ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ: “ΓΚΑΖΙ”

Το Αθηναϊκό εργοστάσιο της Γαλλικής Εταιρείας Αεριόφωτος ιδρύθηκε το 1857, με βασιλικό διάταγμα του Όθωνα και μετά από ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων. Ήταν η εποχή που η βιομηχανική επανάσταση άρχιζε να διαφαίνεται στο νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος, ηλικίας μόλις τριών δεκαετιών.

Με το διάταγμα εκείνο παραχωρήθηκε στον Φραγκίσκο Φεράλδη το δικαίωμα σύστασης και εκμετάλλευσης του εργοστασίου αεριόφωτος (κοινώς γκαζιού) για τον φωτισμό της πόλης. Η ανεύρεση του χώρου για την ανέγερση του βιομηχανικού αυτού συγκροτήματος, έγινε με γνώμονα την σπουδαιότητα του κεντρικού σημείου που βρισκόταν, δηλαδή στην τρίτη κορυφή του «πολεοδομικού τριγώνου» της Αθήνας, στον άξονα προς Πειραιά.

 Η μεταγενέστερη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής γύρω από το συγκρότημα του εργοστασίου, συνέτεινε στο να καθιερωθεί η οδός Πειραιώς ως ένα από τα βιομηχανικά κέντρα της πρωτεύουσας. Η κατασκευή και λειτουργία του εργοστασίου ακολουθεί τέσσερις φάσεις :

- Α΄ (1862-1887): Δημιουργούνται τα πρώτα κτίρια και τοποθετούνται μηχανήματα όπως κλίβανοι απόσταξης (φούρνοι), αεριοφυλάκια για την αποθήκευση, καμινάδα, αίθουσα καθαρισμού, υδατοδεξαμενές, αποθήκες και κατοικία διευθυντή.

- Β΄ (1887-1920): Διευρύνονται οι ανάγκες χρήσης του φωταερίου. Εκτός από τον δημοτικό φωτισμό των δρόμων, σπίτια και βιομηχανίες προστίθενται στους χρήστες γκαζιού. Παράλληλα, επεκτείνεται το εργοστάσιο υπό νέα ιδιοκτησία (I.B. Σερπιέρης, Foulon der Vol), ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896. Ανεγείρεται νέα καμινάδα, σειρά φούρνων, δύο αεριοφυλάκια, καθώς και κτίρια για την εξυπηρέτηση των εργαζομένων (αποδυτήρια, λουτρά, κουρείο κλπ.).

- Γ΄ (1920-1952): Εισάγεται η γερμανική τεχνολογία για την βελτίωση της ποιότητας του αερίου, προστίθεται νέα μονάδα παραγωγής υδαταερίου και τρίτη καμινάδα. Το εργοστάσιο περιέρχεται (1938) στον Δήμο ως Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών (ΔΕΦΑ), με την εκπνοή του συμβολαίου της γαλλικής εταιρίας. Ο χώρος παίρνει την σημερινή του μορφή.

- Δ΄ (1952-1984): Παρά την οικοδομική ανασυγκρότηση της πόλης, την δεκαετία του ΄60, το εργοστάσιο υπολειτουργεί, αφού η μορφή ενέργειας που παράγει θεωρείται «ξεπερασμένη». Το 1983 διακόπτεται σταδιακά η διαδικασία παραγωγής αερίου από κάρβουνο και το δίκτυο ενώνεται με τα Ελληνικά Διυλιστήρια Ασπροπύργου, όπου καθιερώνεται η παραγωγή με την τεχνολογία της νάφθας.

 Τον Αύγουστο του 1984, σταματά η λειτουργία του εργοστασίου που θεωρήθηκε πλέον αναχρονιστική αλλά και ακατάλληλη εξαιτίας της ρύπανσης που προκαλούσε και λόγω της καθεαυτής τοποθεσίας του στο κέντρο της Αθήνας, κοντά στην Ακρόπολη. Η επισκευή-αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση των παλαιών κτιρίων (σε δύο φάσεις) μαζί με την οργάνωση του ελευθέρου χώρου του συγκροτήματος, που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 και ολοκληρώθηκε λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, συνιστούν μια σύνθετη διαδικασία δυο αρχών: της αυθεντικότητας και της χρηστικότητας και το καθιστούν ως ένα από τα βασικά στοιχεία, που συνθέτουν την εικόνα της πόλεως των Αθηνών.

ΠΗΓΗ: http://www.technopolis-athens.com/