Αμφίπολη… Μπήκαν στον προθάλαμο

Πόρτα δεν βρήκαν οι αρχαιολόγοι, αλλά μπορεί να τους περιμένει πιο μέσα, στην είσοδο του τάφου

 

Της ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Το πρώτο βήμα εντός του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης έγινε. Οι ανασκαφείς μπήκαν στον προθάλαμο του τάφου χωρίς να ανοίξουν κανένα θύρωμα αφού δεν υπήρχε η πολυαναμενόμενη μαρμάρινη πόρτα που απαντάται σε όλους σχεδόν τους βασιλικούς μακεδονικούς τάφους (βλέπε τον τάφο του Φιλίππου Β' στην Τούμπα της Βεργίνας), αλλά ένα απλό άνοιγμα διακοσμημένο δεξιά κι αριστερά με παραστάδες και δίχως ίχνος άλλου τύπου θύρας (π.χ. ξύλινης).

Η πλαϊνή και πίσω όψη των ιωνικών επικράνων των παραστάδων Συνεπώς, η μαρμάρινη πόρτα του τάφου πιθανότατα βρίσκεται στο βάθος του προθαλάμου σε 6-7 μέτρα και θα αποκαλυφθεί μόνο όταν γίνει πλήρης αποχωμάτωσή του.

Ωστόσο, οι ανασκαφείς πιθανόν να έχουν δει ήδη τον νεκρικό θάλαμο, κάτι που δεν αναφέρεται στο χτεσινό επίσημο ανακοινωθέν του υπουργείου Πολιτισμού. Κι αυτό προκύπτει από την προσεκτική εξέταση της φωτογραφίας που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα. Αν κανείς φωτίσει ορισμένα σημεία της, ειδικά πίσω από τις Σφίγγες, θα διακρίνει στο βάθος μια ανεμόσκαλα και από πάνω μία ασυνέχεια που ενδεχομένως αποτελεί το «παράθυρο» απ' όπου υπάρχει οπτική επαφή με τον πίσω χώρο, του κυρίως τάφου, ο οποίος δεν αποκλείεται να έχει παραπάνω από ένα δωμάτια. Δηλαδή, μπορεί να έχει κι άλλον προθάλαμο πριν από τον ταφικό θάλαμο.

Προς το παρόν η ανασκαφική ομάδα της εφόρου της ΚΗ' ΕΠΚΑ Αικ. Περιστέρη τηρεί σιγήν ιχθύος μέχρι να ανοίξει πλήρως ο τάφος και να έρθουν όλα στο φως. Η επίσημη ενημέρωση αναφέρει πως προχωρούν πολύ προσεκτικά αφαιρώντας τόσους λιθοπλίνθους από τον τοίχο που σφράγιζε την είσοδο του τάφου, όσο χώμα βγάζουν από μέσα, για να μην υπάρξει στατικό πρόβλημα στο μνημείο.

Ο τοίχος σφράγισης

 

Η φωτογραφία των δύο Σφιγγών και τι αποκαλύπτεται αν υπερφωτιστεί...

Το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, «αφαιρέθηκαν δέκα λιθόπλινθοι, που αποτελούσαν την εβδόμη και ογδόη σειρά, στον τοίχο σφράγισης. Απομένουν τρεις σειρές προς αποδόμηση του συνόλου των έντεκα δόμων (σ.σ. για να φθάσουν στο δάπεδο του τάφου). Ετσι, αποκαλύφθηκε η συνέχεια της πρόσοψης της εισόδου του μνημείου, με διάκοσμο, όμοιο με αυτόν των πλαϊνών τοίχων. Δηλαδή, νωπογραφία λευκού χρώματος, εξαιρετικά επιμελημένη, που μιμείται τον μαρμάρινο περίβολο. Παράλληλα, αποκαλύπτονται, κάτω από τα επίκρανα, οι μαρμάρινες παραστάδες του θυρώματος, οι οποίες επικαλύπτονται, επίσης, από λευκή νωπογραφία».

Τα χρώματα στην πρόσοψη του μακεδονικού τάφου δεν είναι εξαίρεση, αλλά ο κανόνας, όπως έχουμε πει επανειλημμένα. Συνεπώς, εδώ έχουμε έναν κλασικό μακεδονικό τάφο που όμως δεν φέρει αέτωμα ή ζωφόρο στην πρόσοψη όπως ήταν το σύνηθες, αλλά δύο λεοντόκορμες Σφίγγες στο υπέρθυρο. (Ο λέων είναι σύμβολο ανδρικής ισχύος.) Αυτή είναι και η μόνη διαφορά που παρουσιάζει ο τάφος αυτός από τους άλλους της ίδιας εποχής.

Πρέπει να πούμε πως η καμάρα που σχηματίζεται πάνω από τις δύο Σφίγγες αποτελεί την οροφή του προθαλάμου. Η περαιτέρω έρευνα θα δείξει αν συνεχίζεται η καμάρα και εντός του ταφικού θαλάμου. Πάντως, οι τοίχοι του προθαλάμου είναι ιδιαίτερα επιμελημένης κατασκευής, στολισμένοι και επιζωγραφισμένοι όπως και η πρόσοψη. Και ιδού, τι μας λέει η ανακοίνωση του υπουργείου: «Με τη μερική αφαίρεση χωμάτων, που βρίσκονται πίσω από την είσοδο, αποκαλύπτεται η πίσω πλευρά της εισόδου, ιδιαιτέρως επιμελημένη, αντίστοιχη της προσόψεως. Επί της νωπογραφίας των επιστυλίων της σώζονται ίχνη κόκκινου και μαύρου χρώματος. Η πλαϊνή και πίσω όψη των ιωνικών επικράνων των παραστάδων, που επικαλύπτονται από νωπογραφία, είναι επιζωγραφισμένες με τα ίδια χρώματα». Αναφέρουν επίσης ότι «έχουν αρχίσει να αποκαλύπτονται και οι πλαϊνοί τοίχοι του προθαλάμου. Είναι επενδεδυμένοι με μάρμαρο Θάσου και κοσμούνται στο ανώτερο μέρος τους με ιωνικό επιστύλιο, επί του κυματίου του οποίου σώζονται ίχνη μαύρου και κόκκινου χρώματος».

Συλημένος ή όχι;

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι, πού βρέθηκε τόσο χώμα στον προθάλαμο του τάφου αν δεχτούμε πως είναι ασύλητος; Αρχαιολόγος που έχει ανοίξει πολλούς συλημένους και ασύλητους μακεδονικούς τάφους, μας εξήγησε πως μόνο οι συλημένοι τάφοι από την αρχαιότητα παρουσιάζουν τέτοια εικόνα. Οι ασύλητοι, όπως για παράδειγμα του Φιλίππου Β', ήταν άδειοι από χώμα, ενώ ο τάφος της (μητέρας του) «Ευριδίκης» που έχει βρεθεί επίσης στη Βεργίνα είχε χώμα στον προθάλαμο και ήταν συλημένος. Ο «τάφος της Ευρυδίκης» είναι διθάλαμος και καμαροσκέπαστος επιχρισμένος με υπόλευκο κονίαμα, όπως και ο τάφος της Αμφίπολης. Επίσης είναι εσωτερικά στολισμένος με ιωνικούς ημικίονες που στηρίζουν ιωνικό επιστύλιο. Μοναδικό εύρημά του ήταν ένας πλούσιος μαρμάρινος θρόνος με γραπτό και γλυπτό διάκοσμο στο ερεισίνωτο του οποίου υπάρχει παράσταση τέθριππου με τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη. Πράγμα που σημαίνει ότι αν έχουν αφαιρεθεί από τυμβωρύχους της αρχαιότητας τα πολύτιμα κτερίσματα που συνόδευαν τον επιφανή νεκρό (τόσο ακριβές κατασκευές δεν γίνονταν για κοινούς θνητούς) θα έχουν μείνει τα υπόλοιπα στοιχεία που ενδεχομένως δείξουν και την ταυτότητά του. Πάντως, όλα δείχνουν πως δεν θα αργήσει η μέρα που θα ανοίξει η πόρτα του τάφου, αν δεν έχει ανοίξει ήδη και σχηματίζει ρεύμα...

 

enet.gr