Αν υπάρχει ένας τρόπος να μάθουν οι μαθητές την αλήθεια για την Χ.Α., ίσως είναι αυτός..

Ο Κωστής Παπαϊωάννου μιλά για την εξαιρετική έκδοση "Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά"

 

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου από το 2006 και διετέλεσε επί σειρά ετών Πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Συμμετείχε στην ίδρυση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας.

Αρθρογραφεί τακτικά στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και διατηρεί το γνωστό μπλογκ Αντίφωνο. Ο Κωστής Παπαϊωάννου, συγγραφέας επίσης και του βιβλίου "Τα Καθαρά Χέρια της Χρυσής Αυγής" (εκδ. Μεταίχμιο) 

Μίλησα μαζί του με αφορμή μια εξαιρετικά χρήσιμη έκδοση που κυκλοφόρησε μόλις χτες. Το βιβλίο απευθύνεται σε όλους αλλά κυρίως στους νέους, μαθητές και φοιτητές, και στους εκπαιδευτικούς για να τους ενημερώσει για το φαινόμενο της Ακροδεξιάς. Υπάρχει online, και μπορείτε να το διαβάσετε ή να το αποθηκεύσετε, ή να το στείλετε σε όποιον νομίζετε ότι μπορεί να ωφεληθεί από την ανάγνωσή του. Και όλα αυτά, δωρεάν, εδώ.

«Μιλώντας για θέματα που μας καίνε, όπως η άνοδος της Ακροδεξιάς και του νεοναζισμού, έχουμε την τάση συχνά να περιπλέκουμε τα πράγματα. Η ίδια η Ακροδεξιά από την άλλη ξέρει πώς να τα κάνει πολύ απλά. Αυτό έχει απήχηση στους νέους»

Κύριε Παπαϊωάννου, πώς γεννήθηκε η ιδέα για το "Επειδή δεν είναι όλοι όπως θέλουν να φαίνονται. Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά";

Ήταν από καιρό στο μυαλό μου η ανάγκη με απλό τρόπο αυτά που λέμε μεταξύ μας να τα πούμε και παραέξω και κυρίως στους νεότερους. Δουλεύω έτσι κι αλλιώς με εφήβους στη μέση εκπαίδευση και εισέπραττα την ίδια ανάγκη κι από εκείνους. Πέρυσι έγραφα το βιβλίο "Τα καθαρά χέρια της Χρυσής Αυγής" και πάλι ένιωσα το ίδιο πράγμα, ότι απευθυνόμαστε σε ένα κοινό ούτως ή άλλως υποψιασμένο. Οπότε σιγά σιγά φταχνόταν μέσα μου το υλικό ετούτης της μικρής έκδοσης.

Μιλήστε μου λίγο για τη διαδικασία δημιουργίας του...

Το Ίδρυμα Έμπερτ πρότεινε την έκδοση ενός τέτοιου φυλλαδίου σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Άρχισα να γράφω και να τεστάρω τις σκέψεις μου με τους μαθητές μου, ακόμα και χωρίς να το αντιλαμβάνονται ή κυρίως έτσι. Στη συνέχεια ο φίλος Κυριάκος Αγγελάκος πρότεινε να εμπλουτίσουμε την έκδοση με κόμικς και μας έφερε σε επαφή με καρτουνίστες. Η ομάδα αυτή, Οθωναίου, Δερβενιώτης, Μαραγκός και Πέτρου, έδεσε πολύ καλά, συζητήσαμε αρκετές ιδέες και νομίζω πως τις υλοποίησαν με τρόπο εξαιρετικό. Για την ακρίβεια τις απογείωσαν. Ήρθε και ο Δημήτρης Αρβανίτης, ειδικός στο social design, με τη γραφιστική του συμβολή και καταλήξαμε στο αποτέλεσμα που βλέπετε.

Καταφέρατε, κατά τη γνώμη μου, να φτιάξετε μια έκδοση εύκολη και ενδιαφέρουσα στην ανάγνωση, αλλά ταυτόχρονα και πιασάρικη αισθητικά. Πόσο εύκολο ήταν να φτιάξετε ένα εκπαιδευτικό βιβλίο που δεν μοιάζει με εκπαιδευτικό, και άρα δεν αποτρέπει τους νέους να το διαβάσουν;

Δεν ήταν πολύ εύκολο. Εννοώ ότι μιλώντας για θέματα που μας καίνε, όπως η άνοδος της Ακροδεξιάς και του νεοναζισμού, έχουμε την τάση συχνά να περιπλέκουμε τα πράγματα. Η ίδια η Ακροδεξιά από την άλλη ξέρει πώς να τα κάνει πολύ απλά. Αυτό έχει απήχηση στους νέους. Σκοπός λοιπόν ήταν να μιλήσουμε απλά, να καταδείξουμε τα ψέμματα, να ζωγραφίσουμε τη φασιστική βία με τα πραγματικά της χρώματα και εντέλει να δώσουμε επιχειρήματα στους νέους για έναν διάλογο που δυστυχώς γίνεται συνήθως με τους όρους και στο γήπεδο της Ακροδεξιάς. Νομίζω πως τα καταφέραμε. Το κατά πόσο μιλάμε στη γλώσσα των νέων μένει να αποδειχτεί. Και πάντως, το βιβλίο προϋποθέτει τη δική τους συμμετοχή. Να σκεφτούν δικές τους ιδέες, να οργανωθούν, να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά, να μην τσιμπάνε σε ευκολίες, μεγάλα λόγια και εύκολους τσαμπουκάδες. Το μυαλό να δουλεύει, αυτό είναι το ζητούμενο τούτου του βιβλίου.

Ποια είναι η αίσθηση που έχετε για την αποδοχή της Χ.Α. στους νέους; Μετά τη σύλληψη της ηγετικής ομάδας έχει αλλάξει κάτι;

Η αποδοχή σε πολλούς νέους υπάρχει. Οι πρόσκαιρες αλλαγές που σίγουρα υπάρχουν λόγω των συλλήψεων δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζουν. Οι ακροδεξιές ιδέες είναι βαθιά ριζωμένες στο κοινωνικό σώμα. Το πολιτικό σύστημα συνεχίζει να παίζει μαζί τους και με έναν τρόπο να διαλέγεται με την Ακροδεξιά. Ο Μπαλτάκος δεν ήταν εξαίρεση, ήταν ακραίο παράδειγμα. Τα ΜΜΕ δεν σταμάτησαν να διαχέουν τέτοιες ιδέες, ξενοφοβικές και ρατσιστικές, ακόμα κι αν τώρα καμώνονται πως ανακάλυψαν την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής. Και κυρίως, το μάτσο πρότυπο και το νεοναζιστικό lifestyle δεν έχει σε καμιά περίπτωση αποδομηθεί.

Το βιβλίο απευθύνεται κυρίως στους νέους. Πώς ελπίζετε να έρθουν σε επαφή μαζί του, και τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσουν;

Θα ήθελα να χαρούν τα κόμικς, να ξαφνιαστούν με το κείμενο. Θα ήθελα να τους ιντριγκάρει ο φανταστικός διάλογος με έναν ακροδεξιό που υπάρχει στο βιβλίο και να τον κάνουν πολύ καλύτερο. Κυρίως θα ήθελα να το δω να γυρνάει από χέρι σε χέρι, να γίνει κάπως σαν πλάκα μεταξύ τους. Σε ό,το αφορά το πώς θα έρθουν σε επαφή με το φυλλάδιο, εδώ εναποθέτω τις ελπίδες μου σε καθηγητές, γονείς και κυρίως στο ίντερνετ. Οι πρώτες ενδείξεις είναι ήδη ενθουσιαστικές για τη διάχυση του βιβλίου.

Απευθύνεται όμως και στους καθηγητές. Πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν στην τάξη; Ποια θα ήταν η ιδανική, για σας, χρήση του;

Νομίζω πως το φυλλάδιο θα μπορούσε να γίνει μέρος ενός παιχνιδιού με τους μαθητές. Δεν μιλώ για μάθημα, έχει καεί γούνα όλων μας. Μιλώ για παιχνίδι. Παιχνίδι ρόλων, παιχνίδι ιστορίας, παιχνίδι κόμικς. Θα ήθελα να μάθω πως σε ένα σχολείο ή ένα πανεπιστήμιο -το υλικό απευθύνεται σε νέους με την πιο ευρεία έννοια- μέσα από ομαδικές δραστηριότητες έφτιαξαν ένα δικό τους υλικό και ανακάλυψαν δικές τους προσεγγίσεις αποδόμησης της ακροδεξιάς ιδεολογίας.

"Η εγκληματική δράση αυτού του μορφώματος βοά. Η κατοπινή μείωση των ρατσιστικών επιθέσεων επίσης βοά. Νομίζω πως ο ηγετικός πυρήνας θα έχει την τύχη κάθε μαφίας: θα βουλιάξει στις αλληλοκατηγορίες, τα καρφώματα και τις βαριές καταδίκες"

Πώς αποφασίσατε να το ανεβάσετε όλο ονλάιν;

Ήταν λόγω του κόστους (και δεν βρέθηκε εκδοτικός οίκος να το αναλάβει) ή και επειδή οι νέοι προτιμούν να διαβάζουν πια online; Δεν ετέθη ποτέ θέμα εκδοτικού οίκου. Εξαρχής ο σκοπός ήταν μια μικρή έκδοση χωρίς οικονομικό ενδιαφέρον και με δωρεάν ευρεία διανομή. Άρα, η ονλάιν ανάρτηση ήταν από την αρχή μέρος του παιχνιδιού. Αν και ως λίγο παλιότερος εξακολουθώ να γοητεύομαι περισσότερο από το έντυπο, εντούτοις βλέποντας το βιβλίο να πετάει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ομολογώ πως έχω ενθουσιαστεί.

Πώς βλέπετε τα πράγματα με τη δίκη της Χρυσής Αυγής; Θεωρείτε ότι έχει καθυστερήσει λιγάκι;

Η δίκη έχει αργήσει αλλά είμαι αισιόδοξος. Οι κατηγορίες είναι βαρύτατες και, θεωρώ, πολύ δεμένες. Η εγκληματική δράση αυτού του μορφώματος βοά. Η κατοπινή μείωση των ρατσιστικών επιθέσεων επίσης βοά. Νομίζω πως ο ηγετικός πυρήνας θα έχει την τύχη κάθε μαφίας: θα βουλιάξει στις αλληλοκατηγορίες, τα καρφώματα και τις βαριές καταδίκες. 

Του Άρη Δημοκίδη

www.lifo.gr