Ελκώδης κολίτιδα (Dr. ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝ. ΖΑΒΟΣ -peptiko.gr)

Τι είναι η ελκώδης κολίτιδα;

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονή του εντέρου που προκαλεί διάρροια, πόνο στην κοιλιά, και αιματηρές κενώσεις. Αυτά τα συμπτώματα συμβαίνουν επειδή το παχύ έντερο εμφανίζει φλεγμονή και έλκη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας;

Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας δυνατόν να είναι ήπιας ή σοβαρής μορφής, και είτε εμφανίζονται μία φορά είτε παρουσιάζονται με εξάρσεις και υφέσεις. Πιθανά συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνουν:

• Διαρροϊκές κενώσεις 10 ή περισσότερες φορές την ημέρα
• Αιματηρές κενώσεις
• Αιμορραγία από το ορθό
• Παρουσία βλέννης στα κόπρανα
• Κράμπες στην κοιλιά
• Πυρετό
• Απώλεια βάρους
• Οίδημα και πόνο στα ισχία και στα γόνατα
• Οίδημα και πόνο στα μάτια, το δέρμα, ή τους πνεύμονες

Υπάρχουν ειδικές εξετάσεις για την ελκώδη κολίτιδα;

Ναι. Υπάρχουν ειδικές εξετάσεις που βοηθούν στη διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας. Οι γαστρεντερολόγοι διενεργούν εξετάσεις που ονομάζονται «σιγμοειδοσκόπηση» (ελέγχεται μόνο το αριστερό παχύ έντερο) ή «κολονοσκόπηση» (ελέγχεται ολόκληρο το παχύ έντερο). Για τις εξετάσεις αυτές, ο γαστρεντερολόγος τοποθετεί ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα μέσα στο ορθό (το κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου) και το προωθεί έως το τυφλό (το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου στη δεξιά κάτω κοιλία). Ο σωλήνας διαθέτει κάμερα η οποία συνδέεται με εξωτερική οθόνη, έτσι ώστε να γίνει έλεγχος στο εσωτερικό του παχέος εντέρου. Ο σωλήνας διαθέτει επίσης κανάλια μέσα από τα οποία περνάνε εργαλεία (λαβίδες) με τα οποία λαμβάνονται δείγματα ιστού (βιοψίες) που ελέγχονται κάτω από το μικροσκόπιο. Άλλες εξετάσεις δυνατόν να περιλαμβάνουν ακτινογραφίες ή άλλες απεικονιστικές μεθόδους.

Επίσης υπάρχουν δείκτες στο αίμα και τα κόπρανα που χρησιμοποιούνται στη διαγνωστική προσέγγιση των ασθενών με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Οι σημαντικότεροι από αυτούς τους δείκτες είναι η C αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), η καλπροτεκτίνη κοπράνων και η λακτοφερρίνη κοπράνων. Το μειονέκτημα αυτών των δεικτών είναι ότι έχουν κυμαινόμενη ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση της φλεγμονής στο έντερο. Η CRP του αίματος έχει χαμηλή ευαισθησία 0,49 και υψηλή ειδικότητα 0,92. Η καλπροτεκτίνη κοπράνων έχει ευαισθησία 0,88 και ειδικότητα 0,73. Η λακτοφερρίνη κοπράνων έχει ευαισθησία 0,82 και ειδικότητα 0,79. Συνεπώς οι 3 αυτοί δείκτες θα πρέπει να συνεκτιμώνται και φυσικά η επιβεβαίωση της νόσου θα πρέπει να τίθεται πάντοτε με κολονοσκόπηση και με βάση και την κλινική εικόνα του ασθενούς.

Τι μπορώ να κάνω για να αισθανθώ καλύτερα;

Τα συμπτώματά σας ενδεχομένως να βελτιωθούν εάν:

• Αποφύγετε τρόφιμα όπως: α. γάλα, γιαούρτι, τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, β. καφές, τσάι, σόδα, και άλλα τρόφιμα που έχουν καφεΐνη, γ. αλκοόλ, δ. φρούτα και χυμοί, δ. τηγανητά, λιπαρά και πικάντικα, ε. ψωμί ολικής αλέσεως και πολύσπορο, στ. καρυκεύματα (όπως κέτσαπ ή μουστάρδα) και σάλτσες, ζ. ορισμένα λαχανικά, όπως λάχανο, μπρόκολο και κουνουπίδι, η. κόκκινο κρέας, θ. φασόλια, και ι. τεχνητές χρωστικές, ενισχυτικά γεύσης και γλυκαντικά.
• Αποφύγετε παυσίπονα, όπως η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Αν χρειάζεστε οπωσδήποτε παυσίπονο, μπορείτε να λάβετε παρακεταμόλη (Depon, Panadol, Apotel).
• Όταν ξεκινήσετε ειδική δίαιτα, ο γαστρεντερολόγος θα σας χορηγήσει ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα και συμπλήρωμα φυλλικού οξέος. Εάν σταματήσετε να τρώτε γαλακτοκομικά προϊόντα, θα πρέπει να λάβετε συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D. Αυτά τα συμπληρώματα θα αναπληρώσουν τα θρεπτικά συστατικά που πιθανόν να λείπουν από τη διατροφή σας. Δείτε και το σχετικό κεφάλαιο της διατροφής/δίαιτας των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου στο peptiko.gr.

Πώς αντιμετωπίζεται η ελκώδης κολίτιδα;

Υπάρχουν φάρμακα που βελτιώνουν τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας. Ανάλογα με τα συμπτώματά σας, ο γιατρός σας δυνατόν να συνταγογραφήσει:

• Φάρμακα που τοποθετείτε απευθείας στο ορθό (υποκλυσμοί), τα οποία αντιμετωπίζουν την ήπια φλεγμονή σε τοπικό επίπεδο. Τα κλύσματα αυτά απαιτείται να λαμβάνονται επί 3 εβδομάδες προκειμένου να ξεκινήσουν να αποδίδουν αποτελέσματα.
• Φάρμακα που λαμβάνετε από το στόμα ως χάπια ή κόκκους.
• Στην έξαρση της νόσου χορηγείται συνήθως κορτιζόνη, είτε από το στόμα είτε ενδοφλέβια, σε διάφορες μορφές (υδροκορτιζόνη, πρεδνιζόνη ή πρεδνιζολόνη, μεθυλ-πρεδνιζολόνη). Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν συνήθως οι γαστεντερολόγοι είναι η αντιστοιχία της κορτιζόνης από τη μια μορφή στην άλλη. Υπολογίστε αυτόματα τα mg της κορτιζόνης από τη μια μορφή στην άλλη κάνοντας κλικ εδώ.
• Σε πιο σοβαρής μορφής ελκώδη κολίτιδα χορηγούνται ανοσοτροποποιητικά φάρμακα που επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα παρέχοντας προστασία του βλεννογόνου του παχέος εντέρου. Τα φάρμακα αυτά είναι η 6-μερκαπτοπουρίνη και η αζαθειοπρίνη.
• Βιολογικοί παράγοντες (anti-TNF, anti-integrin)

Στην πλειονότητα των ασθενών, τα συμπτώματα υποχωρούν μετά από λίγες εβδομάδες θεραπείας.

Ο γαστρεντερολόγος μου πρότεινε να μπω σε βιολογικό παράγοντα. Τι εξετάσεις θα χρειαστεί να κάνω προηγουμένως;

Οι βιολογικοί παράγοντες είναι ουσίες που παράγονται φυσιολογικά στον οργανισμό μας αλλά για την θεραπεία των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου παράγονται με βιομηχανικό τρόπο και χορηγούνται υπό μορφή ορού ή υποδόριων ενέσεων στους ασθενείς που τους χρειάζονται. Οι βιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν ειδικά αντισώματα έναντι του παράγοντα νέκρωσης του όγκου-α (anti-TNF-α / Remicade, Humira, Cimzia). Πρόσφατα έχει βγει ένας νέος βιολογικός παράγοντας έναντι της α4β7-ιντεγκρίνης (vedolizumab, Entyvio). Ο παράγοντας αυτός χρησιμοποιείται επί αποτυχίας των βιολογικών παραγόντων έναντι του TNF-α.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου (ECCO) εξέδωσε λίστα με τις απαραίτητες εξετάσεις στις οποίες θα πρέπει να υποβληθεί κάθε ασθενής που πρόκειται να τεθεί σε θεραπεία με βιολογικό παράγοντα, σε ό,τι αφορά την διαχείριση των λοιμώξεων. Μπορείτε να κατεβάσετε τη λίστα κάνοντας κλικ εδώ. 

UPDATE 2018! Μπορείτε να κατεβάσετε τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines) της ECCO για τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου εδώ¹και εδώ². 

Είναι το χειρουργείο απαραίτητο;

Η χειρουργική επέμβαση στην ελκώδη κολίτιδα είναι απαραίτητη όταν τα φάρμακα και οι αλλαγές στη διατροφή δεν αποδίδουν αποτελέσματα. Υπάρχουν δύο τύποι επεμβάσεων:

• Χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού. Οι ασθενείς αυτοί δεν μπορούν να αποβάλουν στη συνέχεια τα κόπρανά τους από το ορθό, αλλά από κολοστομία, δηλαδή από μια τρύπα στην κοιλιά τους. Μια πλαστική σακούλα εφαρμόζεται με αυτοκόλλητο στο πρόσθιο μέρος της κοιλιάς και συλλέγει τα κόπρανα από το στόμιο του εντέρου.

• Χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης μόνο του παχέος εντέρου και του ορθού. Μετά από αυτή την χειρουργική επέμβαση, ο χειρουργός επανασυνδέει το έντερο με τον πρωκτό. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση μπορούν να αποβάλλουν τα κόπρανα με τον συνήθη τρόπο.

Έχω ελκώδη κολίτιδα. Μπορώ να μείνω έγκυος;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ελκώδης κολίτιδα δεν επηρεάζει την γονιμότητα. Αν σκοπεύετε να μείνετε έγκυος, ενημερώστε τον γαστρεντερολόγο σας πριν αρχίσετε να προσπαθείτε να μείνετε έγκυος. Ο γαστρεντερολόγος θα σας παρέχει πληροφορίες πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας και πιθανόν θα τροποποιήσει την θεραπεία σας. Αυτό συμβαίνει επειδή ορισμένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ελκώδους κολίτιδαςενδεχομένως να μην είναι ασφαλή για το έμβρυο.

Δείτε το σχετικό άρθρο για τη νόσο του Crohn και κύηση στο peptiko.gr.

Η ελκώδης κολίτιδα είναι πιο συχνή σε οικογένειες στις οποίες κάποιο μέλος πάσχει ήδη από ελκώδη κολίτιδα. Έτσι, εάν είστε ασθενής με ελκώδη κολίτιδα, ο γιος ή η κόρη σας έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχει τη νόσο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

References

1. Kountouras J, Zavos C, et al. Anti-tumor necrosis factor therapy for ulcerative colitis. Gastroenterology 2005 Sep;129(3):1138-9.
2. Katsinelos P, Zavos C, et al. Alopecia areata, primary sclerosing cholangitis, and ulcerative colitis: autoimmunity and apoptosis as common links? Dig Dis Sci 2007 May;52(5):1288-92.
3. Gavalas E, Zavos C, et al. Efficacy and safety of infliximab in steroid-dependent ulcerative colitis patients. Hepatogastroenterology 2007 Jun;54(76):1074-9.
4. Zavos C, Kountouras J, et al. Targeting E-cadherin-catenin complex and eradicating Helicobacter pylori may be effective in managing inflammatory bowel disease and its complications. Med Hypotheses 2007 Mar;68(3):706-7.
5. Kountouras J, Zavos C, et al. Low risk of colorectal cancer in a Greek cohort of inflammatory bowel disease patients. Aliment Pharmacol Ther 2014 May;39(9):1001-2.
6. Terzoudis S, Zavos C, et al. The bone and fat connection in inflammatory bowel diseases. Inflamm Bowel Dis 2014; (in press)
7. Kountouras J, Zavos C, et al. Apoptosis, inflammatory bowel disease and carcinogenesis: overview of international and Greek experiences. Can J Gastroenterol 2003 Apr;17(4):249-58.
8. Kountouras J, Zavos C, et al. Apoptosis and apoptosis-related proteins in inflammatory bowel disease. Apoptosis 2004 Sep;9(5):657-8.
9. Kountouras J, Zavos C, et al. Immunomodulatory benefits of cyclosporine A in inflammatory bowel disease. J Cell Mol Med 2004 Jul-Sep;8(3):317-28.
10. Koutroubakis IE, Zavos C, et al. Role of ghrelin and insulin-like growth factor binding protein-3 in the development of osteoporosis in inflammatory bowel disease. J Clin Gastroenterol 2011 Jul;45(6):e60-5.
11. Zavos C, Kountouras J, et al. Diagnostic role of upper gastrointestinal endoscopy in patients with inflammatory bowel disease. Ghana Med J 2007 Sep;41(3):144-5.
12. Kapetanakis N, Zavos C, et al. Potential oncogenic properties of mobilized stem cells in a subpopulation of inflammatory bowel disease patients infected by Helicobacter pylori infection. Inflamm Bowel Dis 2013 Feb;19(2):E27-9.

Tελευταία ενημέρωση:23/02/2019 22:34:21