Καταδυτικός τουρισμός και θαλάσσια πάρκα στον Κορινθιακό ( του Τάσου Δροσόπουλου )

Καταδυτικός τουρισμός και θαλάσσια πάρκα στον Κορινθιακό

Η ελληνική πολιτεία αναγκασμένη να στρέψει το βλέμμα μπροστά με την θέσπιση του νόμου 3409/2005 έδωσε την δυνατότητα στις καταδύσεις αναψυχής στη χώρα μας να αναπτυχθούν και να προσεγγίσουν το ευρύ κοινό. Έως τότε η χώρα μας με το πλούσιο υποθαλάσσιο κόσμο της βρισκόταν εκτός του παγκόσμιου καταδυτικού χάρτη με τις απαγορεύσεις λόγω ενάλιων αρχαιολογικών περιοχών. Δόθηκε λοιπόν η απαραίτητη θεσμική νομοθέτηση να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να αναπτυχθεί η καταδυτική βιομηχανία περαιτέρω. Πρώτες περιοχές που έτρεξαν το κομμάτι των καταδύσεων αναψυχής ήταν τα Ελληνικά νησιά τα οποία είχαν ήδη την προσέλευση τουριστών και στο πακέτο των δραστηριοτήτων τους  πρόσθεσαν το δημοφιλές χόμπυ της κατάδυσης αναψυχής. Έτσι μπορούν οι τουρίστες να πραγματοποιήσουν μια κατάδυση γνωριμίας ή εάν οι μέρες διακοπών τους το επιτρέπουν να αποκτήσουν πτυχίο αυτοδύτη/τριας αναγνωρισμένο σε όλο τον κόσμο ξοδεύοντας αρκετά πιο μεγάλο ποσό χρημάτων. Τα διαυγή καταγάλανα νερά μας κερδίζουν κάθε τουρίστα που θα καταδυθεί σε αυτά, όντως μοναδικά στον κόσμο. Πολλές Περιφέρειες ιδίως των τουριστικών περιοχών ξόδεψαν και συνεχίζουν να ξοδεύουν πόρους για να προβάλουν τον καταδυτικό προϊόν και τα αποτελέσματα είναι θεαματικά συγκριτικά με το παρελθόν. Αδιαμφισβήτητα λοιπόν οι καταδύσεις μπήκαν στις δραστηριότητες των Ελλήνων και έδωσαν δουλειά στους νέους που θέλουν  να βιοποριστούν μέσα από αυτό το επάγγελμα δημιουργώντας το δικό τους καταδυτικό κέντρο ή να εργαστούν σε κάποιο από τα πολλά που λειτουργούν στη χώρα μας.

Τι γίνεται όμως με το δικό μας θαλάσσιο κομμάτι του Κορινθιακού. Πρωτίστως πριν αναρωτηθούν φυσιολογικά κάποιοι εάν εμείς έχουμε κάτι να δείξουμε που να αξίζει να ξοδευθούν χρήματα για να το προωθήσουμε και κάποιοι άλλοι  να ξοδέψουν  χρόνο και φυσικά χρήματα για να το απολαύσουν και να το χαρούν θα απαντήσω απόλυτα και κατηγορηματικά ΝΑΙ ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΛΑ ΝΑ ΔΕΙΞΟΥΜΕ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΙΣΚΕΦΤΟΥΝ. Για να γίνω  πιο συγκεκριμένος υπάρχουν πολλά ναυάγια πλοίων, υπάρχουν σπηλιές, τραγάνες, φυσικοί ύφαλοι, πλούσια υποβρύχια χλωρίδα και πανίδα, μεγάλα θηλαστικά και όλα αποτυπώνονται με μοναδικές φωτογραφίες από πολλούς ντόπιους αλλά και ξένους αυτοδύτες που καταδύονται στα νερά του Κορινθιακού μας. Ο Κορινθιακός έχει τα εχέγγυα και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα με την βιοποικιλότητά του να προσεγγίσει ένα κομμάτι της  καταδυτικής κοινότητας με όλα τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν. Φυσικά αυτό μπορεί να υλοποιηθεί ΜΟΝΟ με σωστή οργάνωση και στοχευόμενη μακροχρόνια προβολή, δεν κερδίζεις κάτι αν δεν το προωθήσεις σωστά και συστηματικά. Ήδη πολλές περιοχές στη χώρα μας έχουν προβληθεί  εκτός Ελλάδας και προωθούν τις καταδύσεις. Άραγε έχει προβληθεί από το 2005 η κατάδυση αναψυχής από τις 4 Περιφέρειες που χωρικά βρίσκονται γύρω από τον Κορινθιακό και τους 14 Δήμους  σε κάποια Διεθνή έκθεση ή μήπως όχι; Οι παρουσίες άλλων Περιφερειών όπως των Δωδεκανήσων της Κρήτης του Ιονίου που συμμετέχουν συστηματικά μας δείχνουν το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Δεν υπάρχει χρόνος πλέον μετά από 14 χρόνια για καθυστερήσεις και δικαιολογίες. Έχουμε  πλούσιο υλικό το οποίο θα «δεθεί» με τα Παγκόσμιας Αρχαιολογικής και Πολιτιστικής κληρονομιάς μνημεία μας γύρω από το θαλάσσιο κομμάτι του Κορινθιακού και θα παρουσιάσει στις τουριστικές και θαλάσσιες εκθέσεις ένα ακόμη πιο πλήρες πακέτο συνδυαστικών διακοπών που τα τελευταία χρόνια επιβεβαιωμένα είναι ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ από κάθε τουρίστα που επισκέπτεται κάποιο μέρος.

Αναγκαιότητα λοιπόν η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και ο σωστός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ για να ξεκινήσει μια τέτοια προβολή των καταδύσεων αναψυχής  που θα μπορεί να πραγματοποιήσει  οποιοσδήποτε Έλληνας, ξένος επισκέπτης ή τουρίστας έρθει σε όλο το Κορινθιακό.  Ποιοί θα θελήσουν να το υλοποιήσουν;  Φυσικά  θα πρέπει ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ  οι εμπλεκόμενοι φορείς   ( 4 Περιφέρειες, 14 Δήμοι-ΣΠΟΑΚ, Επιμελητήρια, Φορέας Διαχείρισης, τουριστικές μονάδες)  να προβάλουν και να συνεισφέρουν στην ΚΟΙΝΗ προσπάθεια, με ένα σωστό και ολοκληρωμένο πρόγραμμα που μπορεί να ανατεθεί σε μια εταιρεία τουριστικής προβολής θα έχουμε κάνει ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση. Αυτό προϋποθέτει τον ορισμό  μιας συνεχούς και μόνιμης ομάδας εργασίας μεταξύ όλων των αναφερομένων που θα συντονίζει και θα τροφοδοτεί με πληροφορίες. Είναι αναγκαίο και πρέπει να ξεκινήσει λόγο της διοικητικής πολυπλοκότητας του Κορινθιακού.

Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Αλιείας διοχετεύει τα απαραίτητα κονδύλια  για την δημιουργία τεχνητών υφάλων με κύριο στόχο σε μια προστατευόμενη θαλάσσια περιοχή να δημιουργηθεί με ανθρώπινη παρέμβαση το κατάλληλο περιβάλλον για την δημιουργία ενός τόπου στον οποίο θα έχουμε αύξηση των ιχθυαποθεμάτων. Ο στόχος είναι πολλαπλός αφού με την απαγόρευση της Αλιείας στο συγκεκριμένο μέρος θα μπορεί να γίνει επιστημονική παρακολούθηση διαφόρων βενθικών και θαλασσίων δεικτών. Η επιστημονική κοινότητα θα μπορεί να παρατηρεί να συλλέγει στοιχεία και να δημιουργεί ένα αρχείο το οποίο θα είναι πολύτιμο εργαλείο για μελέτη, εξαγωγή συμπερασμάτων, εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων και τεκμηριωμένης πλέον παρουσίασης μελετών και δράσεων προστασίας όπου απαιτείται. Ένας άλλος στόχος είναι ο καταδυτικός τουρισμός αφού η κατάδυση με αναπνευστική συσκευή δεν δημιουργεί σε ένα τέτοιο μέρος του βυθού κάποιο πρόβλημα πέραν της παρατήρησης. Έχει όμως και όφελος καθώς θα φέρει νέες θέσεις εργασίας και οικονομικά οφέλη από τις καταδύσεις και την διαμονή των δυτών. Ένας τέτοιος ύφαλος έχει δημιουργηθεί στην Κάλυμνο αλλά λόγω βάθους εξυπηρετεί σχεδόν μόνο τον πρώτο στόχο αυτόν της αύξησης των ιχθυαποθεμάτων. Πολλές άλλες ενέργειες σε άλλες περιοχές της χώρας είχαν θετικά αποτελέσματα εφόσον είχαν σωστή υποβρύχια οριοθέτηση.

Στον Κορινθιακό ήδη έχει ξεκινήσει η εκπόνηση ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης στην Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο. Σύντομα θα  ξεκινήσει η διαβούλευση και θα πρέπει εφόσον ο Κορινθιακός ανήκει στις θαλάσσιες περιοχές natura 2000 για τα προστατευόμενα είδη, που με τις επιστημονικές μελέτες καθορίζονται ποια είναι, να δημιουργηθούν  προστατευόμενες περιοχές ή όπως αναφέρονται στην νομοθεσία ως θαλάσσια πάρκα. Τέτοιες περιοχές υπάρχουν και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου όπως η Ισπανία και η Γαλλία αλλά και σε άλλες όπως στην Αίγυπτο που διαθέτει 5 θαλάσσια πάρκα στην Ερυθρά θάλασσα. Στη  Μεσόγειο  και  στις  21  χώρες  που  βρέχονται  από  αυτήν,  υπάρχουν  σήμερα 75 προστατευόμενες  θαλάσσιες  περιοχές, ενώ,  περίπου 30  ακόμη βρίσκονται  σε  στάδιο σχεδιασμού. Η αναγκαιότητα τοποθέτησης τεχνητού υφάλου  μπορεί να εξεταστεί αφού υπάρχουν περιοχές που η τοποθέτησή τους θα δημιουργούσε μια όαση για τα θαλάσσια είδη και πολύ γρήγορα οι μόνιμοι κάτοικοι θα αυξάνονταν.  Απαγορεύοντας κάθε είδος αλιείας, όπως προβλέπεται, θα πετύχουμε αύξηση του μεγέθους των ψαριών και τον πολλαπλασιασμό τους. Έτσι στην ευρύτερη περιοχή που επιτρέπεται η αλιεία θα υπάρξει αύξηση των ψαριών που θα πιάνονται στα δίχτυα των επαγγελματιών. Αυτό απαιτεί αυστηρή φύλαξη από τις Λιμενικές Αρχές και από τους επαγγελματίες αλιείς.

Στην οριοθέτηση των θαλάσσιων πάρκων στον Κορινθιακό πρωταρχικό ρόλο θα έχει η μορφολογία του πυθμένα δηλαδή η κάλυψή του από τα προστατευόμενα είδη όπως φυσικοί υποβρύχιοι ύφαλοι με σχηματισμούς από βράχους, ξέρες, ποσειδωνία, κοράλλια και τραγάνες. Τα θαλάσσια πάρκα προσελκύουν πολλά είδη και μέσα στο φυσικό περιβάλλον εξυπηρετούνται και οι 3 λόγοι που αναφέρονται παραπάνω (αύξηση ιχθυαποθεμάτων, επιστημονική μελέτη και καταδύσεις αναψυχής) καλύπτοντας όλες τις ανάγκες. Μέσα από την διαβούλευση θα προκύψουν σε ποιες περιοχές θα γίνει η οριοθέτησή  τους. Όλοι οι εμπλεκόμενοι και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να κατανοήσουν ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα δίκτυο μικρών  θαλάσσιων πάρκων προς όφελος της προστασίας του Κορινθιακού  και της επιβίωσης των αλιέων στο  μέλλον.

Συμπερασματικά οι επόμενες κινήσεις που θα πρέπει να δρομολογηθούν αναφορικά με τον καταδυτικό τουρισμό στον Κορινθιακό θα αποτελούνται από τα εξής βήματα:

1.     Διαβούλευση μεταξύ όλων των φορέων ώστε να συνταχθεί η ειδική περιβαλλοντική μελέτη που θα καθορίζει πως και με ποιο τρόπο θα προστατευθεί ο Κορινθιακός και θα εξασφαλιστεί η προώθηση ενός υγιούς περιβάλλοντος ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας.

2.     Ορισμός διαρκούς ομάδας συνεργασίας μεταξύ των Περιφερειών και των Δήμων με σκοπό την οργάνωση των κοινών στόχων προβολής του καταδυτικού προγράμματος και του τουριστικού πακέτου διακοπών που θα το περιλαμβάνει.

3.     Προτάσεις ανά Δήμο των περιοχών που παρουσιάζουν καταδυτικό ενδιαφέρον και μπορούν να προσελκύσουν  δύτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

4.     Συνεργασία με τα καταδυτικά κέντρα που δραστηριοποιούνται στον Κορινθιακό και γνωρίζουν πολύ καλά τις περιοχές αυτές και αξιοποίηση της εμπειρίας τους πάνω στο χώρο της κατάδυσης.

5.     Ολοκληρωμένο πρόγραμμα προβολής των προτεινόμενων περιοχών με την εκπόνηση  σχεδίων  για την οικονομική αξιοποίηση αυτών

6.     Συμμετοχή σε Ελληνικές και Ευρωπαϊκές εκθέσεις σχετικές με το θαλάσσιο και τον καταδυτικό τουρισμό.

 Αναφορικά με τα Καταδυτικά Πάρκα θα πρέπει να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα:

1.      Διαβούλευση μεταξύ όλων των κρατικών φορέων της αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ Βαθμού της επιστημονικής κοινότητας και των επαγγελματιών Αλιέων για την ανάγκη οριοθέτησης ενός δικτύου μικρών προστατευόμενων περιοχών.

2.     Επαφή με άλλες περιοχές που έχουν εθνικά θαλάσσια πάρκα, ενημέρωση από τους φορείς διαχείρισης αυτών για τα  προβλήματα που αντιμετωπίζουν και  που οφείλονται αυτά.

3.      Εκπόνηση μελέτης βιωσιμότητας με ορθολογικό επιχειρηματικό σχεδιασμό που θα αποφέρει πόρους για την συντήρηση και την λειτουργία του δικτύου των μικρών θαλάσσιων πάρκων με  απόλυτη ανάγκη επίτευξης οικονομικής αυτοτέλειας και  ταυτόχρονη  απεξάρτηση από  την  κρατική χρηματοδότηση.    

4.     Συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στα σχέδια δημιουργίας των μικρών θαλασσίων πάρκων και  ενημέρωση των πολιτών του Κορινθιακού σχετικά με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε αυτές τις περιοχές και τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν από την λειτουργία τους.

Είναι κατανοητό πως τα βήματα αυτά που προτείνω, για μια ξεχασμένη μέχρι πρότινος από την πολιτεία κλειστή περιοχή όπως ο Κορινθιακός, να δημιουργούν αμφιβολίες και σκέψεις σε πολλούς σχετικά  με τον καταδυτικό τουρισμό, τα θαλάσσια πάρκα και τα οφέλη από τις  παραπάνω  προτάσεις. Υπάρχει πολύπλευρη πληροφόρηση για τα συγκεκριμένα θέματα και τεχνογνωσία την οποία πρέπει να χρησιμοποιήσουμε.  Έχουμε ως τελευταίοι όλων των περιοχών το πλεονέκτημα μέσα από την υπάρχουσα εμπειρία να προσέξουμε και να ελαχιστοποιήσουμε τα προβλήματα που άλλες περιοχές με θαλάσσια πάρκα αντιμετωπίζουν. Μπορούμε να υλοποιήσουμε τους στόχους αναπροσαρμόζοντας τους και καθορίζοντας ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ το μέλλον του Κορινθιακού μας και την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη του.

                                                                                Τάσος Δροσόπουλος

                                                      Φυσικός-Εκπαιδευτής Αυτόνομης Κατάδυσης                                                    

                                                     Αντιπρόεδρος Φορέα Διαχείρισης Κορινθιακού Κόλπου