Φιλμ ντοκουμεντο: Η Θεσσαλονίκη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου

Ένα σπάνιο ντοκουμέντο, μια σύντομη ταινία γυρισμένη στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο 1915-1917, δηλαδή κατά τη διάρκεια του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου.

Παλιά παραλία, Λευκός Πύργος (πράγματι Λευκός, είχε «φρεσκαριστεί» το 1911 για την επίσκεψη του Σουλτάνου Ρεσάτ), Καμάρα, Λεωφόρος Χαμιδιέ (Εθνικής Αμύνης σήμερα), Βαρδάρης, Αγορές Καπάνι και Μοδιάνο, Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός, Μπεχτσινάρ, Επταπύργιο και βορειανατολικό βυζαντινό τείχος στα όρια του εβραϊκού νεκροταφείου.

Η ταινία έχει γυριστεί από την British Pathé και προβλήθηκε ως μέρος επικαίρων σε κινηματογράφους της εταιρίας Pathé στην Ευρώπη και αλλού. Σχετικά πρόσφατα έχει γίνει αντικείμενο επεξεργασίας και δημοσιεύθηκε μαζί με πλήθος άλλων παρόμοιων ταινιών στην ιστοσελίδα της εταιρίας.

Την περίοδο εκείνη η Θεσσαλονίκη είχε καταληφθεί από τους συμμάχους της Entente και εκεί εγκαταστάθηκε η προσωρινή κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης του Ελευθερίου Βενιζέλου σε αντιπαράθεση με τη βασιλική κυβέρνηση των Αθηνών.

Βλέπουμε στις σκηνές Έλληνες, Γάλλους και Σέρβους στρατιώτες αλλά και κατοίκους της Θεσσαλονίκης (Εβραίους, Έλληνες και Τούρκους)

Το πιο ενδιαφέρον απ’ όλα είναι ότι θα δείτε το κέντρο της Θεσσαλονίκης πριν τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 που το κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς: μέσα σε 32 ώρες κάηκαν 1 εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα και 9.500 οικίες ενώ έμειναν άστεγα 70.000 άτομα.

Η κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου ανέθεσε στη «Διεθνή Επιτροπή Νέου Σχεδίου Θεσσαλονίκης» που ίδρυσε με πρόεδρο τον Ernest Hébrard την εκπόνηση σύγχρονου ρυμοτομικού σχεδίου για την πόλη.

Το σχέδιο δεν εφαρμόστηκε βέβαια πλήρως αλλά μετέτρεψε τη Θεσσαλονίκη σε σύγχρονη Ευρωπαϊκή πόλη με μοντέρνα ρυμοτομία και κτίρια που εκπροσωπούν όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές αρχιτεκτονικές τάσεις από την δεκαετία του 1920 μέχρι και τη δεκαετία του 1970.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η ρυμοτομική διάρθρωση του κέντρου της πόλης ξεκίνησε από την Κυβέρνηση Βενιζέλου το 1918 και ολοκληρώθηκε το 1960 από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή (με την τελική διαμόρφωση της Πλατείας Αριστοτέλους). Σκηνές στους δρόμους, στην αγορά, ελληνικά και ξένα στρατεύματα, κάστρα, ηλεκτρικά τραμ, σκεπαστή αγορά (μάλλον Μοδιάνο και Καπάνι).

Ένα ανεκτίμητο ντοκουμέντο (χωρίς ήχο). 

 sahiel.gr