Όλη η ιστορία των Δωδεκανήσων (στα οποία είναι αφιερωμένο το νέο νόμισμα των 2 ευρώ)

Φέτος γιορτάζουν τα 70 χρόνια από την ενσωμάτωση τους στην Ελλάδα

Όπως αναφέρεται σε Προεδρικό Διάταγμα, ένα νέο αναμνηστικό κέρμα των 2€ πρόκειται να τεθεί σε κυκλοφορία σε μια παράσταση με θέμα τα 70 χρόνια από την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα. Τα κέρματα αυτά θα τυπώνονται εφάπαξ σε ποσότητα 750.000 τεμαχίων, με την παράσταση της εθνικής όψης διαφορετική από τα κυκλοφορούντα ελληνικά κέρματα της αξίας αυτής. Παρακάτω εξηγούμε πώς ενσωματώθηκαν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα!

Η συνθήκη ειρήνης μεταξύ των Συμμάχων Δυνάμεων και της Ιταλίας είχε υπογραφεί τον Φεβρουάριο του 1947 στο Παρίσι. Σύμφωνα με την ιστορική συμφωνία τότε:

Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τας νήσους της Δωδεκανήσου τας κατωτέρω απαριθμωμένας ήτοι: Αστυπάλαιαν, Ρόδον, Χάλκην, Κάρπαθον, Κάσον, Τήλον, Νίσυρον, Κάλυμνον, Λέρον, Πάτμον, Λίψον, Σύμην, Κω, και Καστελόριζον ως και τας παρακειμένας νησίδας

Η ελληνική πλευρά διευκρίνιζε, κατά την υπογραφή, ότι με τον όρο «παρακείμενες» εννοούνται οι «υπό ιταλικήν κυριαρχίαν» κατά την είσοδο της Ιταλίας στον πόλεμο. Πώς φτάσαμε όμως μέχρι εδώ;

Τα Δωδεκάνησα

Τα Δωδεκάνησα λόγω της γεωγραφικής τους θέσης έχουν δεχθεί από αρχαιοτάτων χρόνων καταστροφικές επιδρομές τόσο από τους Πέρσες και τους Σαρακηνούς όσο και από τους Βενετούς, τους Γενουάτες, τους Σταυροφόρους και τους Τούρκους!  Το 1309 βρισκόταν στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών και έμειναν υπό την κυριαρχία τους έως το 1522, όταν δηλαδή καταλήφθηκαν από τους Οθωμανούς Τούρκους. Όταν ξεκίνησε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνα του 1821, τα Δωδεκάνησα επαναστάτησαν, όμως το 1830 επιστράφηκαν μαζί με τη Σάμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ως αντάλλαγμα με την Εύβοια, η οποία είχε ενσωματωθεί στο τότε ελεύθερο ελληνικό κράτος.

Το 1912 τα Δωδεκάνησα καταλήφθηκαν από τους Ιταλούς, κάτι που έδωσε ελπίδες στους κατοίκους ότι σύντομα τα νησιά θα ενταχθούν στον εθνικό κορμό! Στις 10 Αυγούστου του 1920 τα Δωδεκάνησα, με τη συνθήκη των Σεβρών, παραχωρούνταν στην Ελλάδα, με εξαίρεση τη Ρόδο, η οποία θα παρέμενε υπό ιταλική διοίκηση. Η Μικρασιατική εκστρατεία όμως, με την άσχημη κατάληξη της και η άνοδος του Μουσολίνι, έκαναν τους Ιταλούς να συνθηκολογήσουν Όμως, η ατυχής έκβαση της μικρασιατικής εκστρατείας έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς να υπαναχωρήσουν και μετά τη συνθηκολόγηση τους το 1943, κύριοι των Δωδεκανήσων έγιναν οι Γερμανοί και μετά την παράδοση της Χιτλερικής Γερμανίας τον Μάιο του 1945 η Μεγάλη Βρετανία.

Το ζήτημα τελικά θα λυνόταν οριστικά από τη Διάσκεψη Ειρήνης των νικητριών δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που θα συνερχόταν στο Παρίσι. Η Ελλάδα -διαμήνυσε ότι θα έθετε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ως εθνικές διεκδικήσεις την πρόσκτηση της Βορείου Ηπείρου και των Δωδεκανήσων, τη διευθέτηση των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, ενώ σκόπευε να θέσει και το ζήτημα της Κύπρου στη Μεγάλη Βρετανία. Από τις τέσσερις αυτές εθνικές διεκδικήσεις, μόνο το θέμα των Δωδεκανήσων ευοδώθηκε, χωρίς δυσκολίες και περιπλοκές.

Παρότι βέβαια ο Στάλιν και ο Τσόρτσιλ, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, προσπάθησαν να δελεάσουν την Τουρκία, προσφέροντάς της ορισμένα παράκτια νησιά του Αιγαίου, προκειμένου να την πείσουν να βγει στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων ή τουλάχιστον να παραμείνει αυστηρά ουδέτερη στο τέλος μετά από μια στροφή, η Σοβιετική Ένωση συγκατατέθηκε να αποδοθούν τα Δωδεκάνησα στη Ελλάδα! Η δήλωση έγινε στις 27 Ιουνίου του 1946 από τον Υπουργό Εξωτερικών Βιατσεσλάβ Σκριάμπιν, γνωστότερο ως Μολότοφ, με μοναδικό όρο την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.

Η ενσωμάτωση

Στις 10 Φεβρουαρίου 1947 υπογράφηκε στο Παρίσι η Συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία, σύμφωνα με την οποία τα Δωδεκάνησα αποδίδονταν στην Ελλάδα, ενώ η Ιταλία υποχρεωνόταν σε αποζημίωση ύψους 105 εκατομμυρίων δολαρίων προς τη χώρα μας. Η τελετή παράδοσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα από τις βρετανικές αρχές έγινε στις 31 Μαρτίου 1947 στη Ρόδο μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα. Πρώτος διοικητής των Δωδεκανήσων ανέλαβε ο αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης, με πολιτικό σύμβουλο τον πανεπιστημιακό και δικαστικό Μιχαήλ Στασινόπουλο, μετέπειτα πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η επίσημη τελετή της ενσωμάτωσης έγινε στις 7 Μαρτίου 1948 και το 1955 τα Δωδεκάνησα έγιναν νομός με πρωτεύουσα τη Ρόδο.

Το νέο νόμισμα

Τι θα απεικονίζει το νέο νόμισμα;

Στον πυρήνα του αναμνηστικού κέρματος των 2€ απεικονίζεται στο κέντρο ένα ρόδο, «λαλούν σύμβολον» της Ρόδου, εμπνευσμένο από αρχαίο νόμισμα της πόλης, από τα χαρακτηριστικότερα των Δωδεκανήσων. Η παράσταση περιβάλλεται από σχηματοποιημένο κυματισμό ενώ περιμετρικά στο δακτύλιο του κέρματος τίθενται τα 12 αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εντός του πυρήνα, περιμετρικά του θέματος, αναγράφονται οι λέξεις «1948-2018 η ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα» και  «Ελληνική Δημοκρατία» καθώς και το ανθέμιο (σήμα του Ι.Ε.Τ.Α.) και το μονόγραμμα του καλλιτέχνη (Γιώργος Σταματόπουλος).

Εκτός από το θεματικό κέρμα των 2€ με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων θα κυκλοφορήσει και ακόμα ένα αφιερωμένο στον Κωστή Παλαμά – 75 χρόνια μνήμης!