Ποια τα σημάδια ότι οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά; Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Από το 2006 η δεύτερη Πέμπτη κάθε Μαρτίου καθορίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού.

Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Εταιρεία Νεφρολογίας και τη Διεθνή Ένωση Νεφρολογικών Ιδρυμάτων για να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τη Χρόνια Νεφροπάθεια.

Η νεφροπάθεια προκαλείται, όταν οι νεφρώνες των νεφρών σας, που λειτουργούν ως φίλτρα αίματος, καταστρέφονται. Αυτό προκαλεί τη συσσώρευση αποβλήτων και υγρών μέσα στο σώμα. Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού έχει θέμα την ευαισθητοποίηση για τις βλαβερές συνέπειες της παχυσαρκίας και η σχέση της με νεφρική νόσο, υποστηρίζοντας τον υγιεινό τρόπο ζωής.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑΣ;

Δεν είναι σπάνιο οι ασθενείς να χάνουν έως και το 90% της νεφρικής λειτουργίας τους προτού εμφανίσουν οποιοδήποτε σύμπτωμα.

Τα πρώτα σημάδια ενδέχεται να είναι γενικά και μπορούν να συμπεριλαμβάνουν:

• Υπέρταση 
• Αλλαγές στην όψη των ούρων 
• Αίμα στα ούρα 
• Αλλαγές στην ποσότητα των ούρων
  και των φορών ούρησης. 

Οι νεφροί παράγουν τα ούρα. Έτσι είναι φυσιολογικό όταν οι νεφροί ασθενούν, να υπάρχουν αλλαγές στη συχνότητα, ποσότητα, σύσταση και χρώμα των ούρων. Μπορεί για παράδειγμα να χρειάζεται να σηκώνεστε συχνά το βράδυ για να ουρήσετε, να έχετε δυσκολία στο να αδειάσετε την κύστη σας και να έχετε αίσθημα πίεσης σε αυτή. Επίσης μπορεί να ουρείτε λιγότερο συχνά με μικρότερες ποσότητες ούρων από ότι συνήθως και τα ούρα να είναι σκούρου χρώματος.
Τα ούρα μπορεί να είναι αφρώδη ή με φυσαλίδες και να έχουν χρώμα πιο ανοιχτό από ότι συνήθως. Η παρουσία αίματος στα ούρα προκαλεί μεγάλη ανησυχία και επιβάλλει εξέταση από το γιατρό. 
Οι νεφροί που δε λειτουργούν κανονικά, δεν αποβάλλουν τα περιττά υγρά από τον οργανισμό. Το αποτέλεσμα της συσσώρευσης των περιττών υγρών, είναι οίδημα που μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα μέρη του σώματος όπως στα πόδια, στους αστραγάλους, στο πρόσωπο και στα χέρια.
Η νεφρική ανεπάρκεια συνοδεύεται από αναιμία. Ο λόγος είναι διότι οι νεφροί παράγουν την ερυθροποιητίνη που είναι ορμόνη η οποία επιδρά στο μυελό των οστών βοηθώντας τον να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια. Η ερυθροποιητίνη μειώνεται στη νεφρική ανεπάρκεια. Η μείωσή της οδηγεί σε αναιμία. Η αναιμία προκαλεί κούραση διότι δε μεταφέρεται από το αίμα αρκετό οξυγόνο για τις ανάγκες των μυών και του εγκεφάλου. Στη νεφρική ανεπάρκεια συσσωρεύονται στο αίμα νοσηρές ουσίες που κανονικά έπρεπε να αποβάλλονται διαμέσου των ούρων. Οι ουσίες αυτές είναι σε θέση να προκαλούν έντονη φαγούρα. Η συσσώρευση περιττών ουσιών στο αίμα λόγω νεφρικής ανεπάρκειας (ουραιμία), προκαλεί δυσοσμία της αναπνοής και αλλάζει τη γεύση των φαγητών. Ταυτόχρονα οι ασθενείς δεν θέλουν να τρώνε κρέας, η όρεξή τους μειώνεται και χάνουν βάρος. Η ουραιμία προκαλεί ναυτία και εμέτους. Έτσι η ανορεξία και η απώλεια βάρους επιδεινώνονται. Η συσσώρευση περιττών υγρών στο σώμα και η αναιμία, είναι αιτίες πρόκλησης δύσπνοιας στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια.
Οι ασθενείς νιώθουν κρύο ακόμη και όταν το δωμάτιο στο οποίο βρίσκονται είναι ζεστό. Η αναιμία της νεφρικής ανεπάρκειας προκαλεί στέρηση οξυγόνου στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι δυσκολίες των πνευματικών λειτουργιών, προβλήματα μνήμης και ζαλάδες.

H Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ), αυτό που ο κόσμος συνηθίζει να λέει Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια, είναι η κατάσταση όπου οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη και δεν λειτουργούν σωστά. Αποτέλεσμα της μη σωστής λειτουργίας των νεφρών είναι η αδυναμία τους να αποβάλλουν από τον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των ούρων τα άχρηστα γι αυτόν προϊόντα του μεταβολισμού και το περίσσευμα των υγρών και του αλατιού.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΧΝΝ

Οι παράγοντες που προδιαθέτουν για την ΧΝΝ είναι κυρίως:

• Σακχαρώδης διαβήτης
• H υπέρταση
• H πολυκυστική νόσος των νεφρών
• Oι σπειραματονεφρίτιδες
• Οι καρδιαγγειακές παθήσεις
• Το οικογενειακό ιστορικό (δηλαδή ύπαρξη ασθενών στην οικογένεια που υποβάλλονται σε εξωνεφρική κάθαρση-αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή έχουν κάνει μεταμόσχευση νεφρού). Αλλά και:
• Τα αυτοάνοσα νοσήματα (όπως π.χ. ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος)
• Οι ουρολοιμώξεις
• Η νεφρολιθίαση
• Οι κακοήθειες
• Η οξεία νεφρική βλάβη (οξεία νεφρική ανεπάρκεια)
• Το μικρό βάρος γέννησης του ατόμου
• Η μεγάλη ηλικία
• Η έκθεση σε χημικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΕΙΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΝΝ

Οι παράγοντες που επιδεινώνουν την εξέλιξη της ΧΝΝ είναι:

• Η πρωτεϊνουρία (το λεύκωμα στα ούρα)
• Η υπέρταση
• Η μη καλή ρύθμιση του σακχάρου
• Η υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερίνη και τριγλυκερίδια στο αίμα)
• Η κατάχρηση φαρμάκων και το κάπνισμα.

Διάγνωση

Η ιατρική εξέταση και μερικές απλές συμπληρωματικές εξετάσεις μπορούν να ανιχνεύσουν έγκαιρα τη νεφρική ανεπάρκεια από τα πρώτα της στάδια.
Στα ούρα μπορεί να ελεγχθεί κατά πόσο υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση λευκωματίνης που είναι δείκτης νεφρικών προβλημάτων. Στο αίμα η μέτρηση της κρεατινίνης και της ουρίας δίνουν μια σημαντική εκτίμηση της κατάστασης της νεφρικής λειτουργίας. Ακόμη μια εξέταση που είναι καθοριστική για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας είναι η μέτρηση της σπειραματικής διήθησης που μπορεί να γίνει με τεστ στα ούρα και στο αίμα.

• ΒΟΗΘΑΕΙ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ; 
• Αν η νεφροπάθεια εντοπιστεί έγκαιρα, φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής μπορούν να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής των νεφρών σας και να σας κάνουν να νιώθετε καλά για όσο το δυνατόν περισσότερο Αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας

Η νεφρική ανεπάρκεια δε θεραπεύεται. 

Τα πρώιμα στάδια της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να αντιμετωπιστούν με τον χειρισμό της πάθησης που προκάλεσε την ανεπάρκεια, την αλλαγή του διαιτολογίου, την προσαρμογή του τρόπου ζωής (διακοπή του καπνίσματος και μείωση της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών) και με την αντιμετώπιση των παθήσεων που προκαλούνται από τη νεφρική ανεπάρκεια, όπως η αναιμία. Η αναιμία αποτελεί σημαντικό σύμπτωμα της νεφρικής νόσου και συχνά εμφανίζεται πριν αναπτυχθούν άλλα συμπτώματα. Η έγκαιρη θεραπεία της αναιμίας βοηθά τον ασθενή να αισθάνεται καλά.

Οι επιλογές αγωγής περιλαμβάνουν:

Περιτοναϊκή Αιμοδιάλυση

Ένας σωλήνας εισέρχεται μόνιμα στην κοιλιακή κοιλότητα και ειδικά υγρά εισάγονται τακτικά για να απορροφηθούν τα απόβλητα από το σώμα.

Αιμοδιάλυση

Εδώ έχουμε σύνδεση με μηχάνημα αιμοκάθαρσης στο σπίτι ή σε νοσοκομείο τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για περίπου 5 ώρες κάθε φορά ώστε να καθαριστεί το αίμα.

Μεταμόσχευση

Αν είστε κατάλληλος/η για μεταμόσχευση,
θα περιμένετε κατά μέσο όρο μεταξύ 4 και 7 ετών για να βρεθεί
διαθέσιμο νεφρό.

Συντηρητική Θεραπεία

Χωρίς μεταμόσχευση ή αιμοδιάλυση για υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας, η ασθένεια προχωράει μέχρι τον θάνατο. Η θεραπεία των συμπτωμάτων συνιστάται για την άνεση των ασθενών.

Πρόληψη της νεφρικής νόσου

Τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου αλλά και όλοι οι άνθρωποι προκειμένου να διατηρήσουν την καλή λειτουργικότητα των πολύτιμων οργάνων τους πρέπει να ακολουθούν κάποιους βασικούς κανόνες:

• Διακοπή καπνίσματος και 
• ελάττωση της κατανάλωση αλκοόλ
• Απώλεια βάρους
• Ρύθμιση αρτηριακής πίεσης
• Ρύθμιση Σακχαρώδους Διαβήτη
• Μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών
• Αύξηση σωματικής δραστηριότητας
• Τακτικός εργαστηριακός έλεγχος για έγκαιρη διάγνωση νεφροπάθειας