξεις του επηρεάζουν τις σχέσεις και την εργασία του, είναι να συνεργαστεί με έναν ψυχολόγο. Η συνεργασία αυτή είναι βοηθητική για να διακρίνει κάτω από την επιφάνεια το πώς οι υποθέσεις και οι αφηγήσεις που λέμε στους εαυτούς μας λειτουργούν εναντίον μας.
2. Τι έχει πραγματικά σημασία για εσάς;
Η ανατροφοδότηση από έναν ψυχολόγο ή από ένα ψυχομετρικό εργαλείο μπορεί να αποτελέσει αφορμή για να σκεφτεί κανείς τι θέλει να βελτιώσει. Να σκεφτεί ποιοι είναι οι στόχοι του, πώς θέλει να είναι καλύτερος σε αυτό που κάνει τώρα και πώς βλέπει τον μελλοντικό του εαυτό.
Το να καλλιεργήσουμε πτυχές τις συναισθηματικής μας νοημοσύνης απλά επειδή το είπε το αφεντικό μας ή ένας συνάδελφος ή κάποιος από το τμήμα HR, αποτελεί τεράστιο μειονέκτημα διότι δε θα υπάρχει αρκετή δέσμευση από τη μεριά μας.
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αίσθηση του εαυτού μας, οπότε η κινητοποίηση για αλλαγή πηγάζει από αυτόν. Η αλλαγή των συνηθειών μας μακροπρόθεσμα αποτελεί πολύ πιο σημαντική δουλειά με τον εαυτό μας απ’ ό,τι η εκμάθηση μιας δεξιότητας για να έχουμε περισσότερες οικονομικές απολαβές από την εργασία μας.
Αυτό σημαίνει ότι οι πτυχές του εαυτού μας τις οποίες θέλουμε να δουλέψουμε, χρειάζεται να είναι ευθυγραμμισμένες τόσο με την ανατροφοδότηση που έχουμε πάρει από το περιβάλλον εργασίας, όσο και με τις προσωπικές μας φιλοδοξίες. Χρειάζεται να ρωτήσουμε τον εαυτό μας τα εξής: Θέλεις να αυξήσεις τις πιθανότητες για προαγωγή σε μία ηγετική θέση;
Να γίνεις καλύτερος μέσα στην ομάδα; Να ασκείς περισσότερη επιρροή; Να είσαι περισσότερο προσηλωμένος στους στόχους σου (οι οποίοι δε χρειάζεται να είναι μόνο επαγγελματικοί, μπορεί για παράδειγμα να αφορούν και στην καλύτερη επικοινωνία με τον σύντροφο);
Η κατανόηση των επιρροών των συνηθειών που έχουμε αυτή τη στιγμή σχετίζεται άμεσα με την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων και αποτελεί σημαντικό βήμα για την ενδυνάμωση της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Για παράδειγμα, αν κάποιος σας πει ότι δεν είστε καλός ακροατής, αλλά θεωρείτε ότι είστε, αντί να απορρίψετε αυτό το σχόλιο ή να το λάβετε ως επίθεση, σκεφτείτε ξανά τους στόχους σας: Ίσως είπατε ότι θέλετε να συνδέεστε, να επικοινωνείτε και να κατανοείτε καλύτερα τους γύρω σας. Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, η ενεργητική ακρόαση να σας βοηθήσει στην επίτευξη αυτών; Το να βλέπετε τα σχόλια των άλλων όχι ως απειλή αλλά ως ευκαιρία για να έρθετε πιο κοντά στο στόχο σας, είναι πολύ βοηθητικό.
3. Τι αλλαγές χρειάζεται να κάνετε για να επιτύχετε τους στόχους σας;
Αφού καθορίσατε σε ποιες πτυχές της συναισθηματικής νοημοσύνης θέλετε να επικεντρωθείτε, καταγράψτε συγκεκριμένες δράσεις που θα κάνετε για να έρθετε πιο κοντά στους στόχους σας. Για παράδειγμα, αν θέλετε να γίνετε καλύτερος ακροατής χρειάζεται να αποφασίσετε πως όταν συζητάτε με κάποιον, θα αφιερώνετε λίγο χρόνο για να κάνετε μία παύση και να ακούσετε τον συνομιλητή σας και στη συνέχεια πριν απαντήσετε να είστε σίγουροι ότι τον κατανοήσατε. Να επαναλαμβάνετε συγκεκριμένα βήματα. Αυτό βοηθάει να τροποποιήσετε τη συμπεριφορά-στόχο.
Επιπλέον, χρειάζεται να εκμεταλλεύεστε κάθε περίσταση για να εξασκείτε τη δεξιότητα που αναπτύσσετε. Σύμφωνα με την αρχή της πλαστικότητας των νευρώνων του εγκεφάλου, όσο πιο συχνά χρησιμοποιούμε ένα κέντρο του εγκεφάλου, τόσο πιο ισχυρές γίνονται οι συνάψεις σε αυτό. Για τον λόγο αυτό, όταν προσπαθείτε να εκπαιδεύσετε το μυαλό σας να αντιδράει διαφορετικά στις καταστάσεις, απαιτείται εξάσκηση.
Επειδή ο εγκέφαλος στο κομμάτι της τροποποίησης των συνηθειών δεν ξεχωρίζει το πότε είμαστε στο σπίτι και πότε στη δουλειά, χρειάζεται στο σπίτι με τον σύντροφο ή με τα παιδιά σας να εξασκείστε το ίδιο καλά όπως θα κάνετε στη δουλειά με το αφεντικό ή τους συνεργάτες σας.
Η αξιοποίηση των περιστάσεων για εξάσκηση, απαιτεί επιπλέον συνειδητότητα. Στην αρχή αυτό μπορεί να φαίνεται αμήχανο και περίεργο, οπότε χρειάζεται προσπάθεια. Αλλά κάθε φορά που το κάνετε, οι συνάψεις του εγκεφάλου γίνονται όλο και πιο ισχυρές κάνοντας τη νέα συνήθεια πιο εύκολη και φυσική.
Για να συνεχίσουμε και στο παραπάνω παράδειγμα, σύντομα θα σας βγαίνει ευκολότερα α κάνετε παύση και να ακούτε τον συνομιλητή σας από το να τον διακόπτετε για να του απαντήσετε. Ώσπου μία μέρα αυτό θα γίνει αυτόματα: η νέα συνήθεια θα βγει αυτόματα, αβίαστα, χωρίς προσπάθεια. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλός σας αντικατέστησε την παλιά συνήθεια με την καινούργια.
Το πρώτο βήμα είναι το να απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις με ειλικρίνεια, ώστε να εντοπίσετε το σημείο εκκίνησης της αλλαγής και να συνειδητοποιήσετε ποιες συνήθειες πλέον δεν είναι εξυπηρετικές για εσάς, ώστε να τις μεταποιήσετε σε νέες, βελτιωμένες, οι οποίες σας βοηθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου